فیبروم رحمی چیست؟

به گزارش پارسینه ؛ هیچ اندازه‌ی مطلق و ثابتی وجود ندارد که بگوییم حتماً باید جراحی شود (مثلاً ۵ سانتی‌متر). تصمیم به جراحی یا درمان به علائم بیمار، محل فیبروم، تمایل به بارداری و سن بستگی دارد؛ نه فقط به اندازه. حتی فیبروم‌های خیلی کوچک (۲–۳ سانتی‌متر) اگر ساب‌موکوزال باشند و خونریزی شدید یا ناباروری ایجاد کنند، ممکن است نیاز به جراحی فوری داشته باشند. در مقابل، فیبروم‌های ۱۲–۱۵ سانتی‌متری که هیچ علامتی ندارند، ممکن است فقط تحت‌نظر باشند.

فیبروم رحمی چیست؟

فیبروم رحمی، که به آن لیومیوم رحمی نیز گفته می‌شود، یک وضعیت خوش‌خیم در رحم است. فیبروم‌ها تومورهایی هستند که از سلول‌های عضله صاف و بافت همبند فیبری تشکیل شده‌اند و در داخل رحم رشد می‌کنند. تخمین زده می‌شود که ۷۰-۸۰ درصد از زنان در طول زندگی خود به فیبروم رحمی مبتلا خواهند شد؛ با این حال، همه افراد علائم بروز نمی‌دهند یا نیازی به درمان ندارند.

علاوه بر اندازه و تعداد تومورها، طبقه‌بندی تومور نیز می‌تواند بر پیش‌آگهی درمان تاثیر بگذارد. بر اساس مکان تومور، فیبروم‌ها به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

. فیبروم‌های ساب‌سروزال: این نوع از فیبروم‌ها شایع‌ترین نوع هستند که در آن تومور از عضله رحم به سمت خارج رحم رشد می‌کند و یک توده واضح تشکیل می‌دهد. در برخی موارد، تومور ممکن است ساقه‌ای داشته باشد که باعث پیچش و نکروز فیبروم می‌شود.

. فیبروم‌های اینترامورال: این تومورها کاملاً در داخل عضله رحم قرار دارند و معمولاً باعث بزرگ شدن رحم می‌شوند.

. فیبروم‌های ساب‌موکوزال: این نوع نادرترین نوع فیبروم‌ها هستند که در آن تومور از عضله رحم رشد کرده اما به سمت حفره رحم می‌رود و لایه آندومتر را بلند می‌کند. در برخی موارد، فیبروم ممکن است به اندازه‌ای بزرگ شود که تمام رحم را اشغال کند. برخی از فیبروم‌ها که ساقه دارند ممکن است به بیرون پروتوژن کرده و باعث عفونت شوند.

فیبروم‌های رحمی با چه اندازه‌ای باید برداشته شوند؟

هیچ اندازه‌ی ثابتی مثل ۵ سانتی‌متر وجود ندارد که بگوییم حتماً باید فیبروم برداشته شود. تصمیم برای درمان یا برداشتن فیبروم به

وجود علائم شدید (خونریزی زیاد، کم‌خونی، درد مزمن، فشار به مثانه یا روده)،

محل فیبروم (به‌خصوص نوع ساب‌موکوزال که حتی اگر کوچک باشد تأثیر زیادی روی خونریزی و باروری دارد)

و تمایل بیمار به بارداری در آینده بستگی دارد.

اگر بیمار قصد بارداری دارد و فیبروم باعث علائم شدید یا مشکل باروری شده باشد، معمولاً میومکتومی (برداشتن فقط فیبروم و حفظ رحم) انجام می‌شود. زمان مناسب برای اقدام به بارداری پس از میومکتومی به روش جراحی بستگی دارد:

هیچ اندازه‌ی مطلق و ثابتی وجود ندارد که بگوییم حتماً باید جراحی شود (مثلاً ۵ سانتی‌متر). تصمیم به جراحی یا درمان به علائم بیمار، محل فیبروم، تمایل به بارداری و سن بستگی دارد؛ نه فقط به اندازه. پس از میومکتومی لاپاروسکوپی یا هیستروسکوپی معمولاً ۳ تا ۶ ماه بعد می‌توان برای بارداری اقدام کرد.

. پس از میومکتومی باز (لاپاراتومی) معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه صبر می‌کنند تا جای بخیه‌ها کاملاً محکم شود.

این زمان دقیق را جراح معالج با توجه به تعداد و عمق فیبروم‌ها و وضعیت بهبودی رحم تعیین می‌کند و عدد ثابتی برای همه یکسان نیست.

تصمیم برای حفظ یا برداشتن کامل رحم به اندازه فیبروم و تمایل بیمار بستگی دارد. در صورت انجام میومکتومی برای زنانی که قبلاً زایمان نکرده‌اند، احتمال بازگشت فیبروم‌ها وجود دارد و بیمار ممکن است نیاز به جراحی مجدد داشته باشد. همچنین، در شرایط خاص ممکن است هیسترکتومی جزئی (برداشتن قسمتی از رحم) نیز انجام شود.

جدیدترین داده‌ها این است که حتی فیبروم‌های ۱۰–۱۲ سانتی‌متری بدون علامت ممکن است فقط سالی یک بار سونوگرافی شوند و نیازی به جراحی نداشته باشند.

علائم فیبروم‌های رحمی

فیبروم‌های رحمی اغلب بدون علامت هستند و به طور تصادفی در طی معاینات زنان، سونوگرافی یا ارزیابی باروری کشف می‌شوند. برای فیبروم‌های رحمی بزرگ، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

. اختلالات قاعدگی: خونریزی‌های شدید، چرخه‌های طولانی، دوره‌های نامنظم، خونریزی بین دوره‌های قاعدگی. خونریزی زیاد می‌تواند به کم‌خونی منجر شود.

. بیمار ممکن است درد، احساس پر بودن، درد در ناحیه شکم پایین یا درد در ناحیه رکتوم یا ناحیه لگن را تجربه کند: اگر فیبروم بزرگ باشد، ممکن است فشار به اندام‌های مجاور مانند مثانه وارد کند که باعث ادرار مکرر شود، گاهی ممکن است باعث مشکل در ادرار کردن نیز شود، یا فشار به رکتوم وارد کند که منجر به یبوست یا درد هنگام اجابت مزاج شود. فشار به روده‌ها یا معده نیز ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود.

. مشکلات باروری یا ناتوانی در بارداری.

آیا فیبروم‌های بزرگ خطرناک هستند؟

فیبروم‌های بزرگ می‌توانند به اندام‌های داخلی اطراف فشار وارد کنند و مشکلات جدی سلامتی ایجاد کنند، مانند فشرده شدن حالب یا مثانه که می‌تواند منجر به احتباس آب در کلیه‌ها، بزرگ شدن حالب و کلیه‌ها، تشکیل سنگ‌های ادراری، عفونت‌های دستگاه ادراری و عفونت‌های کلیوی شود؛ اما سرطان نیستند و به هیچ جای دیگری از بدن پخش نمی‌شوند.

فیبروم‌های بزرگ فشار زیادی به روده‌ها وارد می‌کنند که ممکن است باعث یبوست، درد هنگام اجابت مزاج و همچنین اسپاسم‌های مزمن مثانه و روده‌ها شود.

فشار به رگ‌ها می‌تواند باعث ورم و ادم در اندام‌های تحتانی گردد.

فیبروم‌های رحمی تومورهای کاملاً خوش‌خیم هستند و به هیچ جای دیگری از بدن گسترش (متاستاز) نمی‌دهند. فقط در موارد بسیار بسیار نادر (کمتر از ۱ در چند صد هزار نفر) نوعی رفتار غیرعادی دیده می‌شود که هنوز هم خوش‌خیم است، نه سرطانی.

پیچش (تورشن) فیبروم‌های ساقه‌دار یک عارضه نادر اما بسیار دردناک است که نیاز به جراحی فوری دارد. این عارضه شایع نیست، اما اگر درمان نشود می‌تواند خطرناک باشد.

در دوران بارداری، این وضعیت می‌تواند مشکلات بارداری مانند بارداری خارج رحمی، سقط جنین، زایمان زودرس را ایجاد کند، یا ممکن است بر توانایی بارداری طبیعی تأثیر بگذارد و خطر نازایی را افزایش دهد.

زنان باید معاینات منظم را داشته باشند، تا عوامل خطر اولیه یا علائم اولیه فیبروم‌ها را شناسایی کنند. به ویژه، اگر علائم غیرمعمولی مانند بزرگ شدن شکم، درد شکمی، خونریزی شدید یا خونریزی رحمی وجود داشته باشد، زنان باید بلافاصله به یک مرکز بهداشتی مراجعه کرده و تحت معاینه و مداخله به موقع قرار گیرند تا از بروز عوارض خطرناک جلوگیری شود.

 

فیبروم‌های بزرگ چگونه درمان می‌شوند؟

هدف درمان کاهش علائم غیرطبیعی (مانند خونریزی، درد و غیره) است، علائمی که ناشی از فشار فیبروم بر اندام‌های اطراف است و همچنین کاهش اندازه فیبروم‌های بزرگ.

درمان فیبروم‌های رحمی شامل نظارت بر پیشرفت وضعیت، درمان دارویی یا جراحی است. انتخاب مداخله بستگی به وضعیت سلامتی و عوامل شخصی هر بیمار دارد، از جمله:

. اندازه و محل فیبروم: اگر فیبروم کوچک باشد و علائمی مانند خونریزی شدید یا خونریزی نداشته باشد، ممکن است نظارت و معاینات دوره‌ای یا درمان دارویی مناسب باشد. در موارد فیبروم‌های بزرگ که علائم مذکور را ایجاد می‌کنند، ممکن است جراحی لازم باشد. انتخاب میان حفظ رحم یا برداشتن آن به وضعیت خاص سلامت بیمار بستگی دارد.

. علائم همراه: مانند خونریزی شدید، خونریزی، فشار، درد، نازایی

. وضعیت یائسگی

. تمایلات و توان مالی بیمار: شامل هزینه‌ها، راحتی، تمایل به حفظ رحم و عوارض جانبی احتمالی

معاینات سالانه زنان و سونوگرافی دوره‌ای بهترین راه برای تشخیص زودهنگام و جلوگیری از عوارض است.