نگاه نگران ایرانیها به چین برای جبران تحریمهای آمریکا
پارسینه: تحریم آمریکا موجب شده است تا بار دیگر ایران برای جبران جای خالی شرکتها غربی، به سمت چینیها کشیده شود.
به گزارش خبرنگار «پارسینه» به نقل از آسوشیتدپرس، همزمان با وضعیت مبهم بر سر توافق هستهای، از جاری شدن سیل کالاهای چینی در بازار تا اشتیاق بازرگانان این کشور برای گرفتن جای غربی ها، ایران احتمالا بیشتر به سمت پکن به عنوان بازاری جایگزین برای نفت خام و تراکنشهای مالی کشیده خواهد شد.
البته این بدان معنا نیست که چین یک پناهگاه امن و بدون شرط را به ایران تقدیم کند. پکن تلاش میکند تا بیشترین نفع ممکن را ببرد و یک نگرانی فزایندهای وجود دارد که ممکن است چین از ایران امتیاز بگیرد.
آریانه طباطبایی، اندیشمند علوم سیاسی در موسسه «رَند، میگوید ایران مجبور است برای مقابله با انزوای تحمیلی از سوی غرب و به ویژه آمریکا، به چین تکیه کند. او که اخیرا در یک کتاب مشترک به بررسی روابط ایران با چین و روسیه پرداخته، ادامه میدهد: «من فکر میکنم آنچه شاهد خواهیم بود، بازشگت شبه انحصار چینیها در بخشهای کلیدی اقتصاد ایران است».
پیوند و تجارت چین و ایارن به بیش از دو هزار سال پیش و جاده باستانی ابریشم برمی گردد. روابط مدرن از زمان محمدرضا پهلوی در ۱۹۷۱ و پس از شناسایی حکومت کمونیست چین توسط آمریکا آغاز شد. انقلاب اسلامی موجب شد تا روابط دو کشور تا اواسط دهه ۱۹۸۰ به سردی بگراید.
پس از آن، ایران سالها به عنوان منبع گازی برای رشد اقتصادی سریع چین در نظر گرفته میشد. تا سال ۲۰۱۲ ایران سومین منبع بزرگ واردات نفت چین بود.
اکنون با خروج آمریکا از توافق هسته ای، ایرانیها چین را یکی از معدود مسیرها به خارج میبینند.
پیتر هارل، عضو «مرکز امنیت جدید آمریکا» در واشنگتن و دیپلمات سابق که درباره تحریمهای ایران با چین کار میکرد میگوید: «چین یک اقتصاد بسیار بزرگ است و به قدر کافی شرکتهای متوسط مقیاسی دارد که چندان در معرض [تهدیدهای]ایالات متحده قرار ندارند و ایران میتواند حجم بزرگی از تجارتش را با آنها ادامه بدهد و دولت چین هم اجازه میدهد و مایل است که این اتفاق رخ دهد».
یکی از بخشهایی که چینیها در آن باقی خواهند ماند انرژی است. بنابر آمارهای «اداره اطلاعات انرژی»، نزدیک به یک چهارم کل صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۷ روانه چین شده و این کشور بزرگترین بازار نفت ایران بوده است. در حالی که واردات نفت از بین ماههای میتا اوت (اردیبهشت تا مرداد) نزدیک به ۲۰ درصد کاهش یافته است، «گروه اوراسیا» میگوید که «چین هرگونه کاهشی را در کمترین سطح نگه خواهد داشت».
با خروج شرکت فرانسوی تووتال از قرارداد ۵ میلیارد دلاری و ۲۰ ساله برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی، شایعات حکایت از جایگزینی چینیها دارد.
همزمان، هند با فشار فزایندهای برای خروج از توسعه بندر چابهار مواجه است که این مساله به چین اجازه میدهد تا حضورش در این منطقه را گسترش دهد. چینیها همین حالا هم در بندر گوادر پاکستان، در ۸۰ کیلومتری چابهار، سرمایه گذاری کرده اند. هر دو بندر مسیری برای ارتباط با افغانستان و دیگر کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی فراهم میکنند.
طباطبایی میگوید: «واقعا قرار است چین ناجی ایران باشد، چرا که دیگر کشورها -برای نمونه هند- حتی اگر اعلام کنند قصد ندارند به تحریمهای آمریکا پایبند باشند، زمانی که فشار زیاد شود، نمیتوانند به خطر افتادن روابطشان با ایالات متحده را تحمل کنند».
با این وجود همچنان نگرانیهایی در افکار عمومی ایران جریان دارد.
در بازار بزرگ تهران، بیشتر افراد کالاهای چینی را به خاطر کیفیت کمترشان نسبت به کالاهای غربی میشناسند و به یاد میآورند که پس از تحریمهای هستهای سال ۲۰۰۶ چگونه بازار را پر کردند. ماهیگیران چینی در ساحل جنوبی ایران هم همین حالا گلایههایی را برانگیخته اند.
تحلیل گران همچنین انتظار دارند پکن تخفیفهای زیادی برای خرید مواد خام از ایران بگیرد.
هارل می گوید یک چیزی که از آن اطمینان دارم این است که چین از تحریم ها برای گرفتن امتیاز در قیمت نفت به سمت ایران خواهد رفت.
چیزی که چین به عنوان بزرگ ترین وارد کننده نفت جهان می خواهد این است که هیچ عملیات نظامی که منجر با افزایش قیمت نفت خام شود، رخ ندهد.
زمانی که حسن روحان تهدید کرد ایران می تواند تنگه هرمز را ببندد، چینی ها فورا ابراز نگرانی کردند.
هارل می گوید: «آنها منافع بسیار مستحکمی در ثبات، به ویژه در خاورمیانه دارند».
برای من جای تعجبه که مسوولین چرا نگاه شون به مردم خودمون نیست... اینها مدام از نقدینگی می نالند اما این نقدینگی میتونه استقلال اقتصادی کشور رو محقق کنه... امیدوارم روزی برابری، مردم سالاری و قانون محوری در کشورمون حاکم بشه...