علائم فقر آهن در کودکان چیست؟ + روش درمان

فرشته کرباسیان متخصص کودکان و نوزادان اظهار کرد: فقر آهن شایع‌ترین مشکل تغذیه‌ای در جهان است. طبق آمار ۳۰ تا ۵۰ درصد جمعیت جهان از آن رنج می‌برند که بیشتر این افراد در کشور‌های در حال توسعه زندگی می‌کنند.

او افزود: یک نوزاد در بدو تولد از نیم گرم ذخیره‌ آهن برخوردار است در حالی که در یک فرد بزرگسال این میزان در حدود ۵ گرم است. به همین منظور روزانه ۰.۸ میلی گرم در ۱۵ سال اول زندگی باید جذب آهن صورت گیرد. در صورتی که میزان جذب روزانه در حدود یک میلی گرم باشد از بالانس منفی آهن که به علت از دست رفتن آهن است در کودکان جلوگیری می‌شود.

کرباسیان گفت: با توجه به اینکه ۱۰ درصد از آهن موجود در رژیم غذایی جذب می‌شود و مصرف روزانه ۸ تا ۱۰ میلی گرم آهن برای نرمال نگه داشتن سطح آهن ضروری است، بنابراین از ماه ششم زندگی مصرف آهن به صورت مکمل‌های استاندارد در کلیه‌ شیرخواران ضروری خواهد بود و شیرخواران در محدوده سنی ۹ تا ۱۲ ماهگی باید از نظر وجود کم‌خونی فقر آهن، غربالگری شوند.

این متخصص کودکان و نوزادان بیان کرد: اکثر کودکان مبتلا به کم‌خونی فقر آهن بی علامت هستند و ممکن است هنگام چکاپ توسط پزشک تشخیص داده شود. میزان هموگلوبین نرمال برای هر سن، جنس و نژاد مشخص است.

او در خصوص علائم فقر آهن در نوزادان افزود: بیشترین علامتی که در زمان وجود کم‌خونی فقر آهن جلب توجه می‌کند، رنگ پریدگی است که معمولا در میزان هموگلوبین کمتر از ۷ تا ۸ مشخص می‌شود. رنگ پریدگی‌ معمولا در کف دست و‌ بستر ناخن‌ها دیده می‌شود.

کرباسیان گفت: خستگی، نفس تنگی در زمان فعالیت، عدم تحمل نسبت به سرما و کاهش دقت در فعالیت‌های فکری از نشانه‌های دیگر کم‌خونی فقر آهن است. با توجه به اینکه میزان افت هموگلوبین تدریجی است، معمولا والدین کمتر متوجه آن در طول زمان می‌شوند و در بسیاری از موارد دوستان و آشنایان که با فاصله کودکان را ملاقات می‌کنند، این رنگ پریدی را به والدین گوشزد می‌کنند.

این متخصص کودکان و نوزادان تصریح کرد: در صورت عدم تشخیص و درمان کم خونی فقر آهن اختلالات شناختی برگشت ناپذیر در کودکان به صورت دیر رس ایجاد می‌شود.

او با اشاره به اینکه برخی مواد غذایی سرشار از آهن هستند، گفت: گوشت سفید و قرمز، جگر، تخم مرغ از جمله منابع حیوانی هستند که آهن آنها راحت‌تر و به میزان بیشتری در دستگاه گوارش جذب خون می‌شود، همچنین منابع گیاهی مانند اسفناج، عدس، پسته، توت خشک، برگه زرد آلو و خرما برای پیشگیری از ابتلا به کم خونی کمک کننده خواهد بود.

کرباسیان افزود: برای افزایش جذب آهن از منابع گیاهی مصرف این نوع غذا‌ها به همراه مقداری گوشت، مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین C مانند فلفل دلمه ای، آب لیمو یا سایر مرکبات، سبزیجاتی مانند جعفری تازه به همراه غذا و نهایتا پرهیز از مصرف چای تا یک ساعت بعد از غذا توصیه می‌شود.

این متخصص کودکان گفت: چای به عنوان یک عامل مهم مهار کننده برای جذب آهن است.

او در خصوص راه های تشخیص این بیماری گفت: انجام آزمایش شمارش سلول‌های خونی و CBC برای تشخیص کم خونی فقر آهن بسیار کمک کننده است که توسط پزشک توصیه می‌شود؛ پس از تفسیر این آزمایش، درمان مناسب با مکمل‌های آهن و پیگیری تا زمان اصلاح کم خونی انجام می‌شود.

این متخصص کودکان و نوزادان تصریح کرد: بسیاری از والدین از ترس سیاه شدن دندان‌های شیرخواران و کودکان از دادن مکمل آهن به فرزند خود خودداری می‌کنند که این نکته باعث صدمات جبران ناپذیری به کودک می‌شود.

او با بیان اینکه کمبود آهن در بدن کودکان در میزان ضریب هوشی آنها موثر است، گفت: ممکن است پزشک برای شیرخوارانی که زود به دنیا آمده اند، بر حسب شرایط شیرخوار، زودتر از ۶ ماهگی مکمل آهن تجویز کند و گاهی تا پایان دو سالگی مصرف مکمل آهن به صورت روزانه ادامه خواهد داشت.