زعفران، خواص و کاردبرد‌ها

این گیاه ارزشمند به دلیل ویژگی¬های منحصر به فرد، دارای محبوبیت بالایی در بین مردم جهان می¬باشد و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می¬گیرد. کشورهایی، چون ایران، افغانستان، چین، هند، اسپانیا، ایتالیا و یونان از تولیدکنندگان اصلی این گیاه محسوب می¬گردند. اما خواستگاه اصلی زعفران، کشور ایران می¬باشد و در حال حاضر بیش از ۸۵ درصد از زعفران دنیا در این کشور تولید میگردد و به ۴۶ کشور جهان نیز صادر میگردد. گردش مالی این محصول در دنیا که نزدیک به ۸ میلیارد دلار است، بیانگر ارزش بالای این گیاه میباشد. غالب این محصول به صورت زعفران بسته بندی شده و بخش دیگر در قالب عصاره، چای و یا مکمل‌های زعفران عرضه می¬گردد.

مقدمه

ادویه زعفران که با نام طلای سرخ و یا سلطان ادویه‌های جهان شناخته می­شود، دارای خواص متعدد و اعجاب آوری برای سلامتی می­باشد. این گیاه ارزشمند به دلیل ویژگی­های منحصر به فرد، دارای محبوبیت بالایی در بین مردم جهان می­باشد و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می­گیرد. کشورهایی، چون ایران، افغانستان، چین، هند، اسپانیا، ایتالیا و یونان از تولیدکنندگان اصلی این گیاه محسوب می­گردند. اما خواستگاه اصلی زعفران، کشور ایران می­باشد و در حال حاضر بیش از ۸۵ درصد از زعفران دنیا در این کشور تولید میگردد و به ۴۶ کشور جهان نیز صادر میگردد. گردش مالی این محصول در دنیا که نزدیک به ۸ میلیارد دلار است، بیانگر ارزش بالای این گیاه میباشد. غالب این محصول به صورت زعفران بسته بندی شده و بخش دیگر در قالب عصاره، چای و یا مکمل‌های زعفران عرضه می­گردد.

کاربرد‌های زعفران

بخش مورد استفاده گل زعفران، کلاله این گیاه میباشد. در هر گل، تنها سه عدد کلاله قابل برداشت وجود دارد و از این رو برای تولید یک کیلوگرم زعفران، به حدود ۲۰۰ هزار گل زعفران نیاز میباشد، از این رو یکی از دلایل قیمت بالای زعفران، عملکرد کم محصول در هر متر مربع میباشد. گیاه زعفران به دلیل مواد موثره ارزشمند، دارای عطر، طعم و بوی فوق العاده‌ای می­باشد. زعفران دارای حدود ۱۵۰ ترکیب می­باشد، اما سه ماده موثره اصلی این گیاه عامل ایجاد خواص ویژه زعفران میباشد. پیکروکسین به عنوان عامل طعم، سافرانال عامل عطر و رایحه و در نهایت کروسین که باعث ایجاد رنگ این گیاه میگردد درایا اثرات مفیدی برای سلامتی نیز می­باشند. همچنین وجود آنتی اکسیدان‌ها و کارتنوئید‌ها نیز سبب افزایش کیفیت و خواص زعفران می­گردد. زعفران در صنایع زیر مود استفاده قرار میگیرد:

البته از خواص و ویژگی‌های این محصول می­توان به صورت خانگی نیز استفاده نمود. در کشور‌های مختلف مردم از این محصول برای عطر، طعم و تزئین غذا و یا تهیه شیرینی استفاده می­نمایند و همچنین تهیه شربت خانگی زعفران برای استفاده از خواص آن برای سلامت امری متدوال میباشد.

زعفران برای سلامتی انسان

یکی از مهم­ترین کاربرد‌های زعفران در تولید دارو‌ها و مکمل­های گیاهی و طبیعی می­باشد. مواد موثره موجود در زعفران باعث گردیده که فراورده­های زعفران مانند عصاره زعفران در تولید انواع محصولات حوزه سلامت با اهداف مختلف مورد استفاده قرار گیرد. برخی از مهم­ترین کاربرد‌های زعفران عبارتست از:

ضد افسردگی

۲ ماده موثره مهم زعفران با نام کروسین و سافرانال، دارای اثر ضد افسردگی می­باشند. بر اساس مطالعات صورت گرفته، اثر زعفران در مهار استرس و افسردگی، مشابه با داروی شیمیایی فلوکستین می­باشد. قطره خوراکی زعفران که با استفاده از عصاره این گیاه تولید میشود، برای کاهش درمان افسردگی و کاهش استرس مفید و موثر است.

ضد سرطان

سالانه بیش از ۸ میلیون نفر به مبتلایان سرطان در دنیا اضافه می‌شود و استفاده از مواد طبیعی جهت پیشگیری از این بیماری حائز اهمیت میباشد. دانشمندان به دنبال توسعه تولید دارو‌های ضد سرطان با عوارض جانبی کمتر میباشند. قرص زعفران و یا گرانول زعفران از جمله این دارو‌های تولید شده در جهان برای پیشگیری از زعفران میباشد.

پیشگیری و درمان آلزایمر

کروسین موجود در زعفران، در پیشگیری از مرگ سلول‌های مغزی موثر می­باشد. همچنین زعفران سبب افزایش سطح سروتنین در مغز میگردد، که این ماده پیشگیری کننده از ایجاد آلزایمر میباشد. بر اساس مطالعات بالینی، اثر کپسول زعفران با دارو‌های شیمیایی ممانتین و دانپزیل در مهار آلزایمر برابری میکند، البته بدون داشتن عوارض جانبی محصولات شیمیایی.

منبع:بهداشت نیوز