گوناگون

زنها هم طاس می شوند،بررسي علل ريزش مو در زنان

جلو آينه مشغول تقسيم موهايش براي رنگ كردن بود كه خشكش زد! جلو سرش نزديك فرق يك لكة طاسي به اندازة يك سكة كوچك به‌وجود آمده بود! با عجله شروع به جست‌وجو در سرش كرد. بقية موها سر جايشان بودند. پريشان به ‌طرف تلفن رفت و براي همان روز بعدازظهر از پزشك خانوادگي‌شان وقت گرفت. دكتر در سرش تنها همان طاسي كوچك را پيدا كرد و تشخيص احتمالي ريزش موي ناحيه‌اي را داد و او را براي معالجات تخصصي به متخصص پوست و مو معرفي كرد.
با وجود اينكه ريزش موي شديد آثار منفي فردي و اجتماعي بيشتري براي زنان، در مقايسه با مردان، دارد، متأسفانه اغلب زنان از مراجعه به پزشك و درمان ريزش مو امتناع مي‌كنند. آنان دربارة ريزش موي خود با هيچ‌كس بجز آرايشگرشان مشورت نمي‌كنند و از آنجا كه معمولا ً دستورالعمل‌هاي غيرعلمي دريافت مي‌كنند، نتيجه‌اي را كه انتظار دارند نمي‌گيرند، دلسرد و نااميد مي‌شوند و اعتمادبه‌نفس خود را در ميان اعضاي خانواده و همكاران از دست مي‌دهند.


تعداد فوليكول‌هاي موي سر به‌طور طبيعي از 10 هزار در سانتيمتر مربع در زمان تولد به 100 تا 200 تار مو در سانتيمتر مربع در دوران بلوغ مي‌رسد و تعداد كل فوليكول‌هاي موي سر در دورة بلوغ در حدود 100 هزار است.
در شبانه‌روز حدود 30 تا 50 تار مو مي‌ريزد كه مجدداً رشد خواهند كرد. رشد طولي مو در ماه حدود يك سانتيمتر است.
رشد مو سه مرحله دارد:
الف) آناژن كه مرحلة رشد مو است.
ب) كاتاژن كه نشانة پايان آناژن است و 2 تا 3 هفته به‌طول مي‌انجامد.
ج) تلوژن كه حدود 100 روز طول مي‌كشد و روزانه به‌طور متوسط 25 تا 100 تار مو كه در مرحلة تلوژن هستند مي‌ريزند.

يكي از راه‌هاي ساده و عملي كه افزايش ريزش مو و نيز شدت آن را نشان مي‌دهد كشيدن مو است. در اين روش، يك دسته مو شامل حدود 50 الي 100 تار را مي‌گيريم و به ملايمت مي‌كشيم. اگر فرد روز قبل استحمام نكرده باشد، در حالت طبيعي، حداكثر 4 تا 5 تار كنده مي‌شود. اگر بيش از اين تعداد باشد، مي‌توان گفت ريزش مو غيرطبيعي است. بهتر است چند نقطه از پوست سر امتحان شود.
به‌طوركلي، در صورتي كه ريزش مو بيش از 70 تار در شبانه‌روز باشد، غيرطبيعي است و به‌جاي مراجعه به افراد غيرمتخصص و استفادة خودسرانه از داروهاي گياهي و شيميايي، بايد به متخصص پوست و مو مراجعه شود.

دلايل ريزش مو در زنان
ريزش مو دلايل متفاوتي دارد. برخي از عوامل موجب مي‌شوند كه مرحلة رشد مو پايان زودرس يابد و در نتيجه تعداد زيادي از تارها پيش از موعد معمول وارد مرحلة استراحت شوند. در اين حالت كمتر از 50 درصد تارها دچار ريزش مي‌شوند. شايع‌ترين علل اين نوع ريزش مو عبارت‌اند از:
 تب بالا: به‌طور متوسط، 6 هفته تا 3 ماه پس از هر بيماري همراه با تب بالا ممكن است ريزش مو مشاهده شود. اين ريزش مو معمولا ً گذراست و رشد موها با گذشت چند هفته تا چند ماه به حالت عادي بازمي‌گردد.
 كم‌كاري و پركاري غدة تيروئيد: هر دو اين بيماري‌ها مي‌توانند سبب ريزش مو شوند. همراه با ريزش مو علائم خاص هريك از اين دو بيماري مانند تغيير وزن، تغيير اشتها، خشكي پوست يا برعكس تعريق فراوان (بسته به‌ نوع اختلال تيروئيد) و ديگر اختلالات همراه ديده مي‌شوند كه تشخيص و درمان آن بر عهدة پزشك متخصص مربوط است.
 كم‌خوني حاد: در شرايطي كه فرد به‌ دنبال بيماري يا بر اثر حادثه، مقدار نسبتاً زيادي خون را ناگهان از دست بدهد، ممكن است دچار ريزش مو شود.
 زايمان: برخي گزارش‌ها حاكي از آن است كه در بعضي از زنان، حدود 2 تا 4 ماه پس از زايمان، موها به‌تدريج شروع به ريزش مي‌كنند كه مي‌تواند تا 6 ماه به‌‌طول بينجامد. اين ريزش مو موقتي است و معمولا ً رشد مو به حالت طبيعي بازمي‌گردد. البته در حدود 95 درصد از اين بيماران بدون درمان بهبود مي‌يابند و تعداد و ضخامت موهايشان به حالت اول بازمي‌گردد، و رشد مو در 5 درصد از اين بيماران به حالت اول باز نخواهد گشت و كم‌پشتي مو تا آخر عمر با آنها خواهد بود و بايد به پزشك مراجعه كنند.
 دارو: تعدادي از داروها در برخي از افراد ريزش مو ايجاد مي‌كنند. اين نوع ريزش مو نيز اغلب برگشت‌پذير است. از جملة اين داروها مي‌توان از هپارين (ضد انعقاد خون)، پروپرانولول (ضد فشار خون بالا و بي‌نظمي ضربان قلب)، بعضي از داروهاي ضد افسردگي، بعضي از داروهاي ضد التهاب مفصلي و داروهاي ضد بارداري نام برد.
 فشارهاي روحي‌ـ ‌رواني: بيماري سخت يا جراحي مي‌تواند عامل بروز اين فشارها و در نتيجه اين نوع ريزش مو باشد.
در نوعي ديگر از ريزش مو، تارهاي در حال رشد دچار ريزش مي‌شوند. از جمله عوامل اين نوع ريزش مو مي‌توان به داروهاي شيمي‌درماني كه براي مثال در درمان سرطان به‌كار مي‌روند، بعضي سموم مانند آرسنيك يا قرار گرفتن زياد در معرض اشعة راديوگرافي اشاره كرد. از آنجا كه تعداد زيادي از موهاي سر به‌طور معمول در مرحلة رشدند، اين نوع ريزش مو بخش وسيعي از موي سر را دربر مي‌گيرد.

ريزش موي ناحيه‌اي
اين بيماري نه‌چندان نادر نوعي طاسي سر است كه باعث ريزش سريع و كامل مو در يك يا دو ناحية گرد سكه‌اي‌شكل به اندازه‌هاي متفاوت مي‌‌شود. در مواردي موي كل سر مي‌ريزد و در حالت نادرتري، اين ريزش به موي نقاط ديگر بدن مانند مژه‌ها و ابروها نيز سرايت مي‌كند. اكثر بيماران كمتر از 40 سال سن دارند. رشد مجدد مو ممكن است در عرض 1 تا 3 ماه بعد رخ دهد، اما در مواردي ديده شده است كه موي منطقة ديگري شروع به ريزش مي‌كند. موهاي تازه در ابتدا بسيار كم‌رنگ و نازك‌اند، اما به‌تدريج حالت طبيعي خود را بازمي‌يابند. هرچه ريزش موي ناحيه‌اي مدت بيشتري به‌طول بينجامد، احتمال رشد مجدد موها كمتر خواهد بود. علت دقيق اين بيماري نامشخص است. بعضي از متخصصان فشارهاي شديد جسمي و روحي را در به‌وجود آمدن آن دخيل مي‌دانند و برخي ديگر آن را ناشي از وجود عوامل ايمني در بدن مي‌دانند (در بيماري‌هاي ايمني، بدن فرد جزئي از خود را به اشتباه يك عامل خارجي به‌حساب مي‌آورد و بر ضد آن پادتن مي‌‌سازد). اين بيماري عفوني نيست و لذا سرايت نمي‌كند و درمان آن بايد زير نظر پزشك متخصص صورت گيرد.

ريزش مو با الگوي طاسي سر مردانه در زنان
اين نوع ريزش مو به‌صورت كم‌پشتي مو يا طاسي سر بيشتر در زنان مسن ديده مي‌شود و واكنش طبيعي بدن نسبت به هورمون‌هاي ويژه‌اي است كه در بدن بعضي از زنان در دوران پس از يائسگي توليد مي‌شود. اين نوع ريزش ارتباط نزديكي با عوامل ژنتيكي و خانوادگي دارد. در بيشتر موارد، موي قسمت فوقاني سر مي‌ريزد كه گاهي‌ نمايي شبيه به طاسي مردانه دارد.

جلوگيري از ريزش مو
ساختمان اصلي مو از كراتين تشكيل شده كه نوعي پروتئين است. پس مصرف غذاهاي پروتئين‌دار براي رشد و نمو مو و جلوگيري از ريزش آن لازم‌ است. بسياري از غلات و حبوبات، تخم‌مرغ، ماهي، گوشت، لبنيات و سويا حاوي پروتئين‌اند. مصرف ويتامين‌ها و مواد معدني نيز، كه علاوه بر سبزيجات و ميوه‌جات در بعضي از غلات و حبوبات وجود دارند، در رشد مو تأثير بسزايي دارد. با توجه به اينكه مصرف زياده از حد بعضي از اين مواد مانند ويتامين آ اثر معكوسي بر رشد و نمو مو دارد، بهتر است مصرف ويتامين‌ها و مواد معدني به‌صورت فراورده‌هاي دارويي مانند قرص يا كپسول با مشورت پزشك باشد.
رعايت بهداشت مو، شست‌وشو با شامپوي مناسب نوع مو، برس كشيدن ملايم و منظم (نه زياده از حد) مو با برس نرم و فاقد دانه‌هاي نوك‌ تيز، و خودداري از برس كشيدن مو در زمان خيس بودن آن از نكاتي است كه مانع ريزش بي‌مورد مو مي‌شود.
همچنين هر نوع كششي، از جمله محكم بستن موها يا بافتن سفت مي‌تواند از عوامل ريزش مو باشد. ماساژ و دستكاري‌هاي شديد و طولاني‌مدت و استفادة مكرر از سشوار نيز مي‌تواند منجر به ريزش مو شود. به‌نظر مي‌رسد اين شايع‌ترين علت كم‌پشتي موي سر در زنان و مردان جوان و ميانسال باشد. در اين حالت، درمان خاصي براي تسهيل و سرعت بخشيدن به رشد مجدد موها وجود ندارد و خود‌به‌خود با قطع عامل محرك به مرور زمان به شكل اوليه بازمي‌گردد. اما بايد توجه داشت در صورتي كه عامل تحريك مدت طولاني وجود داشته باشد، ممكن است فوليكول (يا ريشه) ضعيف شود و به ريزش برگشت‌ناپذير منجر شود.
از ميان درمان‌هاي مرسوم و متداول ريزش مو، كه آن هم بايد با مشورت پزشك و در اين مورد پزشك متخصص پوست و مو باشد، مي‌توان از تزريق كورتون به ناحية ريزش مو، تجويز عمومي كورتون (مثلا ً خوردن دارو)، مصرف ماينوكسيديل، آنترالين و ديگر داروهاي تخصصي نام برد.
پيوند مو به روش پانچ، پيوند پايه‌دار مو، كاهش سطح پوست منطقة طاسي و، در نهايت، استفاده از كلاه‌گيس از روش‌هاي ديگر مقابله با ريزش مو و طاسي سر هستند.■

مراقبت از موي خشك و شكننده
شست‌‌وشوي زياد موي سر، استفاده از شويندة نامناسب، استفادة طولاني‌مدت و مكرر از مواد آرايشي شيميايي و قرار گرفتن مداوم در معرض نور آفتاب موها را خشك و شكننده مي‌كند.
به‌طور طبيعي غلافي دور مو وجود دارد كه به ‌همراه چربي مترشحه از غدد چربي پوست سر، مانع از تبخير آب موجود در ساقة مو مي‌شود. اگر به هر علتي غلاف دور مو آسيب ببيند، مو قدرت نگهداري آب را از دست مي‌دهد و خشك و شكننده مي‌شود.
استفادة طولاني‌مدت از مواد آرايشي و رنگ مو نيز به بافت ساقة مو آسيب مي‌رساند و سبب خشكي و زبري مو مي‌‌شود. در چنين مواردي، استفاده از شامپوهاي مخصوص و نرم‌كننده‌ها مي‌تواند تا حدودي كمك‌كننده باشد. مولكول‌هاي بزرگ نرم‌كننده مانند لايه‌اي روي ساقة مو را مي‌پوشانند و باعث ترميم آسيب‌هاي آن مي‌‌شوند، ولي در رشد مو تأثيري ندارند. در مجموع، مواد قليايي مانند شامپو، رنگ مو و مواد فر، در صورت تماس مكرر با پوست سر، باعث صدمه و آسيب‌ديدگي غلاف مو مي‌شوند، و همچنين آب كه خود اندكي قليايي است. استفاده از كرم‌هاي مخصوص بعد از رنگ كردن مو باعث حفظ رطوبت ساقة مو و مانع از تبخير آب آن مي‌شود.
هنگام استفاده از سشوار، بايد حداقل فاصلة سشوار از مو 20 الي 25 سانتي‌متر باشد و جهت باد آن جابه‌جا شود. باد سشوار نبايد مدت طولاني روي يك قسمت از پوست سر متمركز شود.

ترجمة دكتر زهره مجد

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار