چرا دلار ۲۵ هزار تومانی هم قیمت‌ها را پایین نمی‌آورد؟+جدول قیمت‌ها

تحریریه پارسینه: همزمان با نزول قیمت دلار به کانال‌های قیمتی پایین‌تر و ثبات نسبی اسکناس سبز در بازار آزاد ایران، قیمت بسیاری از کالا‌ها هم دستخوش تغییر شد و عمدتاً راه نزول را در پیش گرفت. با این همه، از آنجا که ثبات سیاسی هنوز به طور کامل بر بازار‌ها سایه نیفکنده و هنوز هم احتمال کاهش بیشتر ارزش ریال وجود دارد، قیمت‌ها همچنان نوسان بالایی را تجربه می‌کنند.

در این میان، اما بسیاری از مردم می‌پرسند چرا با وجود افت قیمت دلار و ثبات نسبی آن در طول دو هفته اخیر در کانال ۲۵ هزار تومانی، قیمت برخی کالا‌ها همچنان خیال پایین آمدن ندارد؟ به عبارت دیگر، چرا قیمت همه کالا‌ها با افزایش قیمت دلار بالا می‌رود، اما قیمت همین کالا‌ها با کاهش قیمت دلار پایین نمی‌آید؟

«چسبندگی» قیمت‌ها

در اقتصاد مفهومی وجود دارد به نام «چسبندگی» که توجیهی است برای عدم به روز شدن قیمت کالا‌ها با وجود تغییر در شرایط. چسبندگی قیمت‌ها زمانی رخ می‌دهد که شرایط بیرونی موثر بر قیمت یک کالا تغییر می‌کند، اما قیمت آن کالا متناسب با این تغییرات عوض نمی‌شود.

در ایران هم با توجه به حجم عوامل بیرونی که هر روز اقتصاد کشور را با شوک‌های متعدد رو به رو می‌کنند، صاحبان دارایی‌ها (همچون خودرو، مسکن، طلا، سهام و...) خیلی دیر حاضر به فروش دارایی خود در قیمت‌های پایین‌تر می‌شوند و به عبارت خودمانی، تا خیال شان از بابت اوضاع راحت نشود، تن به فروش دارایی خود نمی‌دهند.

وضعیت کنونی بازار‌ها در ایران

با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، نرخ دلار در بازار آزاد ایران چند هزار تومان ارزان‌تر شد و تا لحظه تنظیم این گزارش، با ثبات نسبی چند روزه، در کانال ۲۵ هزار تومانی آرام گرفته است.

انتشار اخباری مبنی بر جدی‌تر شدن فرآیند تولید واکسن‌های ضد کرونا در دست کم چند کشور و چند شرکت معتبر جهانی نیز موجب آرامش در بازار‌های جهانی و کاهش نرخ جهانی طلا به عنوان پناهگاهی برای دوره‌های عدم اطمینان اقتصادی شد.

این، اما در حالی است که از میان بازار‌های سرمایه گذاری در ایران، بازار مسکن نیز در حال ورود به فاز رکودی است. شواهد و داده‌های آماری و میدانی بسیاری نشان می‌دهند که بخش عمده‌ای از خرید‌ها در بازار مسکن در ماه‌های اخیر، نه با انگیزه مصرفی که با انگیزه سرمایه گذاری یا حفظ ارزش دارایی صورت گرفته اند و اکنون، در نبود تقاضای مصرفی واقعی، بازار مسکن به آرامی وارد فاز رکودی خواهد شد.

در بازار خودرو هم وضعیت مشابهی برقرار است و اعضای اتحادیه‌های مرتبط با خرید و فروش خودرو، در هفته‌های اخیر بار‌ها گفته اند که میزان معاملات خودرو به شدت کاهش پیدا کرده و با افزایش تعداد فروشنده‌ها در بازار، احتمال افت بیشتر قیمت‌ها هم تقویت شده است.

قیمت‌ها در بازار موبایل، اما در عمده موارد با کاهش همراه بوده اند، حال آنکه برخی معتقدند کاهش قیمت‌ها باید بیش از این باشد. در هر حال، به نظر می‌رسد که قیمت‌ها در بازار دارایی‌ها یا کاهشی اندک داشته اند یا اینکه درجا زده اند.

در ادامه نگاهی می‌اندازیم به تغییرات قیمتی در برخی کالا‌ها در دو دوره زمانی مختلف (دهه اول مهرماه سال جاری که نرخ دلار حدود ۳۲ هزار تومان بود و روز سه شنبه، چهارم آذرماه که نرخ دلار در کانال ۲۵ هزار تومان قرار داشت.)