پاسخ به سوالات کودکان درباره خدا | خدا کجاست؟ چرا من نمی بینمش؟

پاسخ دهی به سوالات کودکان درمورد خدا

کودکان ذهن بسیار پرسشگری داشته و سؤالات بسیار زیادی در مورد خدا در ذهن خود دارند. آن ها گاهی با سؤالاتی که مطرح می کنند والدین خود را شگفت زده می نمایند. شاید برخی از پدر ها و مادر ها این مرحله را از سخت ترین مراحل رشد کودکشان بدانند.
کودکان از حدود سه سالگی در مورد خدا کنجکاو می شوند و هر چه پیش می روند و با افزایش قدرت تحلیلشان سؤالات جدید تر و مهم تری می پرسند. در هر صورت پرسیدن یک سری سؤالات فلسفی، بخشی از روند رشد کودکان برای سر درآوردن از زندگی است. پاسخ به سؤالاتی پیرامون خداوند مشکل به نظر می رسد. نحوه ی پاسخ گویی به این سؤالات مهم است زیرا که با پاسخ محتاطانه و مناسب می توان یک تصویر منطقی و درست از خدا در ذهن کودک ساخت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه خیال پردازی کودک کلیک کنید.
کودکان در سنین دو تا ده سالگی درک درستی از بیان مفاهیم به صورت کلامی ندارند بنابراین باید سؤالات آن ها را با مثال و تصویر سازی پاسخ داد. هنگام رویارویی با سؤالاتی پیرامون خداوند بهتر است ابتدا توضیحاتی در مورد آفریننده بودن خداوند به کودک داده شود به این صورت که خداوند همه چیز را آفریده است (البته در این صورت احتمالا سؤال بعدی این خواهد بود که پس چه کسی خدا را آفریده است، بنابراین شاید بهتر باشد به جای کلمه ی آفریدن از کلمه ی ساختن استفاده شود)، سپس می توان با بیان صفات و ویژگی های خداوند همچون مهربانی، توانایی و ... تصویری درست و منطقی در ذهن کودک از خدا ایجاد نمود.

پاسخگویی با صبر و حوصله و داستان گویی

به عنوان مثال می توان برای توضیح مهربان بودن خدا به او گفت که "خدا از مادر هم مهربان تر است همانطور که مادر تو را دوست دارد و با عشق به تو محبت می کند خداوند هم همیشه تو را دوست دارد". البته باید در نظر داشت که احتمال دارد با هر پاسخ، سؤال جدیدی در ذهن کودک شکل بگیرد پس والدین باید با صبر و حوصله به سؤالات کودک پاسخ دهند. یکی از بهترین راه هایی که می توان به سؤالات کودک پاسخ داد استفاده از داستان است. داستان برای انتقال مفاهیم بسیار کارآمد است. داستان باعث ایجاد هم ذات پنداری می شود و کودک خود را به جای شخصیت های داستان حس می کند و بهتر با آن موضوع ارتباط برقرار می کند. بنابراین برای بیان صفات خدا همچون مهربانی، قدرت و ... می توان از داستان بهره گرفت تا تصویری دوست داشتنی از خدا در ذهن کودک ایجاد نمود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه قصه گویی برای کودکان کلیک کنید.

خدا کیست؟

در مورد سؤال "خدا کیست؟" اولین نکته این است که باید علت سؤال کودک مشخص گردد. گاهی کودک صرفا به این دلیل این سؤال را می پرسد که نام خدا را زیاد در حرف ها یا قسم های بزرگ تر ها شنیده است و فقط می خواهد بداند خدا کیست که مدام اسمش برده می شود و بنابراین سؤال او جنبه ی خدا شناسی ندارد. در این حالت می توان سؤال کودک را با سؤال دیگری پاسخ داد :"چی شد که یاد خدا افتادی؟" به این صورت معلوم می گردد که چگونه این سؤال به ذهن کودک رسیده است و می توان براساس جواب او، نوع پاسخ را انتخاب کرد. در این زمینه میتوانید از مشاوره کودک نیز بهره مند شوید.
در هر حال بهتر است که در پاسخ به این پرسش یک جواب ساده ارائه داد برای مثال گفت که "خدا کسی است که همه ی دنیا را ساخته است یا او کسی است که حتی از مادر هم مهربان تر است". با صحبت در مورد آفریده های خدا بهتر می توان کودک را با خدا آشنا کرد. می توان علایق کودک همچون اسباب بازی هایش را هدیه ای از طرف خدا دانست برای مثال می توان به او گفت که "این اسباب بازی را همان خدایی که می خواهی بشناسی به تو هدیه داده است. او به پدرت پول و سلامتی داده تا این را برای تو بخرد". در واقع می توان خدا را به کمک زیبایی هایی که برای کودک قابل درک و مشاهده است به او شناساند.

پاسخ به سوالات کودکان درباره خدا |خدا کجاست؟

یکی از رایج ترین سؤالاتی که کودکان در مورد خدا می پرسند این است که "خدا کجاست؟" پاسخ معمول و مورد انتظاری که به این سؤال داده می شود این است که "خدا همه جا هست مانند هوا" اما از آن جایی که کودکان درک درستی از مفهوم هوا ندارند و نمی توانند آن را ببینند بنابراین نمی توانند درک درستی از این پاسخ نیز داشته باشند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تربیت کودک کلیک کنید.
شاید بهترین جواب به این پرسش این باشد که "من هم نمی دانم خدا دقیقا کجاست اما می دانم که خدا و فرشته های او همیشه از ما محافظت می کنند تا بتوانیم زندگی خوبی داشته باشیم". همچنین می توان با صحبت در مورد آثار وجود خدا، کودک را از وجود او آگاه کرد برای مثال می توان این گونه گفت که" وقتی تو غذایی که من پخته ام را می خوری حتی اگر من را آن لحظه نبینی ولی می دانی که من آن را پخته ام. این همه زیبایی هم که در اطرافت می بینی، درخت، کوه و ... همه آثاری از خدا هستند. ما با این که خدا را نمی بینیم اما آثار او را می بینیم پس او مثل آثارش همه جا هست."

فهم کودکان از خدا

شناخت و فهم افراد از مسائل به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از این عوامل سن است. با افزایش سن، درک و فهم و توانایی شناختی نیز افزایش می یابد. دنیای کودکان بسیار محدود و منحصر به دوره ی سنی خودشان است. کودکان متناسب با سن و بر اساس میزان تحول عقلی و شناختی خود از مفاهیم برداشت هایی خواهند داشت. با آگاهی و آشنایی با محدودیت های شناختی آن ها و با درک بهتر آن ها می توان برخوردی مناسب تر با پرسش های کودکان داشت و پاسخ های بهتر و متناسب تری به سؤالات آن ها پیرامون خدا، فرشتگان و دیگر مسائل فلسفی و معنوی ارائه داد.
با توجه به نحوه ی درک و شناخت کودکان از مفاهیم برای درک بهتر آن ها از مسئله ی خدا می توان از داستان و یا شعر و دیگر روش هایی که برای آن ها جذابیت دارد و نیز تأکید بر دیدار به جای گفتار بهره مند شد. همچنین در پاسخ به سؤالات کودک، والدین باید میزان رشد فکری فرزند خود را نیز در نظر بگیرند.
آن ها باید به دامنه ی لغاتی که کودکشان درک می کند توجه داشته باشند و از کاربرد کلمات و مفاهیمی که حتی ممکن است برای بزرگسالان هم قابل درک نباشد همچون ازلی، جاودان، مطلق و ... پرهیز نمایند. به بیان دیگر باید با زبان خود کودک با او سخن گفت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تربیت کودک 3 تا 4 ساله کلیک کنید.

پاسخ به سوالات کودکان درباره خدا |ادراک متفاوت در سنین مختلف

کودکان در هر دوره از رشد خود ادراک متفاوتی از خدا دارند برای مثال یک کودک سه تا شش ساله یک تصویر انسان گونه از خدا خواهد داشت. در شش تا نه سالگی، کودک از خدا تصویری مادی دارد زیرا هنوز در درک مفاهیم انتزاعی ناتوان است. کودک با افزایش سن و در سنین نه تا سیزده سالگی به تدریج قادر به درک مفاهیم انتزاعی خواهد شد و متوجه می شود که نمی تواند با چشم خدا را مشاهده کند.
به مرور زمان درک وی از خدا به واقعیت نزدیک تر می شود. بنابراین بسیار مهم است که در هنگام حرف زدن با کودک در مورد خدا، توانایی های ذهنی و شناختی کودک را مد نظر قرار داد. همچنین تصحیح همه ی اشتباهات فکری کودک در مورد این مفاهیم ضروری نیست زیرا برخی از تفکرات کودک به علت همین تفاوت در درک و شناخت او ایجاد شده است و به تدریج و با رشد شناختی کودک ، این اشتباهات نیز خود به خود تصحیح می شود.

فواید صحبت در مورد خدا

یکی از فواید صحبت کردن درباره ی خدا این است که کودکان بیش از بزرگسالان به تکیه گاهی قوی و مهربان که قادر باشد همه ی آرزو های آن ها را برآورده سازد، نیازمند هستند و با شناخت درست خدا به این تکیه گاه دست می یابند. همچنین فایده ی دیگر صحبت در مورد خداوند این است که برخی از دیگر سؤالات کودک را که به عنوان مثال با آفرینش طبیعت، تولد یا مرگ مرتبط است، پاسخ می گوید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه توضیح مفهوم مرگ برای کودک کلیک کنید.

نکات کلیدی برای پاسخگویی به کودکان

برای پاسخ دادن به سوالات کودکان درمورد خدا، نکات و راهکار های کلیدی وجود دارد که رعایت آنها به شما کمک بسزایی میکند.

1-بی جواب نماندن سوالات کودکان

یکی از نکات کلیدی در این مورد این است که هیچ گاه این سؤالات بی جواب نمانند زیرا پرسیدن یک سؤال توسط کودک به این معنا است که آن موضوع برای وی تبدیل به یک دغدغه و گره ذهنی شده است و با بی پاسخ ماندن آن سؤال هیچ وقت آن گره باز نخواهد شد و حتی ممکن است به دغدغه ای بزرگتر تبدیل شده و یا حتی در جایی دیگر و شاید به اشتباه پاسخ داده شود.

2-پاسخ به سوالات کودکان درباره خدا |جلب اعتماد کودکان

کودک باید اطمینان یابد که والدینش منبع پاسخگویی به سؤال هایش هستند و از سؤالات زیاد او خسته نمی شوند. کودکان از همان ابتدایی که شروع به پرسش کردن می کنند به دنبال جلب اعتماد هستند. بنابراین پدر و مادر یا سرپرستان دیگر باید در بحث پاسخ گویی به سؤالات کودکان، با یکدیگر هم نظر و هماهنگ باشند و برای سؤالات کودک، پاسخ های مشابهی داشته باشند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه صمیمیت در خانواده کلیک کنید.

3-درگیر نکردن ذهن کودک درمورد ذات خداوند

بسیار مهم است که والدین ذهن کودک خود را درگیر مسئله ی ذات وجودی خدا نکنند زیرا عقل انسان بالغ هم از درک ذات وجودی خدا قاصر است. اگر در پاسخ سؤال "من از کجا آمده ام؟" والدین بگویند که "خدا تو را آفریده است" به احتمال زیاد برای کودک این سؤال پیش می آید که "پس خدا را چه کسی آفریده است؟".

4-پاسخ به سوالات کودکان درباره خدا |مطالعه داشتن والدین

یکی از نکات مهم دیگری که والدین باید در نظر بگیرند این است که با مطالعه اطلاعات خود را در مورد خدا افزایش دهند. هر چه والدین بیشتر مطالعه کنند و اطلاعات بیشتری داشته باشند راحت تر می توانند از مثال و داستان برای پاسخ گویی به سؤالات کودکان خود استفاده کنند. گاهی نیز لازم است که صادقانه به کودک گفته شود که والدین پاسخ همه ی سؤالات را نمی دانند. انتظار نمی رود که والدین پاسخ تمام سؤالات کودک را بدانند، گاهی می شود کودک را راهنمایی کرد تا سؤالاتش را از افراد اهل فن بپرسد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه روانشناسی کودک کلیک کنید.

5-وقت گذاشتن برای پاسخگویی به سوالات کودک

یافتن زمان مناسب برای پاسخ گویی به سؤالات کودکان بسیار مهم است زیرا اگر والدین مشغول کاری باشند یا زمان کافی نداشته باشند مسلما سؤالات با ارزش کودک را با بی حوصلگی و بدون توجه کافی و یا حتی به اشتباه پاسخ خواهند داد. توجه به این نکته نیز مفید است که همه ی سؤالات کودک برای رسیدن به جوابی مشخص نیست بلکه گاهی کودک فقط نیاز به جلب توجه والدین دارد بنابراین بهتر است تمام سؤالات او جدی گرفته شود تا کودک متوجه شود که والدین به او اهمیت می دهند.

سخن آخر درمورد پاسخ به سوالات کودکان درباره خدا

پاسخی که والدین به کودک خود می دهند همچون بذری است که در زمین کاشته می شود، اگر در کاشت آن دقت نشود معلوم نیست که چه چیزی برداشت خواهد شد. بنابراین پاسخ دادن یا ندادن و نیز نحوه ی پاسخ گویی به سؤالات هستی شناسی و خدا شناسی کودک بسیار مهم است. اگر یکبار به کودک پاسخ نادرستی داده شده است می توان با طرح مجدد موضوع، جبران کرد.
البته مهم است که بحث یک مرتبه با رد پاسخ قبلی آغاز نگردد. همچنین اگر یکی از والدین تصمیم به اصلاح پاسخ والد دیگر دارد نباید پاسخ او را رد کند بهتر است بگوید "آن پاسخ درست است اما می شود طور دیگری هم به ماجرا نگاه کرد..." به این صورت اعتماد کودک به والد دیگر نیز حفظ می شود. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید.

منبع : هنر زندگی