گوناگون

همه‌چیز دربارهٔ رجعت

پارسینه: الفاظ مختلفى براى اين اصل اعتقادی در قرآن مجید و روایات اسلامی به كار رفته ­است، مانند: رجعت، كره، رد، حشر، كه همه در معناى بازگشت مشتركند...

معنای رجعت
الفاظ مختلفى براى اين اصل اعتقادی در قرآن مجید و روایات اسلامی به كار رفته ­است، مانند: رجعت ، كره، رد، حشر، كه همه در معناى بازگشت مشتركند - ثُمَّ رَدَدْنا لَكُمُ الْكَرَّةَعَلَيْهِمْ، [۲] : قالُوا تِلْكَ إِذاً كَرَّةٌ خاسِرَةٌ [۳] وآیه:ِانَّهُ عَلى‏ رَجْعِهِ لَقادِرٌ ، [۴] وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً
مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ، [۵] اما لفظ رجعت مشهورتر است. رجعت مصدرمره به معنی يكبار بازگشت است، چنانچه درلسان­العرب آمده­است: رجعت مصدر مره از ماده رجوع است. [۶] فیومی می­گوید: رجعة به فتح عین به معنی رجوع نمودن است و کسی که قائل به رجعت است ایمان به بازگشت به دنیا دارد. [۷] در معارف دینی رجعت به معناى زنده شدن بعضى انسانهای نيكوكار و بدکار خاص، در زمان ظهورامام‌زمان(عج) است که از روایات و بعضى آیات استفاده مى­شود و لزوما یک مرتبه بودن رجعت که از معنی لغوی آن استفاده می­شود در این اعتقاد شرط نشده­است.
سید­مرتضی در این باره می­گوید: شیعه امامیه بر آن است كه خداوند در زمان ظهور حضرت ‌مهدی‌(عج) ،گروهى از مومنان را بر مى­انگيزد تا از ظهور دولت حق بهره برده و به ثواب نصرت و يارى آن حضرت نائل گردند و نيز گروهى از دشمنان را برگردانده تا ازآنان انتقام گرفته­شود و مومنان از آن و ظهور دولت حق و برتری اهل حق خشنود شوند. [۸]

رجعت در باور شیعه
اعتقاد به رجعت از باورهای ضروري و ‏تردید ناپذیر شیعه است [۹] که بر آیات قرآن و احادیث معصومین(ع) استوار می­باشد.
مأمون به حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) عرض كرد يا ابا‌الحسن درباره رجعت چه مى­فرمایید؟ حضرت فرمود: رجعت حق است و در امت­هاى پيشين بوده است. قرآن هم از آن سخن گفته و پیامبر(ص) نيز فرمود: پس مى­آيد براى اين امت هر آنچه براى امت­هاى گذشته پيش آمد،بدون كم و زياد و فرمود هنگامى كه مهدی(عج) ازفرزندان من ظهور نمايد، عیسی از آسمان پايين آمده پشت سر آن حضرت نماز مى­گذارد. مأمون عرض كردسرانجام چه مى­شود؟ فرمود: حق به اهل خودش بر مى­گردد. [۱۰]

رجعت و علمای شیعه
علامه مجلسی در بحارالانوار به بیش از صد و شصت آیه و روایت در باب رجعت اشاره می­کند و می­گوید:براى كسانى كه به گفتار ائمه‌اطهار(ع) ایمان دارند، جاى شك و ترديد باقى نمى­ماند كه مساله رجعت ، حق است. زيرا روایات وارده در اين باب ازائمه‌اطهار(ع) در حد تواتر است و نزديك به دويست روایت وارد شده­است كه در اين امر صراحت دارند واين روایات را بیش چهل تن از بزرگان علماء و محدثین عاليقدر در بيش از پنجاه كتاب معتبر روايت كرده­اند. آنگاه يك به يك نام اين بزرگان رابرمى­شمرد مانند: صدوق، كلينى، طوسى، علم الهدى،نجاشى، كشى، عياشى، قمى، مفيد، كراجكى، نعمانى،صفار، ابن­قولويه، ابن­طاووس، طبرسى، ابن­شهرآشوب و راوندى،... سپس از كتابهايى كه در خصوص مسأله رجعت نگاشته­شده ياد مى­كند. [۱۱] سيدمرتضي می­گوید: ملاک در اثبات رجعت اتفاق علماء امامیه است بر اینکه خداوند تعالی برخی ازاولیاء و دشمنان را در هنگام قیام امام‌زمان(عج) زنده می­کند. [۱۲] امام‌رضا(ع) یکی از عقاید مهم وموثر در ایمان را اعتقاد به رجعت بیان می­کنند وآن را در راستای اعتقاد به توحید و نبوت و امامت و معراج و سوأل قبر و.....قرار
می­دهند. [۱۳] امام‌باقر(ع) و امام‌صادق(ع) در تفسیرایام الله [۱۴]
فرموند: ایام الله روز قیام مهدی موعود و روز رجعت و روز قیامت است. [۱۵]
بطور کلی فرهنگ مذهب حقه شیعه به گونه­ایست که امید به رجعت را در دل شیعیان زنده نگه می­دارد که در بسيارى از زیارات و ادعیه وارد شده است، از جمله زیارت جامعه و زیارت وارث و اربعین و آل یاسین و رجبیه و وداع و عهد و..... [۱۶]

یک نکته درباره اعتقاد به مسئله رجعت
نکته : شیعه در عين اعتقاد به رجعت ، منكران رجعت را كافر نمى­شمرد؛ چرا كه رجعت از ضروریات مذهب شیعه است، نه از ضروریات اسلام و همانطور که از روایات برمی­آید ایمان به رجعت از شرائط ایمان کامل و اسلام حقیقی است و منکران رجعت ایمانشان نقص خواهد داشت. [۱۷]

فلسفه وقوع رجعت
مهمترين سؤالى كه در برابر اين عقيده مطرح مى­شود اين است كه هدف از رجعت قبل از رستاخیزعمومی انسانها در قیامت چيست؟ با توجه به اینکه رجعت جنبه همگانى ندارد، بلکه مختص به رهبران اصلی هدایت و کفر و پیروان خاص ایشان در بحبوحه سرنوشت سازترین زمانها یعنی آخرالزمان صورت می­گیرد، دلیل وقوع رجعت را اینگونه می­توان تصور نمود:
۱. رهبری جهانی و مدیریت بی­نقص دینی که باید با وجود برترین انسانها اداره شود.
۲. مظلومیت معصومین(ع) و مومنان حقیقی به حدی بوده است که باید برای دفاع از آن به این دنیا بازگردند.
۳.تحقق وعده الهی در پیروزی نهائی مستضعفین.
۴. توفیق خداوند به مومنان حقیقی برای برپائی حکومت عدل جهانی .
۵. کفر و عناد دشمنان اصلی و پایه­گزاران موثر درانحراف بشریت به حدی است که باید به جهانیان معرفی شده و مجازات شوند.
۶. نشان دادن بطلان و هدررفتن تمام فعالیتهای مشرکانه و منافقانه به سران آن.
۷. اثبات قیامت و امکان آن برای مردم آخرالزمان .
۸. ا عجاز مهم الهی برای اتمام حجت با مردم آخرالزمان .
۹. انتقام از ظالمین خاصی چون ابوبکر و عمر وعایشه و حفصه و یزید و اصحابش و چشیدن عذاب دنیائی قبل از عذاب آخرت . [۱۸]

رجعت کنندگان
بطور­کلی رجعت کنندگان به دو دسته تقسیم می­شوند: [۱۹]
۱.انسانهائی که نهایت ایمان را درک نموده­اندبطوریکه لیاقت حضور در دولت حق و جهانی را دارند.این عده یا در حکومت جهانی منجی بشریت به عزت دنیایی نیز می­رسند و یا اینکه در جهت استقرارحکومت جهانی حق به فوز شهادت نائل می­شوند.
۲. کفار و دشمنانی که گناهان و صدمات بی­شماری رابه اهل ایمان وارد کرده­اند و در کفر و نفاق به نهایت خود رسیده باشند. این عده مجازات و حدودالهی را بعد از قیام جهانی منجی و قبل از عذاب قیامت دریافت می­کنند.
خداوند در سوره سجده می­فرماید:به آنان از عذاب نزدیک (عذاب این دنیا) پیش از عذاب بزرگ (آخرت)می­چشانیم،شاید بازگردند. [۲۰] امام صادق(ع) درمورد این آیه فرمود: عذاب نزدیک عذاب در رجعت است و عذاب اکبر عذاب روز قیامت است. [۲۱]

← رجعت کنندگان خاص
در برخی ‏ روایات بطور مشخص نام افرادي كه رجعت مي­كنند ذکر شده­ است، از پیامبران ، حضرت اسماعیل بن حزقیل و دانیال و یوشع و‌ عیسی و خضر و حضرت رسول‌اکرم(ص) و نیز ائمه‌اطهار(ع) و ‏جمعی از اصحاب چون سلمان، مقداد، جابربن عبدالله انصاری،مالک­اشتر، مفضل بن عمر و حمران بن اعين و ميسر بن عبد­العزیز و نیز اصحاب کهف و .... ذکر شده­اند. [۲۲] امام‌صادق(ع) می­فرماید: نخستین کسی که زمین برای او شکافته می­شود و ‏روی زمین باز
می­گردد، حسین بن علی(ع) است و به قدری حکومت می­کند که از کثرت ‏سن ابروهایش روی دیدگانش می­ریزد. [۲۳]

تکرار رجعت
از روایاتی که در زمینه رجعت وارد شده­است به دوصورت می­توان در زمینه تکرار و عدم تکرار رجعت برداشت نمود. برای برخی رجعت یکبار اتفاق می­افتداما تکرار رجعت برای عده­ای نیز ثابت شده­است. امیرالمومنین علی(ع) رجعتهای مختلف و متعددی خواهدداشت همانطور که فرمودند: انا صاحب الرجعات والکرات. [۲۴]
همچنین از دشمنان اهل‌بیت(ع) ابوبکر و عمر نیز به کرات زنده می­شوند و با عذاب کشته خواهند شد. [۲۵]

ادله رجعت
ادله مختلفی را می­توان برای رجعت بیان نمود:
۱- آیاتی که به صراحت دلات بر رجعت دارند.
۲- روایات مختلفی که درمورد رجعت بیان شده اند.

آیات رجعت
الف.روزى خواهد آمد كه از هر گروهى دسته­اى رابر مى­انگيزيم، از كسانى كه آیات ما را مورد تكذيب قرار مى­دهند. [۲۶]
اين آیه صراحت دارد كه دسته هايى از ستمكاران برانگيخته مى­شوند، نه همه آنها، و منظور از آن برانگيخته شدن در روز قیامت نيست؛ زیرا حشر قیامت،رستاخیزی همگانى است . [۲۷] امام‌باقر(ع) فرمودند:اهل عراق (پیروان ابوحنیفه و بنی امیه) که منکر رجعت هستند مگر این آیه را نخوانده­اند: و روزی که از هر امتی گروهی را محشور کنیم (ازکسانی که آیات ما را تکذیب می­کردند)
ب.بارالها، دو بار ما را میراندی و دوبار زنده کردی [۲۸] تصریح بر رجعت دارد، زيرا از دو مرگ و دوزنده شدن خبر مى­دهد. ميراندن نخست، پس از حيات نخست و ميراندن دوم، پس از حيات در رجعت است. [۲۹]

روایات رجعت
۱- تکرار سنتهای پیشینیان: رسول‌خدا(ص) کلامی به این مضمون فرمودند: به آن خدایی که جانم به دست اوست، شما مسلمانان با هر سنتی که در ‏امت­های گذشته جریان داشته رو به روخواهيد شد و آن چه در آن امت­ها جریان یافته مو به مو ‏در این امت جریان خواهد یافت به طوری که نه شما از آن سنت­ها منحرف می­شوید و نه ‏آن سنت­هاکه در بنی­اسرائیل بود شما را نادیده می­گیرد. [۳۰] این روایت دلالت می­کند که آنچه درامت­های گذشته رخ داده در این امت نیز رخ خواهد
داد و یکی ‏از آن وقایع مساله رجعت و زنده شدن مردگانی است که اتفاق افتاده و باید در این امت نیز اتفاق بیفتد.
۲. رجعت امام براي تجهيز و غسل امام : رجعت امام‌حسین(ع) در روزگار ظهور، مبتنی بریکی دیگر از اصول مسلم و قطعی نزد شیعه است به این بیان که امام را امام ‌غسل می­دهد و بر او نماز می­خواند. بنابراین باید یکی از امامان رجعت نموده مراسم تغسیل و نماز و خاکسپاری ‌امام‌عصر (عج) رابر عهده بگیرد که طبق روایات رسیده امام‌حسین(ع) این مهم را انجام ‏می­دهند. در تفسیر عیاشی ذیل آیه شریفه ثم رددنا لکم الکره علیه، ازامام‌صادق(ع) نقل ‏شده­است که: مقصود از زنده شدن دوباره امام‌حسین (ع) و هفتاد نفر از اصحابش در عصر‌امام‌زمان(ع) است، در حالی که کلاه­خودهای طلایی بر سر دارند و به مردم رجعت و ‏زنده شدن دوباره حضرت حسین(ع) را اطلاع می­دهند تا مومنان به شک وشبهه نیفتند ‏و این در حالی است که حضرت مهدی(ع) در میان مردم است.‏ هنگامی که همه مومنان ،امام‌حسین(ع) را شناختند و تأیید کردند که اوحسین(ع) ‏است، رحلت حضرت مهدی(ع) فرا خواهد رسید.آنگاه امام‌حسین(ع) وی را غسل و کفن و حنوط می­کند. [۳۱] ۳.
باقي بودن حجج الهی تا قیامت:از اعتقادات شیعه این است که حجت خداوند در زمین
باقی می­ماند تا قیامت شود و از سوئی می­دانیم که امام‌زمان(عج) وفات می­کنند. در نتیجه ائمه‌اطهار(ع) به دنیا باز خواهند گشت و تا قیامت حکومت می­کنند تا سلسله حجج الهی قطع نشود. [۳۲]

پانویس
۱. ↑ كلينى، محمد بن يعقوب؛ الكافي، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۳۶۵ هـ ش، ج۱، ص ۳۳۸
۲. ↑ اسراء، آیه ۶ و آیه
۳. ↑ ،نازعات ،آیه ۱۲
۴. ↑ طارق ،آیه ۸
۵. ↑ نمل، آیه ۸۳
۶. ↑ الأفريقي المصري، محمد بن مكرم بن منظور؛لسان العرب، بيروت، دار صادر، بی­تا، ج ۸، ص ۱۱۴
۷. ↑ الفیومی المقری، احمد بن محمد بن علی؛مصباح المنیر، القاهره، دارالحدیث، الطبعه الاولی،۱۴۲۱هـ ق - ۲۰۰۰م، ص ۱۳۴
۸. ↑ مجلسي، محمد باقر؛ بحار الانوار ، بيروت،موسسة الوفا، ۱۴۰۴ هـ ق، ج۵۳، ص۱۳۸
۹. ↑ حسینی، سید عبدالله؛ داستانهائى از بازگشت ائمه عليهم السلام به اين دنيا، بی­تا، ص ۴
۱۰. ↑ صدوق، محمد بن علي بن الحسين؛ عيون أخبارالرضا(ع)، انتشارات جهان، ۱۳۷۸ هـ ق، ج۲، ص ۲۰۲
۱۱. ↑ مجلسي، محمد باقر؛ پیشین، بيروت، موسسة الوفا،۱۴۰۴هـ ق، ج۵۳ ،ص ۱۲۲
۱۲. ↑ همان، ص ۱۳۹
۱۳. ↑ صدوق، محمد بن علي بن الحسين؛ صفات الشيعة،تهران، انتشارات اعلمى،بی­تا، ص ۵۰
۱۴. ↑ ابراهیم، آیه ۵
۱۵. ↑ مجلسي، محمد باقر؛ پیشین، بيروت، موسسة الوفا، ۱۴۰۴ هـ ق، ج ۵۳، ص ۶۳ و ج ۵۱، ص۵۰و۴۵
۱۶. ↑ حسینی، سید عبدالله؛ پیشین، بی­تا، ص ۵۰
۱۷. ↑ ناصر، مکارم شیرازی؛ تفسیر نمونه،تهران،دارالکتب الاسلامیه،۱۳۷۴ش، ج ۱۵، ص ۵۶۱
۱۸. ↑ عياشى، محمد بن مسعود؛ تفسير العياشي،تهران، چاپخانه علميه، ۱۳۸۰ هـ ق ،ج۲، ص ۲۸۲ ومجلسي، محمد باقر؛ پیشین، بيروت، موسسة الوفا ،۱۴۰۴ هـ ق، ج۵۳، ۱۰۵و۱۳ - ج۲۲،ص ۲۳۹
۱۹. ↑ همان، ج ۲۵،ص ۶ و ج ۵۳، ص۵۶
۲۰. ↑ سجده، آیه ۲۱
۲۱. ↑ مجلسي، محمد باقر؛ پیشین، بيروت، موسسةالوفا ، ۱۴۰۴ هـ ق، ج ۵۳، ص ۲۴
۲۲. ↑ مجلسي ، محمد باقر؛ پیشین ، بيروت ،موسسةالوفا ،۱۴۰۴ هـ ق ، ج ۵۳،ص ۶۱ و ۱۰۵و۱۰۸
۲۳. ↑ همان ،ص ۳۹ و۴۴
۲۴. ↑ صفار، محمد بن حسن بن فروخ؛ بصائر الدرجات،قم ، انتشارات كتابخانه آيت الله مرعشى، ۱۴۰۴ هـق‏، ص ۲۰۲ و كلينى، محمد بن يعقوب؛ پیشین، تهران،دار الكتب الإسلامية، ۱۳۶۵ هـ ش ،ج۱، ص ۳۳۸
۲۵. ↑ مجلسي، محمد باقر؛ پیشین، بيروت، موسسة الوفا، ۱۴۰۴هـ ق، ج ۵۳، ص۱۳
۲۶. ↑ نمل، آیه ۸۳
۲۷. ↑ كهف، آیه ۴۷
۲۸. ↑ غافر، آیه ۱۱
۲۹. ↑ مجلسي، محمد باقر؛ پیشین، بيروت، موسسة الوفا، ۱۴۰۴ هـ ق، ج۵۳ ، ص۵۶و۱۱۶ و۱۴۴
۳۰. ↑ صدوق، محمد بن علي بن الحسين؛ پیشین ،انتشارات جهان، ۱۳۷۸ هـ ق، ج ۲ ،ص ۲۰۰عياشى، محمد بن مسعود ؛ پیشین، تهران، چاپخانهعلميه، ۱۳۸۰ هـ ق، ج ۱، ص ۳۰۳ و قمى، على بن ابراهيم بن هاشم؛ پیشین، قم ، مؤسسه دارالكتاب،۱۴۰۴ هـ ق، ج ۲،ص ۴۱۳
۳۱. ↑ عياشى، محمد بن مسعود؛ پیشین، تهران،چاپخانه علميه، ۱۳۸۰ هـ ق،ج۱، ص۲۸۱
۳۲. ↑ كلينى، محمد بن يعقوب؛ پیشین، تهران ، دارالكتب الإسلامية ، ۱۳۶۵ هـ ش، ج۱ ص ۱۷۸و۱۷۹

منبع: پژوهه سيد حسين ميرنور الهي

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار