.svg)
گفت‌وگو با جلال مقامی، پیشكسوت دوبله: دیگر ما را نمی خواهند
جلال مقامی را به خاطر صدای به اصطلاح مخملی‌اش تقریبا همه می‌شناسند؛ البته شهرت و محبوبیت او تنها در صدایش خلاصه نمی‌شود، بلكه اجرای خوب برنامه «دیدنی‌ها» او را در خاطر ما ماندگار كرد. جلال مقامی یكی از پیشكسوتان عرصه دوبله است و كارهای زیادی در این زمینه انجام داده است. او چندی پیش در برنامه «هنر دوبله» كه در حال حاضر از شبكه تهران پخش می‌شود حضور پیدا كرد و ما هم به این بهانه سراغش رفتیم؛ اگرچه او خسته‌تر از همیشه است و روزگار چندان بر وفق مرادش نیست.آقای مقامی اگر اشتباه نكنم شما وارد كار دوبله شدید تا روزنه‌ای باشد برای ورودتان به دنیای سینما، درست است؟
بله. سال 37 ـ 36 بود كه با این حرفه آشنا شدم. در دبیرستان به اتفاق یكی از دوستانم كه بعدها كارگردان شد، كار نمایش می‌كردیم. ناظم مدرسه‌مان برادر حمید شركت، اهل سینما بود و در ایتالیا فیلم دوبله می‌كردند. اما از اینها گذشته یك‌بار آقای حیدر صارمی (بازیگر قدیمی تئاتر) برای دیدن یكی از نمایش‌ها به مدرسه ما آمده بود. پس از نمایش پیش او رفتم و خواستم مرا به تئاتر ببرد. اما گفت تو هنوز كوچكی و بهتر است به دوبله بروی. بعد از مدتی به استودیو عصر طلایی رفتم و آنجا مشغول شدم. دوبله آن زمان در 3 شیفت انجام می‌شد، بنابراین فرصت داشتم كه هم درس بخوانم و هم كار كنم.
تعداد دوبلورها زیاد بود؟
آن زمان بیشتر بازیگران تئاتر كار دوبله انجام می‌دادند.
اولین جمله‌ای را كه گفتید به خاطر دارید؟
پس از دو سه هفته تمرین یك جمله به من دادند كه آن را گفتم. من به جای جوانی كه در یك هتل چمدان‌های مسافران را تا اتاق‌هایشان می‌برد و انعام می‌گرفت صحبت كردم. اولین جمله این بود، قربان متشكرم. من وظیفه‌مو انجام دادم.
و به طور حرفه‌ای از چه زمان این كار را شروع كردید؟
پس از گذشت شش هفت ماه به دعوت آقای هوشنگ بهشتی و احمد رسول‌زاده به استودیوی دی.سی.ای رفتم و در فیلم «عروسی» كه یك فیلم فرانسوی بود حرف زدم. این فیلم را به اتفاق آقای دوستدار دوبله كردیم. دوبله این فیلم اولین كار حرفه‌ای من بود.
آقای مقامی تفاوت صدایتان را چقدر احساس می‌كردید؟
اصلا فكر نمی‌كردم صدایی دارم كه بعدها بشود از آن به این طریق استفاده كرد. جالب است بدانید خیلی دوست داشتم خواننده شوم، البته صدای خوبی هم داشتم، اما دست تقدیر من را به این سمت كشاند كه خدا را شكر راضی هستم.
راستی هنوز هم به اجرا فكر می‌كنید؟ به هر حال اجرای برنامه دیدنی‌ها در ذهن مخاطب ماندگار شده است؟
خیر. دیگر اجرای این‌گونه برنامه‌ها به سن و سال من نمی‌خورد. آن موقع می‌توانستم شیطنت‌هایی در اجرایم داشته باشم، ولی الان دیگر خیر. دوست ندارم فقط به خاطر حضور در تلویزیون، هر كاری را انجام بدهم.
اگر قرار باشد اجرا كنید، دوست دارید در چه برنامه‌هایی حضور یابید؟
برنامه‌هایی كه محتوا داشته باشند و به درد مخاطب بخورند.
مدتی است برنامه‌‌ای به نام هنر دوبله از شبكه تهران پخش می‌شود. به نظرتان آیا پخش این‌گونه برنامه‌ها در تلویزیون لازم است؟
من به شخصه لزومی نمی‌بینم. آخر تا كی بیاییم و بگوییم كارمان را از كجا شروع كردیم و جای چه افرادی حرف زدیم. مخاطب به اندازه كافی طی این سال‌ها با كار ما آشنایی پیدا كرده است. ضمن این كه به نظر من در دوبله بهترین نداریم، چون همه ما جزیی از یك كل هستیم. بنابراین خیلی با پخش این‌گونه برنامه‌ها موافق نیستم.
اما خیلی از مخاطبان نسل جدید دوست دارند با حرفه شما آشنا شوند؟
بله؛ اما زیاده‌روی هم خوب نیست.
یك دوبله خوب به چه چیزهایی بستگی دارد؟
به خیلی چیزها، اما رسم است كه می‌گویند یك فیلم خوب 50 درصد از دوبله خوب را با خودش دارد. اگر نقش خوب باشد حتما دوبله هم خوب می‌شود.
بزرگ‌ترین دغدغه شما درباره كارتان چیست؟
به دوبله خیلی كمتر از گذشته اهمیت داده می‌شود. جالب است كه حرفه ما در هیچ جا كلاس یا دانشگاهی ندارد و متاسفانه تعداد افرادی كه دوست دارند از این تجربه‌ها استفاده كنند هم خیلی كم است. به هر حال دوبله بسیار مهجور است و انگار كسی ما را نمی‌بیند.
تنظیم دیالوگ‌ها معمولا چقدر زمان می‌برد؟
بستگی به ترجمه متن‌ها دارد؛ چون مترجم درواقع كارش دادن محتوا به مدیر دوبلاژ است. مترجم هرگز نباید به محتوای فیلم خیانت كند. اما با این همه، ترجمه و نوشتن دیالوگ‌ها معمولا از 3 روز تا 2 هفته زمان می‌برد. البته سلیقه مدیر دوبلاژ هم خیلی در این مورد نقش دارد.
در گذشته استقبال مردم از یك صدا چگونه مشخص می‌شد؟
اگر صدایی روی صورت یك بازیگر می‌نشست مردم حسابی استقبال می‌كردند و صدای آن فرد نقل محافل می‌شد. به یاد دارم یك‌بار در فیلم «شكوه علفزار» به جای وارن بیتی حرف زدم و وقتی مردم متوجه این موضوع شدند ریختند سرم و به گونه‌ای از من استقبال كردند كه پیراهنم پاره شد. به هر حال خاطرات بسیاری از آن روزها دارم.
از این كه در خاطرات مردم دارای جایگاه خاصی هستید، چه احساسی دارید؟
راضی هستم و برایم شیرین است. مردم قدرت درك كار خوب از بد را دارند و خیلی خوب قضاوت می‌كنند. به هر حال از این كه توانسته‌ام خاطرات خوشی را برای مخاطبانم به جای بگذارم، خدا را شاكرم.
شما جزو آن دسته از دوبلورهایی هستید كه از دوبلورهای جوان چندان استقبال نمی‌كنند؟
خیر. اتفاقا همیشه از این موضوع استقبال كرده‌ام. آخر تا كی ما می‌‌توانیم كار كنیم. به هر حال افرادی باید بیایند و جای ما را بگیرند. آقای بزرگی، مدیریت دوبلاژ سیما نیز در این مورد بسیار خوب عمل كرده‌اند و راه را برای دوستداران این كار باز گذاشته‌اند.
یكی از ویژگی‌های كار شما این است كه با گفتن نقش‌های كوچك مشكلی ندارید. در فیلم «دره من چه سرسبز بود» به جای یكی از پسرهای خانواده حرف زدید كه نسبتا كوتاه بود، در حالی كه آن موقع دوبلور نقش‌های اول بودید.
برایم مهم نیست. چند تا نقش این‌جوری می‌گویی و بالاخره یكی خوب از كار درمی‌آید.
می‌توانید بگویید تا به حال چند فیلم دیده‌اید؟
شاید به اندازه ستاره‌های آسمان شب.
هنوز هم به بازیگری فكر می‌كنید؟
خیر. همان اوایل چیزهایی دیدم كه خیلی برایم خوشایند نبود. برای همین، بودن در این حرفه دیگر برایم دغدغه نبود و به آن فكر هم نمی‌كنم.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
ارسال نظر