آسیاب آبی که ۱۵۰ سال می‌چرخد

چرخ یا آسیاب آبی لاکسی (Laxey) یک چرخ آبی بزرگ است که در روستای لاکسی در جزیره‌ای بین ایرلند و انگلستان قرار دارد. این چرخ ۲۲.۱ متر قطر و ۱.۸۳ متر ضخامت دارد و بزرگ‌ترین چرخ آبی جهان است که هنوز کار می‌کند.

این چرخ توسط مهندس ویکتوریایی، رابرت کیسمنت طراحی و در سال ۱۸۵۴ ساخته شد تا آب را از چاه‌های معدنی پمپاژ کند. این سازه چشمگیر به سرعت محبوب شد و بعد از ۱۵۰ سال هنوز هم یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری این جزیره باقی مانده است.

لاکسی در اوایل قرن نوزدهم، سرزمینی غنی از سرب، روی و سایر فلزات بود، اما آب‌های زیرزمینی که در چاه‌های معدنی جمع می‌شد مانع استخراج معادن شد. باید راهی برای خارج کردن آب و رسیدن به رسوبات عمیق‌تر پیدا می‌کردند. اولین چاره‌ای که به ذهن می‌رسید، استفاده از موتور‌های بخاری بود که با زغال سنگ کار می‌کردند. اما در جزیره مَن، زغال‌سنگ پیدا نمی‌شد و هزینه واردات آن هم بسیار بالا بود. با این حال، آب فراوان بود.

مهندس رابرت کیسمنت مامور پیداکردن راه حل شد. او کانال‌هایی ساخت که جریان‌های آب دامنه کوه را به سمت یک مخزن منحرف می‌کرد. از این جا، یک لوله، آب را به برجی می‌بُرد که ارتفاع آن به بالای چرخ می‌رسید. سپس آب روی چرخ و داخل سطل‌هایی می‌ریخت که لبه چرخ قرار داشتند. وزن آب، چرخ را می‌چرخاند.

یک میل‌لنگ انرژی چرخ را به یک ایستگاه پمپاژ منتقل می‌کرد. چرخ با سرعت ۳ دور در دقیقه می‌چرخید و انرژی پمپ‌هایی را تامین می‌کرد که می‌توانستند در هر دقیقه ۲۵۰ گالن آب را از عمق ۴۵۰ متری بالا بکشند. اگرچه دیگر این چرخ آب نمی‌کشد، اما هنوز برای سرگرم کردن بازدیدکنندگان می‌چرخد.

منبع: روزنامه خراسان