بازگشت بورس به «میانگینِ تاریخی»؟ / رشد ۱۶ هزار واحدی شاخص در جریان معاملات امروز

تحریریه پارسینه| از آن سو، شاخص کل هم وزن نیز امروز ۰.۲۴ درصد رشد کرد و بار دیگر، اتفاقی که در چند روز کاری اخیر گاه و بی گاه رخ داده بود، تکرار شد. بر این اساس، شاخص کل با نرخی چند برابر شاخص کل هم وزن رشد کرده که نشان می‌دهد رشد روز‌های اخیر در بازار، عمدتاً تحت فشار نماد‌های بزرگ و بازیگران حقوقی بوده است. علاوه بر این، در جریان معاملات امروز، حدود ۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سهام در بورس دست به دست شد و در فرابورس نیز حدود ۱۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان سهام معامله شد.

این، اما در حالی است که نام نماد‌هایی که موجب رشد و افت نماگر اصلی بازار سرمایه در روز‌های اخیر بوده اند، دائماً تکرار می‌شود. در جریان معاملات امروز، بیشترین تاثیر مثبت بر عملکرد شاخص کل به نماد‌های «فارس»، «کچاد» و «کگل» بر می‌گشت و در مقابل، نماد‌های «شبندر»، «شتران» و «شستا» بیشترین تاثیر منفی را بر عملکرد شاخص کل بر جای گذاشتند. نماد‌های «کمند»، «پالایش» و «دارایکم» نیز درجریان معاملات امروز، بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند.

از آن سو، امروز نماد‌های «وسکرد»، «پتایر» و «وسیستا» بیشترین حجم عرضه را شاهد بودند و در مقابل، نماد‌های «کمند»، «ثاخت» و «اپال» بیشترین حجم تقاضا را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان تغییر مالکیت از سمت حقیقی به حقوقی نیز امروز به نماد‌های «کمند»، «ونوین» و «شپنا» اختصاص پیدا کرد و از آن سو، بیشترین میزان تغییر مالکیت از سمت حقوقی به حقیقی نیز به نماد‌های «خساپا»، «خودرو» و «وپارس» اختصاص داشت.

در این میان، اما چرایی تغییرات به ظاهر رادیکال در بورس تهران در مدت زمان کوتاه (رشد‌های کوتاه مدتی که با افول‌های کوتاه مدت دنبال می‌شوند و بالعکس) همچنان محل سوال است. شواهد متعدد نشان می‌دهد که بازی در بورس به تدریج از دست بازیگران حقیقی و عمدتاً تازه کار خارج شده و هر چند هنوز بخش عمده سرمایه در بازار در اختیار آن‌ها است، از میزان تاثیرگذاری این گروه در قیاس با نیمه نخست سال جاری کاسته شده است.

از آن سو، اما برخی متغیر‌های کلان موثر بر روند‌های بازار سرمایه نیز در حال طی کردن مسیرِ «بازگشت به میانگین» هستند. بر این اساس، در حالی که پیش بینی می‌شود نرخ ارز نه صعودی آنچنانی را تجربه کند و نه افولی سنگین، همبستگی تاریخی میان ارزش دلاری بازار سرمایه، در حالی کاستن از میزان P به E متوسط در بازار است. بر این اساس، در حالی که نرخ تورم (که به نوبه خود از کاهش دسترسی دولت ایران به ارز‌های صادراتی ناشی می‌شد) در حال کاهش است، میزان بازدهی بازار سرمایه و سودآوری نماد‌ها هم در حال کاهش است و به زودی به میانگین تاریخی (حدود ۳۰ درصد سالیانه) نزدیک خواهد شد. به این ترتیب، به نظر می‌رسد حباب بورس خالی شده و هر چند امکان افت بیشتر وجود ندارد، امکان صعودی غافل گیرکننده نیز وجود نخواهد داشت.