رابطه میان کناره گیری علی شمخانی و این شعر محتشم کاشانی

به گزارش پارسینه، در حالی که طی هفته‌های اخیر در محافل مختلف، شایعه های زیادی درباره قصد دریابان شمخانی برای کناره‌گیری از دبیری شورای عالی امنیت ملی بر سر زبان‌ها بود، انتشار بیتی معنادار از محتشم کاشانی در توییتر این مقام سیاسی، گویای کناره‌گیری شمخانی از این سمت است.

شعر کامل محتشم کاشانی را در ادامه می خوانید که مضمون خداحافظی دارد. 

چابکسواری آمد و لعبی نمود و رفت

نی نی عقابی آمد و صیدی ربود و رفت

آن آفتاب کشور خوبی چو ماه نو

ظرف مرا به آن می تند آزمود و رفت

نقش دگر بتان که نمی‌رفت از نظر

آن بت به نوک خنجر مژگان زدود ورفت

تیری که در کمان توقف کشیده داشت

وقت وداع بر دل ریشم گشود و رفت

حرفی که در حجاب ز گفت و شنود بود

آخر به رمز گفت و به ایما شنود و رفت

از بهر پای بوس وداعی که روی داد

رویم هزار مرتبه بر خاک سود و رفت

افروخت آخر از نگه گرم آتشی

در محتشم نهفته برآورد دود و رفت

محتشم کاشانی که بود؟

کمال‌الدین علی مُحْتَشَم کاشانی (۹۰۵ -۹۹۶  ه‍ ق)، شاعر فارسی‌سرای سدهٔ دهم در عهد صفوی است. معروف‌‌ترین اثرش، ترکیب بند اوست که در ایام عزاداری سید الشهدا «ع»، مساجد، تکایا و مجالس سوگواری را با کتیبه‌های منقش به این اشعار، سیاهپوش می‌کنند. این ترکیب‌بند در دوازده بند، سروده شده و پس از او شاعران بسیاری در استقبال از این ترکیب‌بند شعر سروده‌اند. دوازده بند محتشم کاشانی با این ابیات آغاز می‌شود؛

باز این چه شورش است که در خلق عالم است؟ باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟

باز این چه رستخیز عظیم است؟ کز زمین بی نفخ صور، خاسته تا عرش اعظم است؟

سبک شعری محتشم کاشانی

 محتشم با آنکه در عصر شاعران سبک هندی بوده، از پیروان مکتب وقوع است. وی در دو رسالۀ جلالیه و نقل عشاق خود غزلیاتی در سبک وقوع دارد و در سایر غزلیات خود به سبک عبد الرحمن جامی، بابافغانی شیرازی و وحشی بافقی نزدیک می‌شود که با سبک عراقی ارتباطی تام و تمام پیدا می‌کند ولی در قصیده همانند قدما از سبک خراسانی سود جسته است. ترکیب بند عاشورایی او، نمونۀ بارزی از سبک عراقی در زبان فارسی است.

دیوان محتشم کاشانی

دیوان محتشم کاشانی مشتمل بر: قصاید، غزلیات، مراثی، مدایح، قطعات، رباعیات و مثنویات است که قسمت قصاید را «جامع اللطایف» و قسمت غزلیات را «نقل عشّاق» نامیده است.

او اشعاری در مدح سلاطین و شاهزادگان صفوی، به ویژه شاه طهماسب و فرزندان او سرود. همچنین شش رباعی در تاریخ جلوس شاه اسماعیل دوم به سلطنت سروده که مشهور است و از آنها  ۱۱۲۸  مادۀ تاریخ به دست می‌آید. وقار شیرازی (م ۱۲۹۸ هجری) رساله‌ای در شرح این شش رباعی نوشته است.

محتشم به دلیل درد مزمن پا، سفرهای زیادی نداشته ولی در شمار سفرهای او، چند سفر به اصفهان، عتبات عالیات و خراسان را نوشته‌اند. قصاید او در این سفرها خواندنی است.

 محتشم کاشانی در ۹۱  سالگی درگذشت و مقبره وی در خیابان محتشم و کوچه باغبان شهر کاشان می‌باشد. این مقبره مساحتی بالغ بر ۸۰ متر داشته و سنگ مرمرین مزار محتشم در وسط بقعه قرار گرفته است. گنبدی فیروزه‌ای شکل و کاشی کاری شده به ارتفاع ۱۴ متر روی بقعه قرار دارد و دور تا دور دیوار بقعه آجری و مقرنس کاشی کاری شده است.