آغاز شمارش معکوس برای تعیین سرنوشت نفت

تحریریه پارسینه: امروز در آستانه صد و هفتاد و یکمین نشست اوپک در وین نگرانی‌ها در خصوص به نتیجه نرسیدن اعضای این سازمان بر سر فریز نفتی قیمت نفت خام را کاهش داد. درعین حال مسئولان اتحادیه بانک‎های کشورهای عربی ضمن ابراز نگرانی از تاثیرات کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بر اعضای شورای همکاری خلیج فارس ضرر و زیان این کشورها را رقم هنگفت ٣٦٠ میلیارد دلار اعلام کردند.

با اینحال گمانه زنی‌ها از احتمال مخالفت عراق و عربستان برسر برخی از موارد و میزان سهمیه های مورد تاکید کمیته بررسی کاهش تولیدها خبر می‌دهند. آنطور که شنیده ها حکایت دارد عراق در تلاش است تا خود را در لیست کشورهایی قرار دهد که از لیست کاهش تولید خط خورده اند.

عربستان نیز طی روزهای گذشته پس از انتشار لیست پیشنهادی کاهش تولیدهای اوپک اگرچه مخالفتی با این مساله نکرده اما برهم زدن نشست اعضای اوپک با غیراوپکی‌ها که قراربود روز گذشته برگزار شود و حمایت همه جانبه روسیه از تصمیم این کشور بر نگرانی‌های بازار مبنی بر به توافق نرسیدن امروز اوپکی‌ها حکایت دارد.

با اینحال بیژن نامدار زنگنه پیش از تر کردن کشورمان به مقصد وین جهت شرکت در این نشست نسبت به نتایج این جلسه ابراز خوشبینی کرده است.

به گفته وزیر نفت، واقعا اگر بخواهیم بر مبنای یک نگاه اقتصادی و کسب و کار به مسئله اوپک نگاه کنیم و کاهش تولید، خیلی زود می توانیم به نتیجه برسیم و آن تصمیمی که در الجزایر گرفته شده برای سقف تولید اوپک به میزان ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه و حداکثر ٣٣ میلیون بشکه در روز برای موارد اضطراری این را زود می توانیم به آن برسیم.

وی ادامه داد: اما اگر اراده سیاسی بیاید و بخواهد در این کار دخالت کند کار مشکل می شود و تصمیم گیری سخت خواهد شد، من امیدوارم بر اجلاس چهارشنبه ما همان روح اقتصادی حاکم باشد و نفت به عنوان ابزاری برای این که از آن در مسائل سیاسی استفاده بشود، نباشد، تا ما بتوانیم به نتیجه خوبی برسیم.

براساس اظهارات زنگنه ایران کمترین وابستگی به نفت را درمیان اعضای اوپک دارد. آنطور که وزیرنفت می‌گویدایران می توان گفت کمترین وابستگی را به نفت دارد ما کمتر از هفت درصد تولید ناخالص مان (GDP) نفت است و در بودجه هم حداکثر ٣٠ درصد منابع ما از طریق درآمدهای فروش نفت و میعانات گازی تامین می شود.

بیژن نامدار زنگنه درعین حال متذکر شده است: باید توجه کرد در سال‎های گذشته کشورهایی توانستند تولید خود را خیلی بالا ببرند و این درحالی بود که ایران به دلیل تحریم‎ها نمی توانست تولید داشته باشد و لیبی و نیجریه هم مشکلاتی داشتند. حالا در مرحله ای که بخواهیم بازار را مدیریت کنیم طبیعی است آن کشورها باید بار بیشتری را بگیرند و مسوولیت خود را بیشتر بپذیرند.

این درحالی است که همزمان به شماره افتادن ثانیه ها برای برگزاری این نشست قیمت نفت سیر نزولی خود را در پیش گرفت.

در ادامه روند کاهشی که از روز جمعه (پنجم آذر ماه) آغاز شده بود، قیمت نفت در ساعت‎های نخست معاملات روز دوشنبه کاهش یافت.

در ساعت هشت و ٩ دقیقه بامداد روز دوشنبه به وقت تهران، قیمت هر بشکه نفت خام برنت با ٢٤ سنت کاهش به ٤٧ دلار برای هر بشکه و قیمت هر بشکه نفت خام دبلیو تی آی با ٢٦ سنت افت به ٤٥ دلار و ٨٠ سنت رسید.

با اینحال با وجود ادامه اختلاف‎های درونی در اوپک، برخی معامله‎گران امیدوارند شکلی از توافق میان اعضای این سازمان به دست خواهد آمد.

گرگ مککنا، کارشناس مؤسسه استرالیایی آکسی‎تریدر، گفت: این باور قوی را دارم که الزام‎های مالی بودجه‎ای و وضع درآمد/هزینه عربستان و دیگر تولیدکنندگان نفت به این معناست که توافق به دست خواهد آمد.

این درحالی است که بیژن نامدار زنگنه در آخرین اظهارات خود بازهم بر نگاه اقتصادی حاکم برتصمیم گیریهای امروز اوپک اصرار کرده و متذکرشده که باید نگاه سیاسی بر مساله اوپک را در نشست امروز کمرنگ کرد.

اما به نظرمی‌رسد زنگنه این اظهارات را به دلیل نگرانی تشدید شده از نگاه سیاسی عربستانی‌ها به اوپک مطرح کرده است.

بسیاری از کارشناسان بازار نفت معتقدند اصرارعربستان برای پیوستن ایران به طرح تثبیت تولید، بیشتر یک تصمیم سیاسی است و از سوی مقام‌های سیاسی خارج از وزارت نفت این کشور گرفته شده است، چون عربستان در رقابت راهبردی با ایران در منطقه خلیج فارس در موضع ضعف قرار گرفته است، از این رو تلاش می کند تا با وجود این که از ناحیه کاهش شدید درآمدهای نفتی تحت فشار است از این حیث ایران را تحت فشار قرار دهد و برای بازگشت ایران به بازار مانع ایجاد کند.

عربستان درچنین شرایطی به ریسمان نفت و اوپک چنگ زده است و در حالی اوپک را تهدید به افزایش تولید نفتش می کند که به گفته کارشناسان، ظرفیت افزایش تولید نفت ندارد؛ مهدی یوسفی، کارشناس ارشد موسسه مطالعات انرژی می گوید: هم‌اکنون نه عربستان سعودی و نه روسیه ظرفیت افزایش تولید ندارند.

به اعتقاد کارشناسان، تولید نفت عربستان که بیش از ١٠ میلیون و ٥٨٠ هزار بشکه در روز است حداکثر تولید نفت این کشور است و توان افزایش بیش از آن را ندارد.

در این شرایط عملا تصمیم گیری یا عدم تصمیم گیری برای تثبیت تولید برای روسیه وعربستان فرق زیادی ندارد و حتی مخالفت این ٢ کشور با طرح تثبیت تولید به معنای آنست که این کشورها توان افزایش بیشتر تولید را ندارند و بواسطه آن خواهان اعمال فشار بر کشورهایی هستند که برنامه افزایش تولید دارند.

دراین بین نباید فراموش کرد امروز عربستان بیش از هر کشور دیگری در نشست وین نیاز به توافق دارد چراکه اقتصاد این کشور با مشکلات عدیده ای مواجه شده که قطعا روند فعلی میتواند ناامنی‌های اجتماعی زیادی برای این کشور رقم زند. بنابراین باید منتظر بود و دید امروز نگاه سیاسی بر اوپک حاکم می‌شود یا پایین آمدن قیمت نفت دیگر چاره ای جزء نگاه اقتصادی نمی‌گذارد.