ایران، برنده ناخواسته جنگ روسیه و اوکراین

به گزارش «پارسینه»، به باور دورسی اگر نیرو‌های روسیه از مرز اوکراین عبور کنند و مذاکرات وین برای احیای برجام شکست بخورد، ایران از این وضعیت منتفع خواهد شد.

او می‌نویسد: تحمیل تحریم‌های سخت‌گیرانه آمریکا و اروپا در پاسخ به هرگونه تهاجم روسیه به اوکراین احتمالاً می‌تواند روسیه را بیشتری به نادیده گرفتن پیامد‌های نقض تحریم‌های آمریکا در معاملاتش با ایران متمایل سازد.

به همین ترتیب، شکست مذاکرات برای احیای برجام، ایران را به روسیه و چین نزدیک‌تر خواهد کرد تا تحریم‌های فلج کننده آمریکا را خنثی کند.

مطمئناً، با اعمال تحریم‌های شدید از طرف آمریکا علیه روسیه راه افزایش تجارت، همکاری انرژی و فروش تسلیحات میان مسکو و تهران باز خواهد شد، حتی اگر تحریم‌های ایران باقی بمانند.

این بدان معنا نیست که مسیر بدون مانع خواهد بود. پوتین همچنان باید روابط با ایران و روابط روسیه با عربستان سعودی و امارات متحده عربی را متعادل کند. البته سیاست روابط متعادل روسیه، مانند چین، بدون متغیر‌های اوکراین و وین پیچیده‌تر شده است، زیرا حوثی‌های مورد حمایت ایران جنگ هفت ساله یمن را با حملات پهپادی و موشکی علیه اهدافی در امارات گسترش داده اند.

حوثی‌ها در حالی به امارات حمله کردند که نیروی دریایی روسیه، چین و ایران سومین رزمایش مشترک خود را از سال ۲۰۱۹ در شمال اقیانوس هند آغاز کردند. این دو رویداد ارتباطی نداشتند.

سردرگمی ایالات متحده بر سر تعهدات خود در قبال امنیت در خلیج فارس، کشور‌های حوزه خلیج فارس مانند عربستان سعودی و امارات را متقاعد کرده است که ماهیت روابط خود را با قدرت‌های خارجی بزرگ متنوع کنند.

با این حال، روسیه و چین که دیگر نگران پیامد‌های نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیستند، می‌توانند ریاض و ابوظبی را متوجه سازند که احتمالا قابل اعتمادتر یا متعهد به تضمین امنیت در خلیج نباشند. تا کنون، نه روسیه و نه چین علاقه‌ای به پر کردن جای خالی آمریکا در منطقه ندارند.

اگر روسیه احساس کند که تحریم‌های آمریکا دیگر مانعی برای معامله با ایران نیست، این امر عربستان و امارات را با گزینه‌های خوب کمی روبرو می‌کند.

گمان می‌رود روسیه خواهان موفقیت مذاکرات وین است، اما در عین حال از خواسته‌های ایران برای تضمین عدم خروج ایالات متحده از توافق احیا شده حمایت کرده است.

در پس زمینه صحبت‌ها درباره توافقنامه همکاری ۲۰ ساله بین دو کشور، به نظر می‌رسد روسیه می‌خواهد در مورد توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که متشکل از ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان است، مذاکره کند.

ایران توافقنامه همکاری ۲۵ ساله مشابهی را با چین امضا کرده است که فعلا تا حد زیادی به عنوان یک بیانیه بوده است به جای آنکه یک برنامه در حال اجرا باشد.

مانند مورد چین، به نظر می‌رسد پیش نویس توافق با روسیه به جای ابتکار روسیه، ابتکار عمل ایران بوده است. این نشان می‌دهد که ایران کمتر از آنچه ایالات متحده می‌خواهد منزوی است و می‌توان تاثیر تحریم‌های آمریکا را کاهش داد.

به نظر می‌رسد گمانه زنی‌های رسانه‌ای مبنی بر اینکه روسیه مایل است تا ۱۰ میلیارد تسلیحات از جمله جنگنده‌های سوخو ۳۵ و سیستم‌های دفاع ضد موشکی اس ۴۰۰ را به ایران بفروشد، در حد حدس و گمان باشد. عربستان سعودی و امارات فروش این گونه تسلیحات به ایران را دردسرساز می‌دانند.

در همین راستا، مقامات ایرانی، از جمله احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، و جواد اوجی، وزیر نفت، از امضای توافق‌نامه‌هایی در مسکو صحبت کرده اند که خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری روسیه را برای پروژه‌های بخش انرژی احیا می‌کند.
به لحاظ نظری، پویایی بحران اوکراین و چشم‌انداز شکست مذاکرات وین می‌تواند به این معنا باشد که یک توافق بلندمدت همکاری میان ایران و روسیه می‌تواند سریع‌تر از توافق ایران و چین به نتیجه برسد.

مذاکره با روسیه‌ای که تحت تحریم‌های سنگین ایالات متحده و اروپا باشد می‌تواند زمینه بازی را برابر کند، زیرا هر دو طرف، و نه فقط ایران، با اقدامات تنبیهی غرب دچار مشکل خواهند شد.