تفاوتها و شباهت های پرستاران ایرانی با سریال پرستاران
پارسینه: پرستاران در کشورهای توسعه یافته در بخشهای مختلف سیستم بهداشتی درمانی به ارائه خدمت می پردازند. پرستاران متخصص با عناوینی مانند "پرستار خانواده"، "پرستار بهداشت حرفه"، " پرستار مدرسه" در سطح جامعه مشغول فعالیت هستند. پرستاریِ پیشرفته در بیماریهای خاص مانند "پرستار متخصص مراقبت از بیماران سرطانی" تنها مثالهایی از فعالیت تخصصی پرستاران در این کشورهاست. در این کشورها نقش پرستار در سطوح مختلف نظام سلامت تعریف شده است.
اول به این سوال پاسخ دهیم که دقیقا پرستاری چیست؟ مجمع بین المللی پرستاری (ICN) پرستاری را اینگونه تعریف کرده است:
پرستاری ارائه مراقبت به صورت مستقل یا با همکاری سایر اعضاء تیم بهداشتی به افراد بیمار یا سالم، در تمام سنین، خانوادهها، گروهها، و جوامع و در تمام محیطها و مکانهاست. فعالیتهای پرستاری شامل ارتقاء سطح سلامت، پیشگیری از بیماریها و مراقبت از افراد بیمار، ناتوان و بیماران در حال مرگ است. ارائه مشاوره و آموزش به افراد، انجام تحقیقات مرتبط با سلامت و مشارکت در شکلدهی و اداره نظامهای ارائه مراقبت های بهداشتی از وظایف مهم پرستاران است.
تا قبل از قرن نوزده میلادی که از آن میتوان با عنوان دورهی پرستاری سنتی نام برد، پرستاری بیشتر با انگیزههای مذهبی انجام میشد. حرفهی پرستاری مسیر پیشرفتِ خود را به عنوان یک دیسیپلین علمی و رشته ی دانشگاهی در قرن بیستم آغاز کرد. بطوری که اولین دوره کارشناسی ارشد پرستاری در سال 1930 و اولین دوره دکتری پرستاری در سال 1960 ایجاد شد. اولین موسسه پژوهشی پرستاری با هدف توسعه بدنه دانش پرستاری در سال 1936 شروع به کار کرد.
یکی دیگر از سوالات شایعی که از فارغ التحصیلان پرستاری به طور مکرر پرسیده میشود این است که مرز رشته پرستاری با سایر حرفههای بهداشتی و بخصوص پزشکی چیست؟
به گزارش پارسینه، آنچه شاخه های مختلف دانش را از هم جدا میکند، نوع نگاه و یا به عبارتی"لنز"ی است که آنها از دریچهی آن به موضوعات مشترک نگاه میکنند. حرفهی پرستاری دارای رویکرد و نگاه خاص خود به موضوعات مرتبط با سلامت است. در ابتدا باید بدانیم که پرستاری با «انسان» به عنوان یک «کل واحد» برخورد میکند. به عبارتی پرستاران با "بیماری" کار نمیکنند، بلکه با «بیمار» به عنوان یک "کل انسانی" کار میکنند.
برای روشن شدن موضوع برای شما مثالی میآورم، یک خانم مبتلا به سرطان روده را تصور کنید که جهت درمان بیماریِ خود تحت عمل جراحی قرار گرفته است و بخشی از رودهی او به سطح پوست آورده شده و به طور دائمی نحوه دفع او را تغییر داده است. بیماریٍ این فرد تحت کنترل است و با انجام موفقِ اقدامات درمانی، همکنون فقط لازم است بیمار جهت انجام معاینات خاص به پزشک مراجعه کند. اما این فرد درگیر مشکلات فراوانی است. وضعیت جدید، تمام زندگی او را دستخوش تغییر کرده است. این زن به عنوان یک مادر و همسر دارای وظایفی است که با شرایط جدید، ایفایِ همهی این نقشها برای او دشوار شدهاست. در این مورد یک پرستار به این فرد به عنوان یک کل انسانی نگاه میکند، او چگونه باید خود را با شرایط جدید سازگار کند؟ مرکزِ توجهِ یک پرستار برخورد با یک بیماری با نام " سرطان روده بزرگ" نیست، بلکه به حداقل رساندن اثرات نامطلوب این بیماری بر سبک زندگی عادی این فرد است.
مشخصه بعدی حرفه ی پرستاری "عملکرد محور" بودن آن است. یک پرستار در برخورد با این بیمار، به علت دارا بودن مهارتهای عملکردی در مراقبت از زخم بیمار و مراقبت از مسیر مصنوعی، به شکل عملی به بیمار کمک میکند که با وضعیت جدید سازگار شده و نحوه مراقبت از خود را بعد از مرخص شدن از بیمارستان بر عهده بگیرد. به عبارتی دانش پرستار از وضعیت جسمی و روانیِ بیمار به همراه مهارتِ پرستار در انجام مراقبتهای تخصصی موجب میشود که بیمار با شرایط جدید سازگار شده و تا حد معمول سبک زندگی عادی داشته باشد.
شاید بتوان گفت مراقبت هستهی مرکزی پرستاری است. مراقبت یعنی برقرای یک ارتباط درمانی با بیمار. این ارتباط مراقبتی دارای جنبههای عاطفی، احساسی و اخلاقی است. مراقبت و نحوه برقرای ارتباط مراقبتی، یک علم و دانش است که پرستاران آن را در طول دوره تحصیل خود کسب میکنند. به عبارتی مهربانیِ ذاتی به تنهایی نمیتواند فردی را تبدیل به یک پرستار حرفهای کند، بلکه ایجاد رابطه مراقبتی نیاز به کسب دانش تخصصی دارد.
پخش سریال پرستاران یکی دیگر از زمینه های سوال و جوابها در مورد حرفهی پرستاری در ایران است. بارها افرای از من پرسیدهاند که چرا نقش پرستاران در فرایند مراقبت و درمان در ایران شفاف رو روشن نیست؟
پرستاران در کشورهای توسعه یافته در بخشهای مختلف سیستم بهداشتی درمانی به ارائه خدمت میپردازند. پرستاران متخصص با عناوینی مانند "پرستار خانواده"، "پرستار بهداشت حرفه"، " پرستار مدرسه" در سطح جامعه مشغول فعالیت هستند . پرستاریِ پیشرفته در بیماریهای خاص مانند "پرستار متخصص مراقبت از بیماران سرطانی" تنها مثالهایی از فعالیت تخصصی پرستاران در این کشورهاست. در این کشورها نقش پرستار در سطوح مختلف نظام سلامت تعریف شدهاست و مردم در تعاملات خود با نظام سلامت، با پرستاران برخورد داشته و از خدمات آنها بهرهمند میگردند.
در ایران سابقهی حرفه ی پرستاری به عنوان یک رشته ی دانشگاهی به 30 سال قبل میگردد. همکنون بیش از 12 دانشگاه دولتی دارای دوره کارشناسی ارشد پرستاری هستند و نزدیک به 10 دانشگاه نیز داری دوره Ph.D پرستاری هستند. پرستاران در 5 گرایش اطفال، بهداشت جامعه، داخلی-جراحی، و روانپرستاری دوره کارشناسی ارشد را پشت سر میگذراند.
با وجود اینکه در سی ساله اخیر رشد علمیِ پرستاری در ایران داری پیشرفت قابل توجهی بوده، اما هنوز میبینیم که جامعه از دستاوردهای علمی این حرفه بی بهره است. در ایران ساز و کار مدیریتیِ رشته پرستاری به عنوان یک زیر شاخه از «معاونت درمان» در وزارت بهداشت فعالیت میکند. در نتیجه همه ی توان جامعه پرستاری در شاخه درمان خلاصه شده است. در حالی که در کشورهای پیشرفته نقش پرستاران در حیطه ارتقاء سلامت، درمان و توانبخشی تبیین شده است. متاسفانه شاهدیم که در ایران با وجود اینکه بیش از 20 سال است که «پرستار بهداشت جامعه» در مقطع فوق لیسانس تربیت می شود، هنوز جایگاه این افراد در نظام سلامت مشخص نشده است. این امر باعث شده که پرستاران تحصیلکرده در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری بیشتر در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی فعالیت کنند و لذا جامعه از خدمات این افراد بیبهره باشد.
چالش دیگر نحوه مدیریت مراقبت ها در سیستم های بهداشتی است. انواعی از روشهای ارائه مراقبتهای پرستاری در دنیا وجود دارد. در کشورهای پیشرفته، روشهایِ سازماندهی مراقبتهای پرستاری به گونهای است که مسئولیت مراقبت از یک بیمار، از ابتدای پذیرش تا زمان ترخیص به عهدهی یک پرستار است. این امر سبب میشود بیمار رابطه مراقبتی روشنی با یک پرستار در طول مدت درمان خود داشته باشد. در ایران هنوز از شیوه های سنتی در ارائه مراقبتهای پرستاری استفاده میشود. بهینه سازی روشهای ارائه مراقبتهای پرستاری نیازمند نگاهِ مدیریتی تخصصی در اداره نظام سلامت است. امید است در آستانه ی روز پرستار، مدیران سلامت تنها به تقدیر از جنبه های عاطفی و احساسیِ حرفه ی پرستاری اکتفا نکرده و با استفاده از پرستاران متخصص در سطوح مختلف مدیریت سلامت، زمینه ی بهره مند ساختن جامعه از توانمندیهای علمی و کاربردی این حرفه را فراهم سازند.
فاطمه حشمتی نبوی (دانشجوی دکترای پرستاری)
خانم دکتر دستت درد نکنه و خسته نباشی اما فرق پرستاران ایرانی و پرستاران فیلم پرستاران را بیان نکردی!!! من فکر کردم شاید می خواهی خیلی چیزهای دیگه بگی که کمی خستگیمون رفع بشه!!! یعنی کمی بخندیم !! بهر حال امیدوارم با وجود پرستارانی مثل شما یه روزی ، یه جائی ، دردی از این جامعه پرستاری حل بشه.به امید موفقیت شما.
مصاحبه بسيار آموزنده اي بود . خيلي استفاده كرديم .
thank you for your god information about your field
good luck
از توضیحات خوبتان ممنون اما در کنار اکثریت پرستاران دلسوز و متعهد ایرانی گاه متاسفانه اقلیتی محدود به وظایف خود درست عمل نمی کنند ، یکی از آشنایان ما در بیمارستانی خصوصی و گرانقیمت بستری بود در روزی که ما به عیادت او رفتیم از کنار دو پرستار بخش که در حال صحبت و بحث در مورد لوازم آرایشی مورد استفاده شان بودند گذشتیم وقتی به اتاق بیمارمان رسیدیم در جایمان میخکوب شدیم مریض ما در حال خفه شدن بود و صورتش کاملا کبودشده بود سریع پرستار و پزشکان را خبر کردیم معلوم شد که 35 دقیقه از وقت تزریق دارو گذشته بود و خانم پرستار که مشغول صحبت در مورد لوازم آرایش شان بودند وقتی برای بیمار ما نداشتند که تشرف بیاورند و ...
با عرض سلام و ارادت ویژه خدمت دوست و همکار عزیز و دانشمندم،
ضمن قدردانی از زحمات و نکته بینی های ارزشمند شما در ارتقاء حرفه پرستاری، به نظر حقیر چنین می رسد که بهتر بود به اهمیت اصلاح شیوه های مدیریتی در پرستاری ایران و نیز نام گرایش مدیریت پرستاری در بین پنج گرایش آموزشی در ارشد پرستاری اشاره می فرمودید. برایتان از درگاه خداوند منان آرزوی موفقیت ، سلامتی و به روزی بیش از پیش خواهانم.