واکنش ایران به قطعنامه احتمالی شورای حکام علیه خود چه خواهد بود؟

به گزارش پارسینه؛ به تازگی و در بحبوحه برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، شاهد ارائه پیش نویس یک قطعنامه ضدایرانی از سوی تروئیکای اروپایی(آلمان، انگلستان و فرانسه) به همراه آمریکا علیه کشورمان بوده ایم. قدرت های مذکور در قطعنامه پیشنهادی خود، ایران را به عدم همکاری موثر با آژانس متهم کرده اند و ادعا می کنند اقدامات ایران در قالب هایی نظیر انجام غنی سازی60 درصدی، استمرار فعالیت سانتریفیوژهای پیشرفته و آنچه ارائه پاسخ های ناکافی در مورد سایت های هسته ای اعلام نشده عنوان شده، باید مورد بازنگری قرار گیرند.

این اتهامات در شرایطی مطرح می شوند که ایران بارها تاکید کرده در قالب NPT فعالیت های هسته ای اش را ادامه می دهد، غنی سازی را حق خود می داند و در عین حال بسیاری از ادعاهای آژانس را مربوط به گذشته و بدون ارائه هرگونه سندی می داند که بیش از همه ناشی از رویکردهای سیاسی این نهاد بین المللی هستند. با این همه، برخی تحلیلگران معتقدند که قدرت های غربی در حال زمینه چینی برای فعال سازی مکانیسم ماشه علیه ایران با استفاده از ظرفیت های صدور قطعنامه جدید شورای حکام هستند. در این نقطه، اینطور به نظر می رسد که اگر قطعنامه مذکور تصویب شود، 4 سناریو از سوی ایران امکان تحقق دارند.

۱. بازنگری در سطح همکاری با آژانس

نخستین و محتمل‌ترین واکنش، کاهش سطح همکاری داوطلبانه با آژانس خواهد بود. ایران ممکن است تصمیم بگیرد که:

 • اجرای داوطلبانه برخی همکاری ها با آژانس را متوقف کند؛

 • اجازه دسترسی به برخی تجهیزات نظارتی، نظیر دوربین‌ها، را لغو کند؛

 • نمونه‌برداری‌های محیطی یا بازرسی‌های سرزده را با محدودیت روبه‌رو سازد.

این گام‌ها نه از سر تقابل، بلکه در پاسخ به فضای غیرسازنده‌ای اتخاذ می‌شوند که آژانس به‌جای بی‌طرفی فنی، درگیر بازی‌های ژئوپولیتیک قدرت‌های غربی شده است.

۲. تقویت ظرفیت غنی‌سازی و زیرساخت فنی

یکی دیگر از گزینه‌های ایران، توسعه بیشتر ظرفیت‌های فنی هسته‌ای در واکنش به فشارها است. این توسعه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

 • افزایش سطح غنی‌سازی

• نصب نسل‌های جدیدتر سانتریفیوژهای IR-6 و IR-8؛

 • فعال‌سازی سایت‌هایی که پیش‌تر به دلایل سیاسی در حالت نیمه‌فعال بوده‌اند؛

 • اعلام رسمی درباره ظرفیت فنی برای رسیدن به «سطح صنعتی کامل» در چرخه سوخت.

با این رویکرد، پیام ایران به شورای حکام روشن خواهد بود: هرچه فشار سیاسی افزایش یابد، پیشرفت فنی و استقلال علمی کشور شتاب بیشتری می‌گیرد.

۳. بازتعریف دیپلماسی هسته‌ای با محورهای جدید

در صورت تصویب قطعنامه، ایران ممکن است بخشی از تعاملات دیپلماتیک خود با کشورهای غربی به ویژه آمریکا را در مورد برنامه هسته ای خود مورد بازنگری قرار دهد. این بازنگری می‌تواند در قالب:

 • توقف موقت مذاکرات درباره توافق جدید؛

• تقویت پیوندهای فنی و انرژی با کشورهای چین، روسیه، هند و اعضای بریکس

• و حتی احتمال خروج ایران از NPT باشد.

تهران در سال‌های اخیر نشان داده که وابسته به ساختارهای غربی نیست و می‌تواند با اتکا به ظرفیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، راه‌های جایگزین مؤثر برای توسعه برنامه صلح‌آمیز خود بیابد.

۴. انسجام داخلی و استفاده از ظرفیت‌های علمی بومی

تصویب یک قطعنامه تنبیهی دیگر از سوی آژانس، در حالی‌که ایران از ابتدا به‌دنبال تعامل سازنده بوده، احتمالاً به افزایش انسجام ملی حول پرونده هسته‌ای منجر خواهد شد. این انسجام می‌تواند:

 • موجب هم‌صدایی جریان‌های سیاسی در دفاع از حق هسته‌ای شود؛

 • به بسیج علمی نخبگان برای پیشبرد بومی‌سازی فناوری بینجامد؛

 • و زمینه‌ساز تقویت چتر حمایتی مردمی از برنامه‌های راهبردی علمی شود.