آداب و رسوم کردستان در شب یلدا یا «شُو چله» +تصاویر

شب یلدا یکی از آیین‌های سنتی ایرانیان و کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که در اولین شب زمستان دوستان و آشنایان طولانی‌ترین شب سال را گرد‌هم جمع می‌شوند و طولانی‌ترین شب سال را با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌کنند.

هر کدام از اقوام ایران‌زمین در شب یلدا آیین رسوم خاص خود را دارند و در استان کردستان نیز همانند سایر مناطق کوهستانی ایران این آیین تاریخ کهنی دارد و با همان نام قدیمیش «شُو چله» خوانده می‌شود و از قدیم در اکثر خانه‌های کردستان در آن شب غذای «دلمه»، نان سنگک و دوغ محلی برای پذیرایی از مهمان‌ها آماده می‌کنند و این به صورت سنتی دیرینه در این استان تبدیل شده است.

مردم کردستان که به خونگرمی و میهمان نوازی معروف هستند یکی از آیین‌های سنتی آن‌ها جمع شدن در کنار یکدیگر و در منزل بزرگ فامیل بوده و در «شُو چله» همه اقوام و فامیل، تمامی عروس‌ها، دامادها، دختر و پسر همه در خانه بزرگتر‌ها دور هم جمع می‌شوند و بعد از صرف شام برنامه‌های شب چله و باز‌های قدیمی همانند «گوروا بازی» را اجرا می‌کنند و با شادی و سرور به سپری کردن یک شب برفی طولانی به شنیدن قصه‌ها و حرف‌های شنیدنی و سرگذشت بزرگتر‌ها می‌پردازند.

ریشه آیین شب یلدا به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد برمی‌گردد؛ و مردم کردستان نیز اعتقاد زیادی به شب یلدا دارند و در این شب بسیاری از مردم همانند شب نوروز لباس‌های نو کردی پوشیده و سفره‌ها را چیده و عود می‌سوزانند.

کردستانی‌ها چند ماه قبل از فرارسیدن «شُو چله» با تهیه و خرید خربزه و انداختن آن در ترشی به استقبال شب یلدا می‌روند و در آن شب بعد از صرف شام «کاله‌ک ترش» می‌خورند.

مردم کردستان در «شُو چله» به پختن دلمه علاقه دارند و در آن شب میوه‌های خربزه ترش، هندوانه، انگور، انار، سیب، پرتقال، موز، کیوی، که نشانه تندرستی، فراوانی، برکت و شادی بوده را برای شب باستانی یلدا تهیه می‌کنند و معمولاٌ تا دیروقت هم بیدار می‌مانند.

بنا بر رسم و رسومات ما کردستانی‌ها در «شُو چله» خانواده‌هایی که عروس داشته باشند، خانواده داماد برای عروس‌هایی که در دوران نامزدی هستند «خنچه» یا همان شب چله‌ای می‌برند.

این خنچه شامل پالتو، کفش زمستانی، دسته گل، شیرینی، آجیل و شکلات، دلمه، حلوا، سبدی از میوه‌های رنگارنگ و تزئین شده، قواره پارچه و طلا است و روی وسیله‌ها را پارچه قرمز و کوزه سفالی تزئین می‌کنند و به خانه عروس می‌برند.