.svg)
حکم شرعی هدیه‌ی ارباب رجوع به کارمندان ادارات
پارسینه: رهبر معظم انقلاب هدیه در محیط کار و از جانب ارباب رجوع را یکی از خطرناک‌ترین مسائل معرفی می‌کند.
بسیاری از موارد به دلیل عدم آشنایی کافی با احکام فقهی، انسان دچار دست‌انداز‌های شرعی می‌شود و این مسئله ممکن است در درازمدت اثر وضعی منفی در سطوح اجتماعی بگذارد و فرهنگ جامعه را دچار تزلزل کند. یکی از مواردی که تقریباً در جامعه تبدیل به عادت شده و قبح آن از بین رفته است، چیزی است که از آن با عنوان هدیه ارباب رجوع به کارمندان یاد می‌شود.
این هدایا گاهی ممکن است به صورت وجوه نقدی و یا در قالب هدایای نفیس باشد. برخی مراجع عظام تقلید نسبت به حکم شرعی آن فتاوایی صادر فرمودند که در ادامه می‌خوانید.
رهبر معظم انقلاب
سؤال: هدایایی که بعضی از افراد یا شرکت‌ها به کارمندان دولت در زمان عید نوروز به عنوان عیدی می‌دهند، و هیچ گونه توقّعی در برابر پرداخت آن ندارند، چه حکمی دارد؟
جواب: هدیه در محیط کار و از جانب ارباب رجوع، یکی از خطرناک‌ترین چیز‌ها است و هر چه بیشتر از آن اجتناب کنید، به صرفه دنیا و آخرت شما خواهد بود. فقط در یک صورت، دریافت آن جایز است و آن، این است که هدیه دهنده، با اصرار زیاد و با امتناع مأمور از قبول، بالاخره به نحوی آن را اهداء کند. آن هم بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتّی توقّع قبلی. (استفتائات جدید (فروردین ۹۸))
جواب ۲:جایز نیست کارمندان در برابر انجام کار مشتریان که برای آن استخدام شده‌اند و در برابر آن هر ماه حقوق دریافت می‌کنند، از مشتریان چیزی بگیرند و همچنین مشتریان بانک نباید کارمندان را در برابر انجام کارهایشان با پول نقد یا غیر آن تطمیع کنند، زیرا این کار مستلزم فساد است (أجوبة الاستفتاءات (بالفارسیة)، ص: ۲۷۳ س ۱۲۴۱)
جواب ۳: اگر این هدایا منجر به تبعیض در انجام خدمات بانکی به مشتریان شود و در نهایت باعث فساد و از بین رفتن حقوق دیگران گردد، مشتریان نباید آن هدایا را به کارمندان بدهند و کارمندان هم حق گرفتن آن‌ها را ندارند (همان، س ۱۲۴۲)
آیت‌الله مکارم شیرازی
اگر جنبه رشوه داشته باشد حرام است و اگر جنبه رشوه نداشته باشد، بلکه هدیه‌ای بدون چشم‌داشت هرگونه کار خلافی بوده باشد مانعی ندارد، ولی باید خلاف مقررات مؤسسه‌ای که در آن کار می‌کند نباشد.
این هدایا گاهی ممکن است به صورت وجوه نقدی و یا در قالب هدایای نفیس باشد. برخی مراجع عظام تقلید نسبت به حکم شرعی آن فتاوایی صادر فرمودند که در ادامه می‌خوانید.
رهبر معظم انقلاب
سؤال: هدایایی که بعضی از افراد یا شرکت‌ها به کارمندان دولت در زمان عید نوروز به عنوان عیدی می‌دهند، و هیچ گونه توقّعی در برابر پرداخت آن ندارند، چه حکمی دارد؟
جواب: هدیه در محیط کار و از جانب ارباب رجوع، یکی از خطرناک‌ترین چیز‌ها است و هر چه بیشتر از آن اجتناب کنید، به صرفه دنیا و آخرت شما خواهد بود. فقط در یک صورت، دریافت آن جایز است و آن، این است که هدیه دهنده، با اصرار زیاد و با امتناع مأمور از قبول، بالاخره به نحوی آن را اهداء کند. آن هم بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتّی توقّع قبلی. (استفتائات جدید (فروردین ۹۸))
جواب ۲:جایز نیست کارمندان در برابر انجام کار مشتریان که برای آن استخدام شده‌اند و در برابر آن هر ماه حقوق دریافت می‌کنند، از مشتریان چیزی بگیرند و همچنین مشتریان بانک نباید کارمندان را در برابر انجام کارهایشان با پول نقد یا غیر آن تطمیع کنند، زیرا این کار مستلزم فساد است (أجوبة الاستفتاءات (بالفارسیة)، ص: ۲۷۳ س ۱۲۴۱)
جواب ۳: اگر این هدایا منجر به تبعیض در انجام خدمات بانکی به مشتریان شود و در نهایت باعث فساد و از بین رفتن حقوق دیگران گردد، مشتریان نباید آن هدایا را به کارمندان بدهند و کارمندان هم حق گرفتن آن‌ها را ندارند (همان، س ۱۲۴۲)
آیت‌الله مکارم شیرازی
اگر جنبه رشوه داشته باشد حرام است و اگر جنبه رشوه نداشته باشد، بلکه هدیه‌ای بدون چشم‌داشت هرگونه کار خلافی بوده باشد مانعی ندارد، ولی باید خلاف مقررات مؤسسه‌ای که در آن کار می‌کند نباشد.
منبع: افکار نیوز
ارسال نظر