در تهران قدیم چه بازی هایی مرسوم بود؟

تعطیلات نوروز فرصتی برای تازه کردن دیدارها است؛ اما در این میان انجام بازی برای پرکردن اوقات باهم بودن خالی از لطف نیست، تهرانیها در گذشته بازهای خاصی را در به مناسبتهای مختلف انجام میدادند که با گذشت زمان حتی نام بسیاری از این بازی های پرطرفدار فراموش شده است که در این روزهای شلوغ نوروز بررسی آداب و رسوم تهرانیها در گذشته، خالی از لطف نیست که بدانیم تهرانیهای قدیم چه بازیهایی برای پر کردن اوقات فراغتشان در نوروز انجام میدادند و به معرفی برخی از این بازیها بپردازیم.
سری ساب
در این بازی که مخصوص نوجوانان پسر قید شده، ابتدا دو بازیکن که قدرتمندتر از بقیه هستند به عنوان سردار یا استاد تعیین شده و افراد گروه خود را انتخاب میکنند. بعد از قرعه کشی، گروه اول و دوم تعیین میگردند. آنگاه گروه اول با هم حلقه ای را تشکیل داده و دست هایشان را به یکدیگر پنجه میکنند. سردار نیز از آنها مواظبت میکند تا کسی از گروه دوم بر آنها سوار نشود. چنانچه کسی قصد این کار را داشته باشد، سرگروه با لگد ضرب هایی به او میزند و همین امر باعث جابه جایی موقعیت دو گروه در زمین میشود. در هنگام این بازی، چنانچه بازیگری از گروه مهاجم بتواند به دور از چشم سردار سوار بر یکی از افراد گروه شود، استاد دیگر حق ضربه زدن به او را ندارد. تا زمانیکه فرد دیگری توسط سرگروه مورد اصابت قرار نگیرد، آن بازیکن از حریفش سواری میگیرد. به محض اینکه بازیکنی توسط سرگروه ضربه دریافت کند، فرود آمده و جای دو گروه عوض خواهد شد.
صوت و جنگ بازی
در این نوع بازی که مخصوص پسران است، ابتدا بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم میشوند. سپس محوطه ای به طول پنجاه تا هشتاد متر و عرض سی تا پنجاه متر را در نظر گرفته و خطکشی میکنند.
پس از یارگیری و قرعه کشی برای شروع بازی، گروهی که در قرعه کشی برنده شده در یک سمت میدان که توپ و چوب در آنجا قرار گرفته و گروه بازنده در سوی مقابل میدان به طور منفرد و جدای از همدیگر، قرار میگیرند. نفرات گروه برنده به نوبت به وسیله چوب، توپ را پرتاب میکنند. افراد گروه بازنده، سعی میکنند توپ را در هوا بگیرند. در صورت موفقیت جای گروه ها عوض شده و بازی ادامه مییابد. همچنین اگر توپ به خارج از محدوده مشخص شده پرتاب شود نیز جای گروه ها در بازی عوض میشود. اما اگر گروه مقابل نتوانند توپ را در هوا بگیرند، می بایست گروه مقابل را کول کرده و در میدان بگردانند.
شیطون و فرشته
در این بازی تهرانیها، ابتدا یک نفر به عنوان سرگروه، فردی از بازیکنان را به قید قرعه، به عنوان شیطان انتخاب میکند. پس از آن نام میوهای را بر روی یکی از اعضای گروه میگذارد، بدون اینکه شیطان از آن نام مطلع باشد.
سپس از شیطان میخواهد که نام میوه را حدس بزند. شیطان یک به یک نام میوه ها را ادا کرده و در صورت حدس صحیح، بازیگر مورد نظر از آنجا فرار کرده و خود را به سرگروه میرساند.
چنانچه موفق به این کار شود، برنده بازی میباشد. اگر در بین راه در دام شیطان گرفتار شود بازنده محسوب شده و جای خود را با شیطان عوض خواهد کرد. بازی نیز به همین ترتیب ادامه پیدا میکند.
شیر دیدم
این بازی از انواع قایمباشک بازی است. به این ترتیب که یکی از بازیگران به عنوان شیر در جای تعیین شدهای چشمان خود را میبندد تا بقیه بازیکنان پنهان شوند. سپس در پی آنها و برای یافتن آنها روانه میشود. چنانچه هر بازیکنی قبل از اینکه شیر او را ببیند به مبدأ یا محل چشم نگه داشتن شیر برسد، برنده بازی است. چنانچه در این فاصله به دام شیر بیفتد، می بایست از آن محل تا مبدأ بازی، به شیر کولی دهد. سپس خود او به جای شیر چشم هایش را میبندد تا بازی از نو آغاز شود.
خرِ سوز پالونِ سوز
در این بازی، بازیکنان به دو دسته مساوی تقسیم شده و هر دسته یکنفر را بعنوان سالار انتخاب میکند. به قید قرعه یک تیم نقش خرک و تیم دیگر نقش سوار را بازی میکند.
سالار تیم خرک روبروی افراد تیم ایستاده و دو دست خود را قلاب میکند یعنی انگشتان را درهم فرو میبرد. یک نفر از افراد تیم در مقابلش خم می شود. سپس سرش را روی پنجههای سالار گذاشته و با دو دست سالار را میگیرد.
دیگر افراد تیم نیز خم میشوند و با دو دست نفر جلو را میگیرند. تیم سوار یک به یک از فاصله چند متری میدوند و با گفتن( خر سوز پالون سوز، بگیر که اومدم) سوارنفراتی که خم شده اند میشوند. اگر افراد تیم سواره ضمن سوار شدن بیفتند و نتوانند روی پشت بازیکنان تیم مقابل سوار شوند میسوزند و دو تیم ، جایشان را با هم عوض میکنند.
تخم مرغ گندیده
در این نوع بازی، بازیکنان به شکل دایره روی زمین مینشینند. یکی از افراد به قید قرعه، گرگ می شود و دور دایره پشت سر دیگران میچرخد. او بی سرو صدا و بدون این که کسی بفهمد، دستمالی را که در دست دارد، پشت سر یکی از کودکان میاندازد. آن هاباید حواس شان را جمع کنند و او را زیر نظر داشته باشند تا اگر دستمال را پشت سرشان انداخت، بفهمند. نفری که گرگ، دستمال را پشتش می اندازد، باید آن را بردارد و دنبال گرگ بدود، اگر او را بگیرد، برنده میشود و گرگ در جای او مینشیند. در حال تعقیب و گریز گرگ، بچهها با هلهله و هیجان دوست شان را تشویق می کنند که گرگ را بگیرد. حالا برنده جای گرگ را میگیرد و دور دایره میچرخد و دستمال را پشت یکی از بچه های دیگر میاندازد. اگر کودکی که دستمال پشتش انداخته شده، نفهمد و بازیکن یک دور بچرخد، بچهها با هم میخوانند: "تخممرغ گندیده/ یکی ز ما رنجیده" و آنکه نفهمیده دستمال را پشت سر او انداخته اند، باید در وسط دایره بنشیند.
سیاه بازی
برای انجام این بازی جذاب حداقل نفرات باید پنج تا ده نفر باشد که در این بازی ابتدا یک نفر به عنوان استاد یا سرگروه انتخاب میشود. سپس مقداری دوده یا ذغال که از قبل تهیه شده است، درون یک ظرف و در کنار سرگروه قرار میدهند. پس از آن یک نفر بازیکن جدید که از موضوع بی خبر است را هدایت میکنند تا در کنار سرگروه بنشیند. بازیکنان هر یک دستهای خود را به صورت بغل دستی میمالند. استاد نیز به نحوی که بازیکن تازه وارد متوجه نشود، دستان خود را در داخل ظرف محتوی دوده یا ذغال برده و صورت او را دوده اندود و سیاه میکند. پس از آن، بازیکنان آیینهایی را برای شخص موردنظر آورده و او چهره خود را در آیینه میبیند و سایر بازیکنان در این هنگام به او میخندند.
چشمک
در این نوع بازی که حداقل نفرات در آن چهار نفر است، در ابتدای بازی روی یک کارت، نام شاه و روی کارت دیگر، نام دزد نوشته میشود و بقیه کارتها نیز به ترتیب شماره گذاری میشوند.
یکی از بازیکنان با بُر زدن کارت ها، آنها را وارونه روی زمین میگذارد. هرکدام از افراد گروه، یک کارت را برمیدارد. با برداشتن کارتی که کلمه شاه بر روی آن نوشته شده، صاحب آن اعلام میکند که من شاه هستم. ولی او که کارت دزد را برمیدارد، نباید اسم خود را اعلام کند.
دارنده کارت دزد به طور مخفیانه به شکلی که شاه متوجه نشود، به هم گروهی های خود چشمک میزند. در این حین هرکدام از بازیکنان که متوجه شوند، کارت های خود را زمین میگذارند.
اگر شاه متوجه چشمک زدن دزد شود، دارنده کارت دزد بازنده محسوب نمیشود. اگر تا پایان بازی هیچ فردی متوجه دزد نشود، دارنده کارت شاه بازنده است. هرکدام از این دو بازیکن- شاه یا دزد- ببازند تنبیه میشوند. تنبیهات عموماً شامل- سبیل آتشی- کمربند زدن به کف پا- ضربه زدن به پشت دست و... میباشد.
چوگان
چوگان" یک بازی سنتی سوار بر اسب است که در برخی اوقات همراه با موسیقی، نمایش و روایتگری برگزار میشود. در بازی چوگان، دو تیم در مقابل یکدیگر قرار گرفته و هدف، وارد کردن توپ (گوی) توسط یک عصای چوبی (چوگان) در دروازه تیم مقابل میباشد. این بازی غالبا در یک محوطه باز به نام "میدان" انجام میشود. بازی دارای چند مرحله (چوکه) است که تعداد آنها در مناطق مختلف، متفاوت است.
بازی چوگان در شکل سنتی خود، همراه با رژه سوارکاران، اجرای موسیقی محلی، نمایش و روایتگری اعم از نقالی و مرشدخوانی اجرا میشود، نوازندگان، نمایشگران و روایتگران نقش مهمی در هویت بخشی و کارکردهای فرهنگی این بازی دارند. از آنجا که برای انجام این بازی نیاز به وجود زمین مسطح، چندین اسب مخصوص چوگان و همچنین حضور بازیکنان ماهر می باشد، لذا همیشه قابل اجرا نیست و غالبا در ایام نوروز، عروسی های محلی و جشنهای فصلی برگزار میشود.
چوگان در ایران، تاریخی بالغ بر ۲۰۰۰ سال دارد و در ابتدا به منظور آموزش مهارت های مبارزه و جنگاوری در مناطق مختلف ایران اجرا می شد که به مرور زمان با افزودن هنرهای موسیقیایی و نمایشی به یک بازی شادی بخش تبدیل شد که بازیکنان مهارت سوارکاری، تکنیکهای حرکتهای ناگهانی و هماهنگیهای تیمی و همچنین پرتاب توپ را به نمایش میگذارند و هنرمندان نیز با اجرای هنر خود خلاقیتهای فردی خود را به نمایش میگذارند.
به گزارش ایسنا، معرفی این بازیها بر اساس اطلاعاتی است که ستاد گردشگری شهرداری تهران درباره بازیهای فوق الذکر منتشر کرده، همچنین طبق این اطلاعات تهران به دلیل داشتن سه زمین استاندارد چوگان، فدراسیون چوگان، فروشگاهها و کارگاههای ساخت ابزار چوگان و همچنین بیشترین بازیکن حرفه ای در کشور، مرکز این بازی ارزشمند و هویت بخش در ایران است.

تصاویری دیدنی از تماشاگران دربی در دهه هفتاد

تصاویر کمتر دیده شده از بلوار کشاورز؛ ۶۰ سال قبل/ گزارش تصویری

رونمایی از موشک بالستیک خیبر/ گزارش تصویری

تصاویری دیده نشده از زنده یاد ناصر حجازی

مراسم واگذاری تجهیزات و تسلیحات به تیپ ۵۵ هوابرد ارتش

تصاویر جذاب بازیگران سریال بدون شرح بعد ۲۱ سال

جریان زندگی در سانتورینی یونان+ تصاویر

تولد شیرهای سفید ۴ قلو
موشک قائم ۱۱۴ ایرانی در راه اندونزی+ فیلم
گلوله باران بدنه بوئینگ ۷۴۷ نیروی هوایی ارتش!+ فیلم
موشک انگلیسی استورم شادو؛ برگ برنده اوکراین در جنگ با روسیه+ فیلم و عکس
خانم مجری چادری با لباس ورزشی!+ عکس
عکسی قدیمی از کودکی محمدرضا گلزار در کنار فیروز کریمی
خواننده لس آنجلسی زیر تیغ جراحی+ فیلم
خطر کودتای ارتش مزدور واگنر علیه پوتین
کمر هالک ایرانی زیر بار خیانت شکست!+ فیلم
جدیدترین عکس مازیار لرستانی در کنار شراره رخام
گفتگوی مجید بهره مند با سفیر ایران در عمان
هنرنمایی کرکس غول پیکر گریفون با بال های بزرگش+ فیلم
وساطت جنجالی این مرد در درگیری و دعوای عجیب این دو گربه+ فیلم
تصاویری از بزرگترین و جدیدترین حمله پهپادی اوکراین به روسیه+ فیلم
توانایی حیرت انگیز این پرنده در تقلید گریه نوزاد!+ فیلم
واکنش مشتری وقتی وسط غذا متوجه می شود در حال خوردن گوشت گربه است!+ فیلم
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم
یک عمر اشتباه آب لیمو گرفتیم!+ فیلم
عکس بامزه و دیدنی دختران شاهرخ استخری در لباس مدرسه
تقابل دیدنی جنگندههای F-۳۵ با جنگنده سوخو-۳۰ روسیه بر فراز دریای بالتیک+ فیلم
۵ قدرت برتر پهپادی جهان/ آیا ایران جزو پنج قدرت پهپادی جهان است؟+ تصاویر
ژست شیک و تابستانه آناهیتا درگاهی خبرساز شد
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا: تحریم ها را ادامه می دهیم!
سلاح اخلال کننده امواج ضد پهپاد در مانور اخیر حزب الله+ عکس
واکنش آمریکا به اتهامات نیلوفر حامدی و الهه محمدی/ اتهام همکاری این دو خبرنگار با واشنگتن را رد میکنیم
آقای میرسلیم، به این دلیل به پراید میگویند لگن!+ عکس
ویدیویی عجیب از فروش علنی تریاک در خیابانهای افغانستان
اظهارات جدید طالبان درباره حقآبه هیرمند | ممکن است آب به یک دلیل به ایران نرسد!
زلنسکی با تکرار ادعای ارسال پهپاد به روسیه از ایران خواست؛ تجدیدنظر کنید
زخمی شدن فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین در حمله موشکی روسیه
این خودروی برقی ژاپنی دو رکورد جهانی را شکست + فیلم
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس
اگر خار رفت تو دستت اینجوری درش بیار+ فیلم
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم
لقب سلطان ماهی گيری قطعا به ايشون تعلق ميگيره!+ فیلم
یک عمر بادمجون کبابی رو اشتباه پوست کندیم!+ فیلم
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس
خلاقیت عجیب و متفاوت در طراحی این کیک خبرساز شد+ فیلم
حک آرم سپاه روی بدنه ناوهای جنگی آمریکایی
خارهای خطرناک گزنه را در زیر میکروسکوپ ببینید+ فیلم
لحظاتی دلخراش از بز کوهی ای که یک پا ندارد+ فیلم
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم
تصاویری کمتر دیده شده از داخل کعبه
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم
با معده خالی سیر بخورید
لحظه جدا شدن چرخ های هواپیمای مسافربری هنگام فرود+ فیلم
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس
اگر خار رفت تو دستت اینجوری درش بیار+ فیلم
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم
لقب سلطان ماهی گيری قطعا به ايشون تعلق ميگيره!+ فیلم
یک عمر بادمجون کبابی رو اشتباه پوست کندیم!+ فیلم
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس
خلاقیت عجیب و متفاوت در طراحی این کیک خبرساز شد+ فیلم
حک آرم سپاه روی بدنه ناوهای جنگی آمریکایی
خارهای خطرناک گزنه را در زیر میکروسکوپ ببینید+ فیلم
لحظاتی دلخراش از بز کوهی ای که یک پا ندارد+ فیلم
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم
تصاویری کمتر دیده شده از داخل کعبه
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم
با معده خالی سیر بخورید
لحظه جدا شدن چرخ های هواپیمای مسافربری هنگام فرود+ فیلم
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم (۲۴ نظر)
جنجال جدید میرسلیم با ساعت مچی ۶ میلیاردی اش!+ عکس (۸ نظر)
لحظه شهادت مرزبان ایرانی در درگیری با طالبان+ فیلم (۶ نظر)
وقوع درگیری بین مرزبانان ایران و طالبان/فرود موشکهای ایران در مرکز شهر زرنج/پهپاد های ایرانی در حال رصد درگیری در مرز هستند+ فیلم (۶ نظر)
دستور فرمانده پلیس درباره پاسخ قاطع به تحرکات خطرآفرین طالبان (۶ نظر)
پیام توهین آمیز فرمانده گروه طالبان درباره فتح ایران+ فیلم (۶ نظر)
انتشار اولین تصاویر از شهید محمدمهدی احمدی که امروز به شهادت رسید (۵ نظر)
واکنش متفاوت احمد مسعود به درگیری ایران با طالبان+ عکس (۴ نظر)
ونکوور و تورنتو در فهرست شهرهای گرانقیمت برای مهاجرت/التهاب بازار مسکن و تورم تا جزئیات بدهی خانوارهای کانادایی (۴ نظر)
پیامدهای زیانبار و باور نکردنی تحریم های اوکراین علیه ایران+ جزئیات (۴ نظر)
تاکید دولت بر «پیگیری عودت اموال ملی» در پرونده«ناپدید شدن ۴۸تختهفرش از ساختمان حافظیه سعدآباد» (۳ نظر)
کیهان: مولوی عبدالحمید زندگی اشرافی و کاخ نشینی دارد (۳ نظر)
مخالفت با واردات خودرو را باور کنیم یا ساعت میلیاردی شما؟ (۳ نظر)
رونمایی از ماشین زرهی مدرن طالبان+ فیلم (۳ نظر)
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم (۲۵۶ نظر)
رفتار پدرانه رهبر انقلاب با یک دختر جوان در نمایشگاه کتاب+ عکس (۱۱۴ نظر)
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس (۶۷ نظر)
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس (۵۱ نظر)
تصاویری کمتر دیده شده از داخل کعبه (۴۶ نظر)
نام محبوب ایرانی ها، بیشترین نامگذاری نوزادان در آلمان را به خود اختصاص داد (۴۴ نظر)
خلاقیت عجیب و متفاوت در طراحی این کیک خبرساز شد+ فیلم (۴۰ نظر)
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم (۴۰ نظر)
حمید رسایی خواستار اعدام ترانه علیدوستی شد!+ عکس (۴۰ نظر)
با معده خالی سیر بخورید (۳۴ نظر)
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم (۲۸ نظر)
تمسخر رئیس جمهور ایران از سوی مسئولین طالبان+ فیلم (۲۶ نظر)
اپرا خواندن شبیه انسان یک پرنده عجیب!+ فیلم (۲۴ نظر)
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم (۲۴ نظر)
توهین بیشرمانه تلویزیون آذربایجان به وزیر خارجه ایران+ فیلم (۲۵۶ نظر)
رفتار پدرانه رهبر انقلاب با یک دختر جوان در نمایشگاه کتاب+ عکس (۱۱۴ نظر)
پدر ایلان ماسک دوباره از دخترش بچهدار شد!+ عکس (۶۷ نظر)
این بنر تسلیت حتی تصورش هم شوکه کننده است!+ عکس (۵۱ نظر)
تصاویری کمتر دیده شده از داخل کعبه (۴۶ نظر)
نام محبوب ایرانی ها، بیشترین نامگذاری نوزادان در آلمان را به خود اختصاص داد (۴۴ نظر)
خلاقیت عجیب و متفاوت در طراحی این کیک خبرساز شد+ فیلم (۴۰ نظر)
لحظه باز نشدن چرخ جنگنده اف ۵ ایرانی هنگام فرود + فیلم (۴۰ نظر)
حمید رسایی خواستار اعدام ترانه علیدوستی شد!+ عکس (۴۰ نظر)
با معده خالی سیر بخورید (۳۴ نظر)
مبارزه بروس لی با بولو یانگ؛ نبردی که قدرت واقعی بروس را به رخ حریف کشید!+ فیلم (۲۸ نظر)
تمسخر رئیس جمهور ایران از سوی مسئولین طالبان+ فیلم (۲۶ نظر)
اپرا خواندن شبیه انسان یک پرنده عجیب!+ فیلم (۲۴ نظر)
لحظه شلیک آر پی جی به پاسگاه مرزی ایران+ فیلم (۲۴ نظر)



