شیوع تب کریمه در مازندران
حمزه آقاپور کاظمی از شیوع تب کریمه کنگو در مازندران خبر داد و اظهار کرد: بیماری «سی‌سی‌اچ‌اف» بیماری تب‌دار و خونریزی‌دهنده است که از طریق گزش کنه آلوده یا تماس با خون و ترشحات انسان و دام آلوده منتقل می‌شود. آمار مرگ و میر این بیماری در انسان بالا و در دام، تنها به صورت تب بسیار خفیفی و بدون علائم مرگ‌ومیر مشاهده شده‌است.
آقاپور کاظمی با بیان اینکه نخستین بار عامل بیماری از خون بیماران در مرحله بروز تب و همچنین از کنه «هیالوما» جدا شد، گفت: بیش از ۱۸ نوع ویروس در انسان تب خونریزی‌دهنده ایجاد می‌کنند که تمامی آنها از خانواده «آر اِن آ ویروس» هستند.
این مسئول درباره مخازن جانوری بیماری در طبیعت گفت: مخزن بیماری در طبیعت اصولا کنه‌ها هستند اما حیواناتی مانند گاو، بز، خرگوش صحرایی، گوسفند، جوجه‌تیغی و جوندگانی مانند موش نیز می‌توانند منشاء این بیماری باشند.
وی افزود: انواع پرندگان غیر از شترمرغ در برابر این بیماری مقاوم هستند اما می‌توانند به عنوان ناقلان مکانیکی آن مطرح و سبب اپیدمی بیماری شوند.
سرپرست اداره‌کل دامپزشکی مازندران خاستگاه بیماری را کریمه اوکراین خواند و گفت: نخستین بار در سال ۱۹۴۴ اپیدمیولوژی این بیماری در کریمه اوکراین تحت‌عنوان تب خونریزی‌دهنده اعلام و در سال ۱۳۹۶، بیماری از طریق افغانستان و پاکستان وارد ایران و در بخش‌هایی از کشور ما شایع شد.
حمزه‌پور کاظمی اظهار کرد: دوره نقاهت بیماری با کمرنگ شدن ضایعات پوستی از روز دهم اتفاق می‌افتد که نشانگر روند تدریجی بیماری است. بیشتر بیماران در هفته سوم تا ششم پس از شروع بیماری و پس از طبیعی شدن شاخص خونی و آزمایش ادرار مرخص می‌شوند. مشخصه دوره نقاهت این بیماری طولانی بودن آن همراه با ضعف بوده که ممکن است تا یک ماه باقی بماند.
وی درباره علائم بهبودی بیماری تب کریمه کنگو گفت: بهبودی ممکن است بدون عارضه باشد اگرچه گاهی التهابات عصبی، در یک یا چندین عصب برای چندین ماه باقی می‌ماند.
سرپرست اداره‌کل دامپزشکی مازندران افزود: در برخی موارد موهای بدن فرد مبتلا، به طور کامل می‌ریزد و پس از ۴ تا ۵ ماه دوباره ترمیم می‌شود.
حمزه‌پور کاظمی خاطرنشان کرد: اداره‌کل دامپزشکی استان طی نظارت بر روند کشتار دام در کشتارگاه‌های مازندران با حضور مسئولان فنی و بهداشتی بخش خصوصی و ناظران دولتی، نسبت به رویه کشتار، کنترل و بررسی دام قبل و پس از کشتار اقدامات لازم را انجام می‌دهد.
وی درخصوص چگونگی نظارت بر کشتار و روند انجام آن بیان کرد: لاشه‌های دام پس از استحصال از کشتارگاه، پروسه زنجیره سرد را کامل طی کرده و با خودروهای واجد شرایط به مقاصد و خرده‌فروشی‌ها منتقل می‌شوند. پس از کشتار نیز تگ با تاریخ کشتار و مهر ناظر دولتی روی لاشه افزوده می‌شود.
حمزه‌پور کاظمی با تاکید بر خرید گوشت دارای مهر کشتارگاه گفت: مردم در خرید گوشت قرمز از قصابی‌ها حتما به مهر و تگ کشتارگاهی دقت کنند و از خرید گوشت قرمز فاقد مهر کشتارگاهی و تاریخ کشتار خودداری کنند. در صورت مشاهده هرگونه تخلف از خرده فروشی‌ها، می‌توانند موارد لازم را از طریق سامانه ۱۵۱۲ به اداره‌کل دامپزشکی استان اطلاع دهند.
این مسئول از بروز مشکلات تنفسی در ۱۰ درصد بیماران به دلیل «پنومونی» خونریزی‌دهنده خبر داد و افزود: درباره سایر پدیده‌هایی که در مراحل خونریزی اتفاق می‌افتد می‌توان به «ملناهماچوری» و همچنین خونریزی از بینی، لثه و رحم و حتی خط خونی خونریزی در ملتحمه گوش و همراه آن استفراغ‌های خونی اشاره کرد.
حمزه‌پور کاظمی ادامه داد: درگیری سیستم «رتیکلوئندوتریال» با ویروس و ابتلای وسیع سلول‌های کبدی سبب ایجاد «هپاتیت استریت» خواهد شد و کبد و طحال در یک سوم این بیماران بزرگ می‌شود، درنتیجه ممکن است مرگ در اثر از دست دادن خون، خونریزی مغزی، کمبود مایعات به دلیل اسهال یا ادم ریوی اتفاق بیفتد.
این مسئول درباره اقدامات پیشگیرانه اداره‌کل دامپزشکی مازندران برای مقابله با بیماری تب کریمه کنگو در استان اظهار کرد: از جمله اقدامات اداره کل دامپزشکی مازندران با آغاز فصل گرما در راستای کنترل بیماری و تشدید نظارت بر نحوه تولید و عرضه گوشت قرمز، تاکید بر رعایت زنجیره سرد است. همچنین اقداماتی مانند سمپاشی دامداری‌ها و دام‌ها در سطح روستاها و اماکن پرورش انجام می‌شود که عاملی مهم در کنترل و پیشگیری بیماری و امکان بروز و شیوع آن در استان است.
وی درباره علائم قبل از دوره خونریزی بیماری گفت: شروع علائم ناگهانی حدود یک تا هفت روز طول می‌کشد و به‌طور متوسط، سه روز بیمار دچار سردرد، تب، لرز، درد عضله به‌ویژه در عضلات پشتی و پاها، گیجی، درد و سفتی گردن، درد چشم، ترس یا حساسیت به نور خواهد بود که گاه این علائم با تهوع، استفراغ، گلودرد، احتقان ملتحمه، اسهال، درد شکم و کاهش اشتها همراه است.
حمزه‌پور کاظمی ادامه داد: تب به‌طور معمول بین ۳ تا ۱۶ روز طول می‌کشد و تورم و قرمزی صورت، گردن، قفسه سینه و کاهش ضربان قلب و فشار خون نیز در بیمار مشاهده می‌شود. در این بیماری «لوکوپنی» و «ترومبوسیتوپنی» یا کاهش پلاکت خون به کمتر از ۱۵۰ هزار در میلی‌متر مکعب می‌رسد.
وی افزود: مرحله خونریزی‌دهنده به‌طورمعمول در روز سوم تا پنجم بیماری اتفاق می‌افتد و ممکن است یک تا ۱۰ روز نیز طول بکشد. از علائم آن می‌توان به «هماتوم» یعنی تجمع خونریزی در مخاط و «پتشی‌ها»(خونریزی زیرپوستی) اشاره کرد که تقریباً تا ۱۵ درصد در پوست اتفاق می‌افتد و به دنبال پتشی‌ها، ممکن است خون یا خون‌مردگی هم ایجاد شود.
سرپرست اداره‌کل دامپزشکی مازندران گفت: چنانچه ابتلا از راه گزش کنه باشد، دوره کمون(عمومی) بیماری به‌طور معمول تا ۳ روز بوده و حداکثر به ۹ روز می‌رسد و اگر در اثر تماس ترشحات یا بافت و خون آلوده باشد، به طور معمول ۵ تا ۶ روز خواهد بود و حداکثر زمان ثابت شده آن تا ۱۳ روز است.
حمزه‌پور کاظمی درباره راه‌های انتقال بیماری به انسان اظهار کرد: یکی از راه‌های انتقال بیماری به انسان گزش توسط کنه آلوده از دام آلوده و له کردن کنه است. این ویروس به‌طور معمول از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار و لاشه حیوان قابل‌انتقال است.
وی با تاکید بر ممنوعیت شکار جانوران منشاء بیماری خاطرنشان کرد: حیوانات مخزن ویروس مانند خرگوش و گراز نباید شکار شوند، همچنین هر نوع فعالیتی که منجر به تماس با خون یا سایر بافت‌های آلوده دام شود؛ مانند پانسمان و رسیدگی به جراحت دام آلوده، شاخ‌بُری، اخته کردن، کمک به زایمان دام، خون‌گیری، پشم‌چینی و حتی فعالیت‌های آشپزخانه مانند قطعه کردن گوشت از راه‌های انتقال بیماری به انسان به شمار می‌آید.
حمزه‌پور کاظمی افزود: کارکنان بهداشت و درمان و افرادی که با خون یا ترشحات بدن بیمار یا بافت‌های آلوده بیماران در تماس هستند نیز به عنوان ناقلان یا افراد در معرض خطر شناخته می‌شوند.
این مسئول درباره راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو گفت: از مصرف گوشت تازه جداً خودداری شود و لاشه‌های دام تا ۲۴ ساعت پس از ذبح و آلایشات آن مانند دل، جگر و قلوه دست‌ِکم تا ۴۸ ساعت در دمای صفر تا ۴ درجه نگهداری شود تا ویروس از بین رفته و پس از آن قابل‌استفاده است. تاکید می‌شود از خرید گوشت‌های فاقد برچسب، تگ و مهر کشتارگاهی جداً خودداری کنید.
حمزه‌پور کاظمی افزود: استفاده از وسایل شخصی مانند دستکش، ماسک و پیشبند در هنگام ذبح دام، خرد کردن گوشت، سمپاشی خانه، اصطبل و بدن دام جهت کاهش جمعیت کنه، مصرف مواد گندزدا در سرویس‌های بهداشتی محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار به دلیل نبود علائم خاص بیماری در دام، از دیگر راه‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.
وی درباره مراقبت از افراد مشکوک به تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو گفت: این افراد باید قرنطینه کامل شوند و با افراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباشند. تمامی وسایل بیمارستانی مانند ماسک، دستکش، روپوش، پیشبند، لوله‌های خون، سرنگ و سایر وسایلی که با ترشحات بیمار در تماس هستند حتماً باید سوزانده شوند.
سرپرست اداره‌کل دامپزشکی مازندران خاطرنشان کرد: هنگامی که پرسنل مراقبت بیماری در معرض تماس پوستی مخاطی با خون مایعات بدن یا سایر ترشحات قرار می‌گیرند باید فوراً سطح آلوده با آب و صابون شست‌وشو داده شود. کارکنان بهداشتی و درمانی و افرادی که با خون یا ترشحات بدن و بافت‌های آلوده بیماران در تماس هستند باید مرتب و دستکم تا ۱۴ روز پس از تماس تحت‌نظر باشند و درجه حرارت بدن آنها روزانه کنترل شود. در صورت بروز علائم، مطابق پروتکل، درمان فوری انجام شود.
منبع:ایسنا
