سنگرها در برابر بمب MOP؛ مقابله با قوی‌ترین نفوذگر جهان

بمب نفوذگر موسوم به مهمات انبوه (MOP) مدل GBU-۵۷A/B یک بمب سنگرشکن هدایت‌شونده دقیق با قدرت نفوذ بسیار بالا است که توسط شرکت‌های آمریکایی بوئینگ و نورثروپ گرومن توسعه یافته است.

به گزارش پارسینه به نقل از همشهری آنلاین، بمب جی‌بی‌یو-۵۷ای بی ماپ پس از جنگ عراق برای نابودی سنگرهای عمیق، محکم و سخت، که به اصطلاح اهداف سنگرشکن با چگالی بالا (HDBT) نامیده می‌شوند، با یک ضربه ساخته شد. حتی قدرتمندترین بمب‌های سنگرشکن، موسوم به بی ال یو ۱۰۹ و بی ال یو ۱۱۶، نمی‌توانستند برخی از سنگرهای عراقی را فوراً نابود کنند و نیاز به حملات متعدد به همان هدف داشتند.

این برنامه که وجود آن در سال ۲۰۰۶ هنوز بحث‌برانگیز بود، توسط آژانس کاهش تهدید دفاعی (DTRA) تأمین مالی شد. این برنامه در اکتبر ۲۰۰۷ اعلام شد، زمانی که وزارت دفاع آمریکا بودجه ۳۰۰ میلیون دلاری برای توسعه ماپ درخواست کردند. این درخواست همچنین شامل ادغام این سلاح در بمب افکن نورثروپ بی-۲ اسپیریت بود که تخمین زده می‌شد تقریباً ۸۸ میلیون دلار هزینه داشته باشد. تمام کارها توسط بخش فانتوم ورکس بوئینگ انجام شد. نورثروپ گرومن در سپتامبر ۲۰۰۷ قراردادی ۲.۵ میلیون دلاری برای تبدیل تعداد نامشخصی از بمب‌افکن‌های B-۲ مسلح به جی‌ بی‌ یو-۵۷ ماپ دریافت کرد. بر این اساس هرکدام از این نوع بمب ۳.۵ میلیون دلار هزینه داشتند.

این بمب سنگرشکن با وزن ۱۳٬۶۰۰ کیلوگرم (۳۰٬۰۰۰ پوند) برای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا توسعه یافته و تا نوامبر ۲۰۱۵ دست کم ۲۰ فروند از آن ساخته شده است. جی‌بی‌یو-۵۷ که بدنهٔ بمب بی‌ال‌یو-۱۲۷ و کیت هدایت دقیق تشکیل شده است، در گونه‌ها و وزن‌های مختلف ساخته شده است. این بمب نسبت به تسلیحات قدیمی‌تر نیروی هوایی آمریکا مانند جی‌بی‌یو-۲۸ و جی‌بی‌یو-۳۷ با وزن ۲٬۳۰۰ کیلوگرم (۵٬۱۰۰ پوند) که برای تخریب پناهگاه‌های دارای استحکامات سنگین طراحی شده‌اند، بسیار بزرگ‌تر است بمب‌افکن راهبردی بی-۲ اسپیریت تنها هواگرد فعال ایالات متحده است که توانایی حمل این بمب با طول ۶٫۲ متر (۲۰٫۵ فوت) را دارد.

این بمب برای نخستین بار در ژوئن ۲۰۲۵ در جریان حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان به کار گرفته شد. مشخص نیست که بمب سنگرشکن جی‌بی‌یو-۵۷ با اطمینان می‌تواند تأسیسات هسته‌ای فردو و سالن‌های جدید در تأسیسات هسته‌ای نطنز را که تصور می‌شود در عمقی بیشتر از ۸۰ متر (۲۶۰ فوت) زیر زمین قرار دارند را تخریب کند یا خیر؛ ساختمان اولیهٔ غنی‌سازی در تأسیسات نطنز صرفاً در عمقی برابر با ۲۰ متر (۶۶ فوت) زیر سطح زمین قرار دارد.

طبق گزارش‌ها، بمب‌های ماپ قادر به نفوذ به عمق حدودی ۶۰ متر (۲۰۰ فوت) در زمین، یا نفوذ درون بتن مسلح با ضخامت ۱۸ متر (۵۹ فوت) و مقاومت فشاری برابر با ۵٬۰۰۰ پوند بر اینچ مربع (۳۴ مگاپاسکال) هستند. پیرو تحقیقات بومی انجام‌شده در ایران، بتن با مقاومت فشاری بیش از ۳۰٬۰۰۰ پوند بر اینچ مربع (۲۱۰ مگاپاسکال) تولید شده است که می‌تواند عمق نفوذی مؤثر این بمب را به‌طرز چشم‌گیری کاهش دهد. این بمب با چالش‌ها و پیچیدگی‌های دیگری نظیر دقت هدایت‌پذیری در محیط‌های دارای اختلال در جی‌پی‌اس و احتمال انحراف یا خروج از مسیر ناشی از تکنیک‌های پیشرفتهٔ ساخت پوسته پناهگاه روبرو است.

شناسنامه جی‌بی‌یو-۵۷ای بی ماپ