امر به معروف و نهی از منکر؛ واجب شرعی با مجوز رسمی

عکس: علی اکبر رائفی پور در رونمایی از تفنگ ذوالفقار، طراحی شده در گروه فرهنگی مصاف/ خبرگزاری فارس

تحریریه پارسینه- حامد کشاورز : به خیل عظیم مدارک و مجوزها، این روز‌ها جوازی عجیب اضافه شده که انتقادات زیادی را به همراه داشته است. یک شنبه شب بود که علی اکبر رائفی پور در صفحه توییتر خود با انتشار تصویری خبر از دریافت مجوزی داد که اجازه می‌دهد تا او «در زمینه تخصصی مسئولین با رعایت ضوابط ستاد امر به معروف و نهی از منکر به انجام فعالیت جهادی و مطالبه گری بپردازد.»

انتشار این خبر از طرف رائفی پور از همان ابتدا با حمایت هوادارانش و انتقاد طیف گسترده‌ای از مخالفان همراه شد. موافقان که اغلب از مراد جوان خود با عنوان «استاد» یاد می‌کنند، می‌گویند این مجوز بهانه را از دست مسئولان برای گریز از امر به معروف و نهی از منکر می‌گیرد.

از طرف دیگر منتقدان که همواره «استاد» را متهم کرده‌اند بدون «مدرک» دانشگاهی یا حوزوی در حوزه های مختلف مذهبی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بین المللی، رسانه و ارتباطات و غیره اظهارنظر غیرتخصصی داشته، می‌گویند که اساسا امر به معروف و نهی از منکر همچون نماز و روزه از اصول دین است و این موضوع چه به عنوان یک وظیفه دینی و چه یک حق شهروندی نیازی به اخذ مجوز ندارد و باب شدن این مسئله می‌تواند جلوی افراد فاقد مجوز را بگیرد.

جلیل محبی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر، با تایید وجوب این اصل و این که «هر فردی می‌تواند مسئولان را امر به معروف و نهی از منکر کند»، به روزنامه اعتماد می‌گوید: «ما بار‌ها و بار‌ها دیده‌ایم که یک مقام مسئول حاکمیتی هنگام مواجهه با امر به معروف به فرد آمر می‌گوید: «به تو چه!» ما برای آن که این مقام مسئول دیگر نتواند مقابل آمر معروف چنین رفتاری داشته باشد، اقدام به اعطای مجوز به سمن‌ها می‌کنیم تا به نوعی از آنان حمایت کنیم.»

محبی می‌گوید: «اگر فردی قصد فعالیت در این حوزه را داشته باشد ما نه‌تن‌ها به سرعت به او مجوز می‌دهیم بلکه به او مواد قانونی را نیز آموزش می‌دهیم تا بداند آمر به معروف نباید توهین کند، افترا بزند یا نشر اکاذیب کند. همچنین اگر مشکلی ایجاد شد از آمر به معروف حمایت می‌کنیم و او را در لایحه‌نویسی همراهی کرده و وکیل معرفی می‌کنیم.» او البته توضیح نمی‌دهد این آموزش‌ها چگونه مانع از «به توچه» گفتن مسئولان می‌شود و یا اینکه چرا آمران به معروف که مجوز ندارند مورد حمایت قرار نمی گیرند.

رائفی پور هم به دنبال بالا گرفتن انتقادها در توییتی دیگر توضیح داد که سال ها مشغول امر به معروف و نهی از منکر مسئولان بوده و «اتفاق جدید ایجاد چتر حمایتی حقوقی برای صیانت از افشاگران فساد و آمران و ناهیان است.» چتری که البته به نظر نمی رسد چندان مورد نیاز استاد جوان باشد، چرا که او از سپری آهنین برخوردار است و تا کنون بابت نسبت دادن صفاتی همچون «خرحزب‌اللهی»، «سگ‌سکولار»، «سلبریدی» و «غرب‌گدا» به دیگران که اعتراض رسانه ها و فعالان اصولگرا را هم برانگیخته است، به کسی پاسخگو نبوده و بازخواست نشده است.

محبی در ادامه گفتگوی خود اضافه کرده که تا کنون این ستاد ۴۰۰ مجوز در حوزه‌های متخلف همچون محیط زیست و عفاف و حجاب صادر کرده است، اما در حوزه امر به معروف مسئولان درخواست‌ها کمتر بوده و مجوز‌های کمتری صادر شده است.

اعطای مجوز به رائفی پور که خود را انقلابی می‌خواند و گرایش سیاسی خاص و مشخصی دارد، این مسئله را مطرح می‌کند که ممکن است امر به معروف هم سیاسی و جناحی شود. محبی این موضوع را هم رد کرده و با بیان این که نظارت استصوابی در ستاد وجود ندارد، از اصلاح طلبان هم دعوت می‌کند برای اخذ مجوز مراجعه کنند.

انتقاد دیگری که به ستاد امر به معروف وارد شده، مسئله تداخل وظایف آن با وزارت کشور در اعطای مجوز به سازمان‌های مردم نهاد (سمن ها) است. دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر می‌پذیرد که طبق قانون برای تشکیل سمن باید به وزارت کشور مراجعه کرد، اما زمان بر بودن این اقدام را دلیلی موجه برای موازی کاری اداری و صدور مجوز از طرف ستاد می‌داند.

با توضیحاتی که محبی در رابطه با انتقادات وارده مطرح می‌کند، مسئله اعطای مجوز نه تنها برطرف نمی‌شود، بلکه بیش از پیش غیرقابل درک می‌نماید.

با توجه به این که او اذعان می‌کند امر به معروف واجب و وظیفه همگانی است، اعطای مجوز یا موضوعی بیهوده است، مانند آنکه مجوز نماز خواندن صادر کنیم، یا این که فتح بابی است برای برخورد با کسانی که بدون مجوز به انتقاد از مسئولان می‌پردازند.

مسئله دوم در متن جواز مذکور هم صراحتا ذکر شده است: «این مجوز جهت فعالیت جهادی در زمینه مطالبه گری اجتماعی توسط ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر صادر گردیده و جهت فعالیت‌های خارج از این موضوع اخذ مجوز از مراکز مربوطه الزامی خواهد بود.»

بنابراین رائفی پور و «مهدی یارانش» برای امر به معروف در حوزه محیط زیست، حجاب و عفاف، و هر آنچه خارج از حوزه مسئولیت‌های نهاد‌های دولتی و حکومتی باشد باید مجوز جداگانه‌ای دریافت کنند و از این پس حق ورود به این حوزه‌ها را ندارند.

نکته قابل تامل دیگر جمله‌ای است که از رهبر انقلاب در مجوز‌های ستاد ذکر می‌شود: «لشگر جوانان مومن و انقلابی وارد میدان مطالبه آرمان‌های انقلاب شوند.»

اکنون با لزوم صدور مجوز، ستاد امر به معروف و نهی از منکر به اولین دژ در مقابل لشگر عدالت طلبان و فسادستیزان مستقل تبدیل شده است.