کاهش تاب آوری، افزایش نزاع و درگیری

تحریریه پارسینه: ابروهایش را توی هم گره می کند و صدایش را تا می تواند می برد بالا و شروع می کند به موتورسواری که ناغافل جلویش پیچیده، بد و بیراه می گوید. جوان موتورسوار، اما بی تفاوت به راننده پژو پایش را روی پدال موتور محکم فشار می دهد و خیلی زود در لابه لای جمعیت گم می شود. راننده، اما ول کن نیست و تمام زمانی که پشت چراغ قرمز ایستاده، زیر لب غر می زند و ناسزا می گوید. چند قدم آن طرف تر، اما دختر بچه ای در حال التماس کردن به مرد میانسالی است که می خواهد از چهارراه عبور کند. مرد توجهی به خواهش و تمناهای کودک نمی کند. اصرارهای مداوم دخترک، اما خیلی زود باعث می شود تا مرد از کوره در برود و شروع کند به ناسزا گفتن:«دست از سرم بردار. مثل کنه چسبیده ای به من. گفتم گل نمی خواهم، زود از جلو چشمم دور شو…» اشک های دخترک خیلی زود جاری می شود و می گوید:« ببخشید عمو…» مرد راهش را کج می کند و از دخترک فاصله می گیرد. بلندبلند با خودش حرف می زند و به دخترک بد و بیراه می گوید. اینها تنها چند مورد از صحنه هایی است که همه ما روزانه شاهد آن هستیم. موضوعی که نشان می دهد، در سال های اخیر تاب آوری شهروندان پایین آمده و باعث شده تا آنها سر هر موضوع کوچکی جنجال به راه بیاندازند و برخی هایشان حتی دست به یقه شوند.

آمارها چه می گویند؟

آمارها نیز حاکی از این هستند که در سال های اخیر، نزاع در کشور افزایش یافته است که در این میان، نام استان هایی مثل تهران در صدر است. آنطور که رسانه ها گزارش داده اند و براساس آمار پزشک قانونی کشور، سال گذشته پای ۵۹۹ هزار و ۳۲۱ نفر به دلیل نزاع به پزشک قانونی کشیده شد که از این تعداد ۲۰۰هزار و۷۷۵ نفر زن و ۳۹۸ هزار و ۵۴۶ نفر مرد بودند. این در حالیست که تنها در ۶ ماه نخست امسال ۳۲۳ هزارو ۴۳۲ نفر به دلیل نزاع به پزشک قانونی مراجعه کردند که از این تعداد ۱۱۰ هزارو ۳۵۹ نفر زن و ۲۱۳ هزار و ۷۳ نفر مرد بودند. استان تهران  با ۵۶ هزار و ۶۹۵ نفر بیشترین آمار نزاع را در سال جاری به خود اختصاص داده و در صدر جدول قراردارد. خراسان رضوی و آذربایجان شرقی به ترتیب دومین و سومین استان پر نزاع کشور شناخته شده اند. امید رضا کارگربیده،  سرپرست اداره کل پزشکی قانونی استان تهران در این باره ضمن اعلام این آمار،‌ می گوید: نرخ دعوا در استان تهران، نسبت به مدت مشابه سال گذشته۲/۵۲ درصد افزایش داشته است. این آمار نشان می دهد که در سال های اخیر و بنا به دلایل مختلف اجتماعی و اقتصادی و همچنین پاندمی کرونا و تحمیل فشارهای بسیار به شهروندان، آمار نزاع و درگیری در کشور بالا رفته است. نمونه این موضوع را روزانه و در مواجه با شهروندان به خوبی مشاهده می کنیم.

چرا نزاع رخ می دهد

مطب دکتر شلوغ است و جای سوزن انداختن نیست. منشی با تلفن همراه خود صحبت می کند. برخی از بیماران گه گاهی به شلوغی مطب و تاخیر در ویزیت اعتراض می کنند. مرد منشی اما بی توجه به آنها همچنان در حال مکالمه با تلفن همراه است.  تنها چند دقیقه بعد، مرد میانسال، از جایش بلند می شود و بادی به غبغب می اندازد و شروع می کند بد و بیراه گفتن به منشی و پزشک. این اتفاق باعث می شود تا دیگر بیماران هم که به ستوه در آمده اند، با او همراه شوند. خیلی زود صداهای بلند در مطب اوج می گیرد و به هم گره می خورد. منشی هم از قافله عقب نمانده و  با لحن طلبکارانه به آنها می گوید:« همین است که هست! نمی خواهی می توانی بری!» مرد میانسال اما ول کن نیست. به سمت میز منشی هجوم می برد و با او دست به گریبان می شود. مطب خیلی زود به هم می ریزد و پزشک از اتاقش بیرون می آید. مردان دیگر به وسط ماجرا می آیند و با خواهش و تمنا بالاخره ماجرا را فیصله می دهند. مشابه این اتفاق را شاید شما نیز بارها دیده باشید! دلایل مختلف دست به دست هم داده اند تا این روزها شاهد افزایش نزاع باشیم. تقی آزاد ارمکی، جامعه شناس در خصوص علل افزایش نزاع معتقد است: « ما نیازمند تصویر درست‌تر و دقیق‌تری از آسیب های شهر و خیابان هستیم چراکه آمار و اطلاعات ریز و جزئی و مستندی از آسیب‌ها وجود ندارد و بیشتر بر اساس شنیده ها و تجربه های شخصی افراد است که وجه خشونت آمیز آن مطرح می شود.» وی در گفت و گو با رسانه ها اظهار داشت که وضعیت موجود نشان می دهد که وجه رادیکال آسیب های اجتماعی از نوع بدخیم و نابهنجار است.

این جامعه شناس با بیان اینکه ما اطلاعات دقیق و درستی از آمار نزاع در جامعه نداریم ادامه می دهد: مسوول انتشار این داده ها نیروی انتظامی است که برای جلوگیری از ایجاد فضای ناامنی، معمولا این اطلاعات را به طور کامل منعکس نمی کند. به اعتقاد وی ، باید از دستگاه‌های مسئول خواست تا در این زمینه شفاف سازی کنند چرا که اگر شفاف سازی درست و کارشناسی باشد تولید ناامنی نمی کند بلکه برعکس آگاهی مردم بالا می رود و مشخص می شود که کدام یک از مناطق آسیب ساز هستند.

آزاد ارمکی درخصوص اینکه چرا آسیب های اجتماعی افزایش یافته و به طبع آن نزاع و خشونت زیاد شده خاطر نشان کرد: « یکی از دلایل افزایش نزاع این است که  جامعه به سمت دوستی با خشونت می رود بگونه ای که خشونت را مطلوب می داند. یعنی خشونت بعنوان یک کالای مطلوب جلوه می کند و این به لحاظ فرهنگی خطرناک است وباید در این زمینه با کمک رسانه و اصحاب فکر و اندیشه اقدام جدی کرد تا خشونت، مطلوب جلوه داده نشود.اگر مردم نتوانند مشکلات اصلی خود را از راههای موجود رفع کنند تبدیل  به کپسولی از عقده و فشارها می شود و باعث خواهد شد که در خیابان یک درگیری کوچک تبدیل به نزاع شود. در واقع خشونت خیابانی نتیجه یک اتفاق دیگری به غیر از تمجید از خشونت بوده و می تواند حاصل بن بست های سیاسی و اجتماعی باشد.»