اما و اگرهای نمایندگان درباره پرداخت عیدانه!

تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر کاهش فشار اقتصادی به شهروندان، افزایش قیمت‌ها و نا‌بسامانی بازار ارز از جمله دلایل اصلی است که نمایندگان را با دولت در پرداخت کمک هزینه در روزهای اول اسفند، همراه کرده است.

همان گونه که مقام معظم رهبری نیز در دیدار با نمایندگان و اعضای هیأت دولت تأکید داشتند، باید راهکاری سنجیده شود تا فشارهای اقتصادی که در ماه‌های اخیر بر مردم وارد شد، اثرات منفی کمتری بر زندگی شهروندان داشته باشد. از همین روی، همان گونه که پیشتر گفته شد، دولت و مجلس درصددند در هفته‌های آتی، مبلغی را به عنوان «عیدی» به حساب افراد واریز کنند؛ اما هنوز نمایندگان بر سر این که چه کسانی مشمول این دریافت شوند و یا آن که مبلغ این پرداخت چقدر باشد و این که آیا این پرداخت نقدی باشد یا یک سبد کالا، مسأله‌ای است که درباه آن ‌نظر یکسانی ندارند.

برخی نمایندگان پرداخت نقدی جدید را باعث افزایش نقدینگی در جامعه و از میان رفتن اثرات حمایتی مورد نظر برمی‌شمارند. رضا صابری، نماینده آزادشهر ضمن بیان این که تأمین شرایط خرید می‌تواند به شکل‌های متفاوت باشد که یکی از آن‌ها پرداخت نقدی است، خاطرنشان کرد: دولت می‌تواند شیوه‌هایی را اعمال کند که باعث بالا رفتن نقدینگی جامعه نباشد. در مجلس این مورد به ‌شدت تحت توجه است. امیدواریم این مسأله با کار‌شناسی به سمت خوبی برود و خوب نیست ما به مردم جامعه کمکی کنیم که موجب تورم و بالا رفتن بهای کالا‌ها شود و مردم مجبور شوند برای تأمین زندگی‌شان، هزینه‌های بسیاری متحمل شوند.

این عضو کمیسیون بهداشت در ادامه خاطرنشان کرد: بازارهای کالا برگرفته از بهای دلار، نوساناتی دارد و یکی از دلایلی که دولت قصد جبران این آسیب را با پرداخت مبلغی به ‌عنوان کمک به مردم آسیب‌پذیر دارد، همین نوسانات است؛ بنابراین، نیاز است که دولت در این بخش، دیدگاه‌های کار‌شناسی را افزایش داده و حوزه ارزی را در کنترل خود آورد. قاعدتا این حوزه به ‌دلیل عدم ‌کنترل و نظارت، بازیچه ثروت‌اندوزی گروهی شده که دنبال انباشت ثروت‌های خودشان هستند و هیچ توجهی به زندگی قشرهای پایین جامعه ندارد؛ بنابراین، ما نباید کاری کنیم که این افراد معدود بتوانند نبض بازار را به این شکل مخرب در دستان خودشان بگیرند و از ثروت ملی ما سودجویی‌هایی به سود خودشان انجام بدهند.

اما گویا دیدگاه دولت و بیشتر نمایندگان با این سخن موافق نیست و فرض خود را از‌‌ همان آغاز کار به نقدی بودن این کمک هزینه معطوف کرده‌اند. برخی آن را به ازای هر نفر هفتاد هزار تومان و برخی دیگر آن را اندکی بالا‌تر و بالغ بر صد هزار تومان برآورد کرده‌اند.

از سوی دیگر، این بار نیز همانند گذشته از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها حرف و حدیث‌هایی درباره چگونگی و کیفیت دریافت کنندگان این کمک هزینه مطرح است.
برخی بر این باورند که اگر قرار است پولی داده شود، باید به همه یکسان پرداخت شود. گروهی دیگر بر این باورند که هزینه کمکی صرفا باید به قشرهای کم درآمد و آسیب پذیر اختصاص یابد و دهک‌های بالای جامعه از آن برخوردار نباشند؛ مسأله‌ای که از سوی منتقدان پرداخت گزینشی رد می‌شود.

موسی الرضا ثروتی با بیان این که چون آمار و ارقام دقیقی از طبقات اجتماعی در دست دولت نیست، گفت: به احتمال بسیار، این عیدانه‌ها به همه قشرهای جامعه تعلق خواهد گرفت. جدای از این، فعلا طبقات خاصی مطرح نشده است. یک بار قرار شد، به هفت دهک تعلق بگیرد و یک بار به پنج دهک، ولی عمدتا روی هفت دهک پایین جامعه تمرکز خواهد شد.

وی در ادامه گفت: در نشستی که مقام معظم رهبری با رؤسای قوای مجریه و مقننه و شماری از وزرای اقتصادی دولت و رؤسای کمیسیون‌های اقتصادی مجلس برگزار شد، بحث‌هایی درباره کمک به مردم به میان آمد و از سوی رهبری بر آن تأکید شد. بعد‌تر در کارگروه‌ اقتصادی دولت و مجلس به‌عنوان هدیه رهبری به تصویب رسید و قرار است در قالب طرح یا لایحه به مجلس ارائه شود تا اجرای آن پس از تصویب مجلس در دستور کار قرار بگیرد. مبلغی که برای این هدیه در نظر گرفته شده، پیرامون هفتاد هزار تومان است. منبع تامین آن هم صندوق توسعه ملی خواهد بود که ارز لازم را برای اجرای این طرح در اختیار دولت می‌گذارد. البته باید این نکته را هم بیفزایم شهروندانی که مددجوی کمیته امداد یا بهزیستی هستند، ۲۰ تا ۳۰ درصد اضافه خواهند گرفت که نزدیک به صد هزار تومان می‌شود. این موضوع پیشتر از سوی رئیس مجلس مطرح شده بود، اما درباره این‌ که این کمک نقدی باشد یا به‌ صورت کالا و این ‌که اعتبار لازم برای آن چگونه تأمین شود، بعدا در جلسات کارگروه تصمیم‌گیری خواهد شد.

اما خروجی این سخنان و دیدگاه‌‌های کار‌شناسی، هر چه باشد، باید به گونه‌ای تدبیر شود که مردم در ازای دریافت هفتاد تا صد هزار تومان مجبور نشوند بار تورم دوباره‌ای را تحمل کنند؛ بنابراین، می‌طلبد مجلس و دولت با تأمل بیشتری به بررسی پیامدهای کارهای خود بیندیشند و در این راه به جای تکیه بر نظریات خود از دیدگاه‌های اساتید علم اقتصاد بهره بگیرند، به ویژه که منظور مقام معظم رهبری، کاهش بار اقتصادی بر دوش قشرهای مستضعف است، نه تحمیل گرانی‌های دوباره ناشی از سوء تدبیری جدید!

عبدالکریم رجبی

این نشست‌های دولت و مجلس چندین بار برگزار شده و محتوای آن درباره فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و کمک به قشرهای آسیب پذیر و کم درآمد بوده است. در مرحله نخست، پافشاری دولت بر اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بود و در مقابل مجلس تأکید داشت که آغاز این فاز، مستلزم افزایش قیمت حامل‌های انرژی است، چنان‌که در این راستا بهای بنزین دو برابر و گازوئیل ده برابر شود و قیمت سایر حامل‌ها، از جمله برق و آب باید چهار تا پنج برابر افزایش یابد.

اما بررسی‌ها این را نشان می‌داد که در شرایط تورمی اقتصاد کنونی، فشار بیشتری از این طریق به مردم متحمل شود. حضرت آقا در این راستا فرمودند که تدبیری برای کمک به قشرهای آسیب پذیر اندیشیده شود تا در خرید شب عید دچار مشکل نشوند. نتیجه این شد که عیدانه‌ای از سوی رهبری به قشرهای آسیب پذیر به حساب یارانه‌ای مردم به مبلغ هفتاد هزار تومان و برای افراد تحت پوشش کمیته امداد خمینی (ره) نود هزار تومان ریخته شود. همچنین به دلیل هزینه بالای صدور کارت الکترونیک، قرار شد این مبلغ به حساب یارانه‌های سرپرست خانوار ریخته شود.

در جلسه‌ای که مقام معظم رهبری با رؤسای قوای مجریه و مقننه و شماری از وزرای اقتصادی دولت و روسای کمیسیون‌های اقتصادی مجلس برگزار شد، بحث‌هایی درباره کمک به مردم به میان آمد و از سوی رهبری بر آن تأکید شد. بعد‌تر در کارگروه‌ اقتصادی دولت و مجلس به ‌عنوان هدیه رهبری به تصویب رسید و قرار است در قالب طرح یا لایحه به مجلس ارائه شود تا اجرای آن پس از تصویب مجلس در دستور کار قرار بگیرد؛ مبلغی که برای این هدیه در نظر گرفته شده، حول و حوش هفتاد هزار تومان است. منبع تامین آن هم صندوق توسعه ملی خواهد بود که ارز لازم را برای اجرای این طرح در اختیار دولت می‌گذارد. البته باید این نکته را هم اضافه کنم که شهروندانی که مددجوی کمیته امداد یا بهزیستی هستند، ۲۰ تا ۳۰ درصد اضافه خواهند گرفت که نزدیک به صد هزار تومان می‌شود. این موضوع قبلا از سوی رئیس مجلس مطرح شده بود، اما درباره این‌که این کمک نقدی باشد یا به‌صورت کالا، و این‌که اعتبار لازم برای آن چگونه تامین شود، بعدا در جلسات کارگروه تصمیم‌گیری شد.
شما اشاره کردید که این تصمیم‌گیری در ‌‌نهایت باید در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد. کمی در این باره توضیح می‌دهید؟

بله، باید کلیات این قضیه به مجلس ارائه شود. البته راهکار دیگری هم هست و آن این‌که در چهارچوب مواد قانونی که قبلا در مجلس برای کمک به قشرهای آسیب‌پذیر تصویب شده بود، این طرح اجرا شود.

اگر در این باره طرح یا لایحه‌ای تدارک دیده شود، احتمالا با توجه به این‌که قرار است این عیدانه ابتدای اسفند به مردم پرداخت شود، طرح یا لایحه آن چندفوریتی خواهد بود دیگر. همین ‌طور است؟

قطعا همین طور است. ببینید... قبلا قوانینی برای کمک به قشرهای آسیب‌پذیر جامعه در مجلس تصویب شده بود. ما هم در برنامه پنجم توسعه این موضوع را پیش‌بینی کرده‌ایم و هم در قوانین جاری. همان‌ گونه که گفتم اگر به این قوانین استناد شود، دیگر نیازی به ارائه طرح یا لایحه جدید نخواهد بود، ولی اگر بیرون از این چهارچوب باشد، حتما باید طرح یا لایحه‌ای به مجلس ارائه شود. در این صورت، طبیعتا طرحی دوفوریتی خواهد بود، چون همان گونه که شما گفتید، این کار ابتدای اسفند باید انجام شود که اکنون فرصت چندانی تا آن باقی نیست. به همین دلیل، طرح احتمالی آن باید به سرعت در دستور کار مجلس قرار بگیرد و به تصویب برسد تا بلافاصله عملیاتی شود.

طرح کمک به قشرهای آسیب‌پذیر جامعه ـ همان گونه که از نامش برمی‌آید ـ تنها بخشی از جامعه را دربرمی‌گیرد یا عمومیت خواهد داشت؟

چون آمار و ارقام دقیقی از طبقات اجتماعی در دست دولت نیست، به احتمال زیاد این عیدانه‌ها به همه قشرهای جامعه تعلق خواهد گرفت. البته همان‌ طور که عرض کردم، آن دسته از شهروندانی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند، ۲۰-۳۰ درصد بیشتر از دیگران دریافت خواهند کرد. جدای از این، فعلا طبقات خاصی مطرح نشده است. یک بار قرار شد به هفت دهک تعلق بگیرد و یک بار به پنج دهک، ولی عمدتا روی هفت دهک پایین جامعه تمرکز خواهد شد.

یعنی به سه دهک بالای جامعه این عیدانه تعلق نخواهد گرفت؟

احتمال دارد. البته هنوز چیزی قطعی نیست و پس از ارائه و تصویب طرح یا لایحه می‌توان درباره آن نظر نهایی را داد.

اطلاعات مربوط به دهک‌های جامعه، این‌ که افراد در کدام دهک جامعه قرار می‌گیرند، موجود است؟

اطلاعات در این باره دقیق نیست و اساسا به ‌دلیل همین ابهامی که در این باره هست، احتمال دارد این عیدانه‌ها به همه قشرهای جامعه تعلق بگیرد.

اما پیش از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها در محله نخست، اطلاعاتی در این باره جمع‌آوری شده بود... !

اطلاعاتی که برای اجرای طراح هدفمندسازی یارانه‌ها جمع‌آوری شد، دقیق نبود؛ افزون بر این‌ که باید از این فرصت استفاده کنم و بگویم بحث‌هایی که برای اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها از سوی دولت مطرح می‌شد، با مخالفت نمایندگان روبه‌رو شده و با نداشتن ثبات بازار ارز و کنترل نکردن قیمت‌ها از سوی دولت به احتمال قوی این اتفاق نخواهد افتاد و مرحله دوم این طرح اجرایی نخواهد شد. البته قانون قبلی هدفمندسازی یارانه‌ها همچنان قابلیت اجرایی دارد، ولی گام دوم آن گونه که مدنظر دولت است، افزایش قیمت‌های سرسام‌آوری را به ‌دنبال خواهد داشت و به همین دلیل از سوی مجلس تأیید نخواهد شد.


منبع: تابناک