هنرمندانی که در سال ۱۴۰۱ از میان ما رفتند+ فیلم

سال 1401 به پایان رسید، در این مدت هنرمندان، نویسندگان و شاعران بزرگی را از دست دادیم و گروهی براین باورند که جایگزینی این اسطوره‌ها تقریباً غیرممکن است و سال‌ها نیاز داریم تا دوباره هنرمندانی در سطح گذشتگان را عرصه هنر کشورمان تجربه کنیم.

در دومین ماه بهار ۱۴۰۱ یعنی اردیبهشت ماه بود که انتشار خبر درگذشت شهلا ناظریان، سکوتی معنادار برجامعه دوبلر‌های کشورمان حاکم شد و در پی آن پروازِ نادر طالب‌زاده پژوهشگر و مستندساز جامعه هنری کشورمان را سیاه پوش کرد و بعد هم محمدعلی اسلامی‌ندوشن نویسنده و مترجم و پژوهشگر را از دست دادیم. سایه مردادماه از میان ما رفت.

فقدان دوبلور‌های پیشکسوت

شاید بتوان گفت سال ۱۴۰۱ با توجه به درگذشت برخی از هنرمندان دوبله کشورمان؛ سالی سخت برای دوبله ایران بود؛ چون چند صدای خاطره انگیز در دوبله برای همیشه خاموش شد. شهلا ناظریان با آن صدای زیبای خاطره‌انگیز، منوچهر اسماعیلی که برای هر نقش صدای ویژه‌ای طراحی می‌کرد و جلال مقامی با صدای مخملی آرامش‌بخش یا هوشنگ لطیف‌پور که صدایش را از یاد نخواهیم برد.

این درحالی است که در همین سال سه پژوهشگر را هم از دست دادیم. ناصر تکمیل همایون، جامعه‌شناس، پژوهشگر، تاریخ نگار و تهران شناس، محمدعلی اسلامی‌ندوشن؛ پژوهشگر، نویسنده و شاعر و اخیراً هم استاد عبدالله انوار، پژوهشگر و تهران شناس از بین ما برای همیشه رفت.

خزانی معنادار برای هنر هفتم

از سوی دیگر پاییز ۱۴۰۱ نیز شروع خزان هنرهفتم کشورمان شد، چون مهرماه گذشته بود که امین تارخ آخرین پرده نقش زندگی خود را بازی کرد و خبر درگذشت وی جامعه هنری کشورمان را شوکه کرد. بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر هنوز هم اعتقاد دارند در کنار درگذشت این بزرگِ تئاتر و سینما و تلویزیون، وداع زودهنگام شهرام عبدلی بازیگر سینما و تلویزیون در اواخر بهمن‌ماه را هنوز نتوانسته‌اند باور کنند.

به هر حال در سال ۱۴۰۱ بزرگانی با صحنه روزگار خداحافظی کردند که جایگزینی هر یک از آن سال‌ها برای هنر این سرزمین زمان می‌برد. با این مقدمه می‌خواهیم یادی از تعدادی از هنرمندانی داشته باشیم که طی یکسال گذشته ما را ترک گفتند.

شهلا ناظریان

شهلا ناظریان متولد دی ۱۳۲۶ در تهران متولد شد. وی تحصیلکرده مقطع دبیرستان که از سال ۱۳۴۰ وقتی ۱۶ ساله بود وارد عرصه دوبله شد و با دوبله فیلم «هشت زن از جهنم» شناخته شد. وی سال ۶۳ با مرحوم حسین عرفانی ازدواج کرد که ثمره این زندگی دو دختر بنام «مهسا» و «رستا» شد. ناظریان ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ در ۷۵ سالگی بر اثر ایست قلبی دارفانی را وداع گفت. وی در سریال «این خانه دور است»، «داستان یک شهر» و همچنین فیلم‌های سینمایی «خوش‌خیال»، «پر پرواز» و «شب بخیر غریبه» نقش آفرینی کرده است. این دوبلور سال‌ها در برنامه رادیویی «صبح جمعه با شما» حضور داشت.

نادر طالب‌زاده

نادر طالب‌زاده مجری و برنامه‌ساز با سابقه تلویزیون ۹ اردیبهشت در ۶۹ سالگی در یکی از بیمارستان‌های تهران درگذشت. طالب‌زاده متولد ۱۳۳۲ در تهران، مستندساز، تهیه‌کننده و مجری تلویزیون و بازیگر و کارگردان سینما، همچنین دبیر کنفرانس بین‌المللی افق نو، دبیر جشنواره فیلم عمار و از افراد مؤثر در تأسیس شبکه افق سیماست. طالب‌زاده کارگردانی سریال «بشارت منجی» را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد. وی فعالیت هنری خود را از ۱۳۵۹ در صداوسیما با ساخت فیلم‌های مستند آغاز کرد. از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به تدریس در مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی و مدیریت مرکز تحقیقات و مطالعات سینمایی در معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد. این کارگردان یکی از چهره‌های تأثیرگذار در هنر انقلاب است که همیشه نام او در تاریخ هنر این سرزمین در یاد‌ها باقی خواهد بماند.

مریم کاظم‌زاده – عکاس جنگ

مریم کاظم‌زاده عکاس و خبرنگار ایرانی بود. از او به عنوان اولین خبرنگار و عکاس زن جنگ ایران و عراق یاد می‌شود.

سه کتاب از مجموعه خاطرات و آثار او به چاپ رسیده است. حضور مریم کاظم زاده در کردستان و همراهی با شهید مصطفی چمران، عکس‌های زیادی از آن دوران به یادگار گذاشته است که بخشی از آن‌ها در کتاب «عکاسان جنگ» توسط بنیاد روایت فتح به چاپ رسیده است. وی همسر شهید اصغر وصالی فرمانده دستمال سرخ‌ها در زمان جنگ بود. مریم کاظم‌زاده ۳ خرداد ۱۴۰۱ در ۶۵ سالگی درگذشت. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی در پیام‌های جداگانه‌ای درگذشت او را تسلیت گفتند.

مهدی صباغی – بازیگر

مهدی صباغی بازیگر سینما و تلویزیون اهل ایران بود. او در سریال‌های معروف پلیس جوان، راه بی پایان، سرزمین مادری و .. بازی کرده بود. وی در دهه ۱۳۹۰ درفیلم‌های بی حسی موضعی و جابه جا بازی کرده بود. صباغی پنجشنبه ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ در سن ۷۱ سالگی براثر سکته مغزی در بیمارستان شریعتی ماهدشت درگذشت. پیکر او روز دوشنبه ۱۶ خرداد در قطعه هنرمندان بهشت رضا در مشهد تشییع شد.

محمدعلی کریمخانی – مداح و خواننده مذهبی

محمدعلی کریمخانی مداح و خواننده مذهبی ایرانی بود. او با خواندن قطعه «آمدم‌ای شاه پناهم بده» برای علی بن موسی الرضا ساخته آریا عظیمی‌نژاد بیش از قبل نزد مردم شناخته شد. وی در ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ درگذشت.

محمدعلی کریمخانی‌زاده شهر نرجه از توابع شهرستان تاکستان بود که از کودکی خواندن آواز در مجالس مذهبی را آغاز کرد و بعد از آن که متوجه توانایی‌های خود شد، پیش از جوانی به تهران مراجعه کرد. یکی از ویژگی‌های خاص محمدعلی کریم‌خانی در خوانندگی، صدای بلند او بود که با وجود ورود او به دهه هفتم زندگی خود، از توان آن کاسته نشد.

آثار کریمخانی در زمره آثار مذهبی است و در همین جهت آلبوم ساقی سرمست را به آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد درباره واقعه کربلا منتشر کرده‌است که تنظیم و حال و هوای آن با آثار دیگری برای حسین بن علی خوانده شده‌است، متفاوت است. از آثار مشهور وی می‌توان به «نجوای عاشورایی» و «حسین آرام جانم» اشاره کرد.

اسماعیل شنگله

اسماعیل شنگله متولد ۱۳ خرداد ۱۳۱۵ در تهران، بازیگر است. وی فارغ‌التحصیل لیسانس کارگردانی از آکادمی هنر‌های نمایشی وین است که با فیلم «دایره مینا» سال ۱۳۵۳ اولین بار جلوی دوربین رفت. وی بامداد روز شنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۱ به دلیل ابتلا به بیماری کرونا در ۸۶ سالگی درگذشت. وی در اواخر عمر حضور چندانی در عرصه بازیگری نداشت و آخرین کارش به سال ۱۳۹۳ و ایفای نقش در مجموعه «سال‌های ابری» برمی‌گردد که با علی عمرانی، عاطفه رضوی و علی‌رضا اوسیوند هم‌بازی بود. شنگله در طول فعالیت هنری‌اش همچنان به ایفای نقش در تله‌تئاتر اهمیت ویژه‌ای می‌داد و کار‌هایی چون؛ «تاجر ونیزی»، «قضیه رابرت اپنهایمر»، «در منطقه جنگی»، «قطار ارواح» و «کسب و کار آقای فابریزی» از وی به یادگار مانده است. درباره بهترین نقش آفرینی این بازیگر نیز باید گفت که عموم مردم این بازیگر پیشکسوت را برای حضور درخشانش در سریال «عطر گل یاس» همیشه به یاد خواهند داشت.

منوچهر اسماعیلی

اسماعیلی مهمترین چهره دوبله ایران است که از وی کار‌های ماندگار کم نیست. در حقیقت بسیاری از نقش‌های ماندگار سینما با صدای این بازیگر جان گرفته است که بهترین نمونه آن آنتونی کویین در نقش حمزه است. یکی دیگر از کار‌های ماندگار این هنرمند صداپیشگی در فیلم «مادر» است. اسماعیلی در این فیلم جای چند بازیگر حرف زد. وی متولد ۸ فروردین ۱۳۱۸ در کرمانشاه است. او بعد از گرفتن دیپلم ترک تحصیل کرد و سال ۱۳۳۸ در ۲۰ سالگی با حمایت علی کسمایی با فیلم «دروازه‌های پاریس» کارش را در دوبله شروع کرد. اسماعیلی با دوبلوری در فیلم «بن هور» در سال ۱۳۴۱ درخشید. این استاد بی بدیل دوبله در شامگاه روز دوشنبه ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ به دلیل ابتلا به عارضه قلبی در ۸۳ سالگی و در منزل شخصی خود درگذشت.

روح‌الله مفیدی

روح‌الله مفیدی متولد ۷ مرداد ۱۳۰۸ در یزد، بازیگر سینما و تلویزیون است. فعالیت خود را از تئاتر قبل انقلاب شروع کرد. پس از انقلاب در گروه بازیگران چند مجموعه تماشایی حضور داشت؛ از جمله «گل پامچال»، «آینه عبرت»، «همسران»، «شلیک نهایی»، «هتل» و... بینندگان تلویزیون در هفته‌های اخیر در بازپخش «آینه عبرت» از شبکه آی‌فیلم هنرنمایی زنده‌یاد مفیدی را در چند قسمت این سریال قدیمی تماشا کردند.

مفیدی همواره از گویش یزدی خود در ایفای نقش‌هایش بهره می‌گرفت و همین بر شیرینی و نمکین شدن نقش‌ها می‌افزود. او دستی هم در کار چهره‌پردازی و نقاشی داشت و با اینکه دانش‌آموخته سازمان هواشناسی در مقطع فوق دیپلم بود، اما تا حدود یک دهه پیش از مرگ دست از بازی کردن در سینما و تلویزیون نکشید.

مفیدی آخرین بار بیش از یک دهه پیش در فیلم سینمایی «یه حبه قند» به کارگردانی سیدرضا میرکریمی در زادگاهش یزد برابر دوربین رفت و سال ۱۳۹۲ با بازی در سریال «آب پریا» پرونده بازیگری‌اش را برای همیشه بست. او در سال‌های اخیر به دلیل دست و پنجه نرم کردن با سرطان در سینما و تلویزیون کار نکرد و سرانجام روز ۲۴ تیرماه، یک روز پس از بازپخش «یه حبه قند» از آی‌فیلم در سن ۹۳ سالگی بعد از مدت‌ها مبارزه با بیماری سرطان جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و چشم از جهان بست.

هوشنگ ابتهاج معروف به سایه

هوشنگ ابتهاج، شاعر و ترانه‌سرای بزرگ معاصر، پس از تحمل یک دوره بیماری ساعاتی پیش درگذشت. زنده‌یاد ابتهاج متولد اسفند ۱۳۰۶ در رشت بود و بامداد امروز، ۱۹ مردادماه، در سن ۹۵ سالگی دارفانی را وداع گفت.

مردم سایه را بیشتر با تصنیف‌ها و شعر‌های تأثیرگذاری، چون «ایران‌ای سرای امید» و «ارغوان» می‌شناسند.

زنده‌یاد ابتهاج چندی پیش به دلیل عارضه کلیوی در بیمارستانی در آلمان بستری شده بود. او شاعری است که مردم بیشتر او را با سروده‌هایی، چون «ایران‌ای سرای امید»، «تو‌ای پری کجایی»، «ارغوان» و ... می‌شناسند. ابتهاج شعر‌ها و تصنیف‌های مردمی و تأثیرگذاری داشته است. سایه سال‌ها پیش از پیروزی انقلاب در دهه ۵۰، بنیانگذار برنامه رادیویی گلچین هفته بود.

حسن ارژنگ نژاد

حسن ارژنگ‌نژاد، هنرمند مجسمه‌ساز پیشکسوت مردادماه ۱۴۰۱ در سن ۱۰۱ سالگی و در پی ابتلا به کرونا درگذشت. ارژنگ‌نژاد چهارم دی سال ۱۳۰۰ در شهر مشهد زاده شد. او از دوازده سالگی در کارگاه غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ که پسر خاله‌اش بود، مشغول به کار شد و اولین کار او نمای بانک ملی بود. او به همراه اسماعیل ارژنگ در پروژه‌های مختلف زیباسازی شهر تهران نظیر تندیس نبرد گرشاسب با اژد‌ها واقع در میدان باغشاه و نقش برجسته بهرام گور و خسرو پرویز در کاخ سفید واقع در کاخ سعدآباد با غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ همکاری داشتند.

از دیگر آثار او می‌توان به تندیس ۱۲ تن از چهره‌های قدیم ایران (مانند اشک اول، نادر شاه افشار، یعقوب لیث صفاری و …) در پارک ملت مشهد، نیم‌تنه یپرم‌خان در موزه کلیسای ارامنه در جلفای اصفهان، نیم‌تنه جبار باغچه‌بان در مدرسه ناشنوایان تهران، نقش برجسته بهرام گور و خسروپرویز در ورودی کاخ ابیض و مجسمه حیوانات در محوطه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران اشاره کرد.

حبیب‌الله صادقی

حبیب‌الله صادقی در سال ۱۳۳۶ در خانواده‌ای سنتی در محله تهران‌نو چشم به جهان گشود. این هنرمند که در حوزه‌های کاریکاتور و گرافیک نیز فعال بود، صبح پنجم مردادماه به دلیل عارضه قلبی دارفانی را وداع گفت. او از همان سال‌های کودکی در محل کار پدر با نام روزنامه اطلاعات آشنا شد، همانجایی که سال‌ها بعد او و یکی از برادرانش به عنوان روزنامه‌نگار در بخش تحریریه مشغول به کار شدند. وی نخستین بار نقاشی را در هشت سالگی شروع کرد و از همان دوران جرقه‌های علاقه وافرش به نقاشی برای همگان روشن شد. در کنار نقاشی عطش و نیاز او به ادبیات نیز اوج گرفت.

حبیب‌الله صادقی کارشناسی ارشد نقاشی و دکترای پژوهش هنر از دانشگاه تربیت مدرس دارد. اصغر محمدی، محمود فرشچیان، سید مهدی حسینی، مجید مهرگان، هانیبال الخاص، مارکو گریگوریان، پرویز تناولی، حبیب‌الله آیت‌اللهی، جواد حمیدی و محمود جوادی پور از استادان وی بودند. حبیب‌الله صادقی در کنار کاظم چلیپا و ناصر پلنگی و چند تن دیگر جزو هسته اولیه جریان موسوم به نقاشان انقلاب است.

صادقی قلبش برای امام حسین (ع) می‌تپید. می‌گفت تا زمانی که قلبم تپش دارد، نیتم این است نقاشی‌هایی را با محوریت عاشورا خلق کنم. آخرین کارگاهش را چند ماه قبل از درگذشتش برگزار کرد و در آثارش باز هم تلاش کرد، نبرد تاریکی و روشنایی را به تصویر بکشد.

امین تارخ

در میان هنرمندانی که پس از انقلاب نام‌شان در سینما و تلویزیون مطرح شد، امین تارخ یک نام ماندگار است که کار‌های خوب وی تنها به چند کار خلاصه نمی‌شود. وی با بازی در سریال «سربداران» در نقش شیخ حسن جوری به شهرت رسید و در ادامه با «ابن‌سینا» محبوبیتش بین مردم فراگیر شد. وی سال‌ها در سینما و تلویزیون نامش درخشید، ولی به یک‌باره با رفتنش جامعه هنری را در شوک فرو برد.

امین تارخ متولد ۲۰ مرداد ۱۳۳۲ در شیراز است. وی فارغ التحصیل دانشکده هنر‌های نمایشی در دنشگاه تهران و فوق‌لیسانس مدیر فرهنگی است که فعالیت هنری خود را با تئاتر آغاز کرد. تارخ شنبه ۲ مهر ۱۴۰۱ در سن ۶۹ سالگی به علت سکته قلبی درگذشت و غم بزرگی در دل جامعه هنری به جا گذاشتند. از دیگر نقش‌آفرینی‌های ماندگار او در سینما و تلویزیون «مرگ یزدگرد»، «سفر سبز»، «معصومیت از دست رفته» و... است. اکثر نقش‌های این هنرمند ارزشمند یا دینی بود یا اینکه به لحاظ مفهومی عمدتاً آثار ارزشمندی بودند.

اصغر یوسفی‌نژاد

فیلم سینمایی «ائو» را باید بهترین فیلم اصغر یوسفی‌نژاد نام برد. این فیلمساز که سال‌ها سابقه روزنامه‌نگاری دارد ۲۲ شهریور دیده به جهان گشود و ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ نیز دار فانی را وداع گفت. وی سال‌ها در نشریه‌های معتبری مانند مجله فیلم فعالیت داشت. او در سال ۱۳۹۵ با فیلم خانه «اِئو» توجه منتقدین را جلب کرد. این فیلم با زبان آذری ساخته شده و در آن به مناسبات خانوادگی پرداخته می‌شود. او از سال ۱۳۶۹ با کارگردانی فیلم ۸ میلیمتری «سیاه و سفید» کار خود را شروع کرد. دیگر آثار این فیلمساز عبارتند از؛ نویسندگی و کارگردانی سریال مستند «شهریار» و فیلم‌های کوتاه «شهین شیلات»، «ساری سولی»، «سرگذشت یک فیلم»، «نیمه یک سیب»، «من هم مادرم»، «مداد تراش»، «منظره زندگی»، «رنگی کنار شب».

جلال مقامی

جلال مقامی، بازیگر و دوبلور سینمای ایران از جمله بزرگانی است که همه مردم از هر قشر و سلیقه‌ای دوست داشتند. او با برنامه «دیدنی‌ها» سال‌ها مردم را سرگرم کرد و صدایش نیز همیشه به نقش‌ها جانی دوچندان داد. یکی از کار‌های ماندگار وی، دوبله فیلم «محمد رسول الله» ساخته مصطفی عقاد است. وی در این فیلم در جای جعفر بن ابی‌طالب (ع) حرف زده است. مقامی در چند فیلم سینمایی هم نقش‌آفرینی کرده است، اما مردم وی را با دوبله‌های ماندگارش به یاد می‌آورند. مقامی متولد ۲ مرداد ۱۳۲۰ در تهران، دوبلور و بازیگر است. استاد جلال مقامی پنجشنبه ۵ آبان ۱۴۰۱ در ۸۱ سالگی به دلیل کهولت سن و بیماری زمینه‌ای درگذشت.

اسفندیار قره‌باغی - آهنگساز

اسفندیار قره‌باغی خواننده و آهنگساز ایرانی بود. او از کودکی به موسیقی علاقه نشان داد و در سال ۱۳۳۸ وارد هنرستان موسیقی تبریز شد. قره‌باغی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در ارکستر اپرای تهران سولیست باس بود. او پس از انقلاب یکی از نخستین خوانندگان سروده‌های انقلابی مانند «آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو» بود. قره باغی ملقب به «صدای انقلاب»، ۱۶ آذرماه در سن ۷۹ سالگی به دلیل بیماری درگذشت.

او پس از گذراندن دوره اول متوسطه در دبیرستان بدر تهران، به تبریز مراجعت کرد و از سال ۱۳۳۸ وارد هنرستان موسیقی شد و در خردادماه سال ۱۳۴۳ فارغ‌التحصیل و به عنوان معلم موسیقی در مدارس کرمانشاه به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. اواخر سال ۱۳۴۸ به تهران منتقل و در گروه اپرای تهران مشغول شد، ضمن خوانندگی در گروه کُر اُپرای تهران پس از عزیمت و بازگشت از ایتالیا، با عنوان سولیست باس اُپرای تهران، نقش‌های بسیاری را در اجرا‌های مختلف عهده‌دار شد. قره باغی پس از انقلاب اسلامی، در سازمان صدا و سیما به همکاری با واحد موسیقی سازمان درآمد و در زمینهٔ سرود‌هایی با مضمون جنگ فعال شد. در مدت هشت سال جنگ، بیش از هشتصد سرود ساخت و در ایفای سلو و گروه کُر آن‌ها نقش مهمی داشت.

رهبری گروه کُر تالار وحدت، رهبری گروه کُر صدا و سیما، رئیس مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی، ریاست کمیته آواز کلاسیک خانه موسیقی، مسئول موسیقی رادیو و نایب رئیس کانون هنرمندان ایران از جمله سوابق مسئولیتی او محسوب می‌شد.

اسفندیار قره‌باغی در چند فیلم هم به عنوان خواننده، نوازنده یا بازیگر حضور داشته‌است که معروف‌ترین آن‌ها در مقام بازیگر، بازی در فیلم سینمایی صمد و فولادزره‌دیو در کنار پرویز صیاد بود.

بهزاد غریب‌پور

بهزاد غریب‌پور هنرمند گرافیک و تصویرگری است که میانِ اهالی هنر به داوری‌های منصفش در جشنواره‌ها شهرت داشت. او ۲۲ آذر در غربت، به دیدار آشنایان آسمان رفت. نگاهی به تصویرگری‌های این هنرمند در حوزه کتاب‌های کودک نشان می‌دهد که آثار غریب‌پور ویژگی‌هایی دارند که عنصرِ «خلاقیت» را به رخ می‌کشد. وی آثار ماندگاری از خود به ویژه در حوزه تصویرسازی کودک و نوجوان به جای گذاشته است. تدریس در دانشکده هنر‌های زیبا و دانشگاه هنر و ده‌ها دوره و کارگاه آموزش تخصصی تصویرگری و طراحی کتاب از دیگر فعالیت‌های فرهنگی او بوده است. علاوه بر این‌ها، مدیریت هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، انتشارات افق، محراب قلم، قدیانی، سروش و ... را نیز عهده‌دار بوده است.

از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۳ عضو هیئت داوران بسیاری از جشنواره‌های تجسمی بوده که دوسالانه تصویرگری تهران، جشنواره تصویرگری شاهکار‌های ادبی و جشنواره هنر‌های تجسمی فجر از آن جمله‌اند. همچنین او از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ عضو اولین هیات مدیره انجمن تصویرگران ایران بوده است. از فعالیت‌های بین‌المللی او می‌توان به شرکت در گردهمایی طراحی کتاب آسیاپاسیفیک یونسکو، سال ۱۹۸۴ در ژاپن اشاره کرد. همچنین در سال ۱۹۹۹ عضو هیئت داوران جشنواره نوما، در همان مرکز فرهنگی یونسکو بود. او در سال ۲۰۰۱ به دعوت یونسکو در براتیسلاوا کارگاه برگزار کرد و در سال ۲۰۰۳ عضو هیات داوران جشنواره براتیسلاوا بود.

غریب‌پور دو بار جایزه تشویقی نوما را برای تصویرگری کتاب «راز پرنده» در ۱۹۸۸ و طراحی کتاب «پلنگ سیاه» در ۱۹۹۴ دریافت کرده بود. در سال ۱۳۹۶ نیز نشان «آبان» از سوی انجمن تصویرگران ایران به ایشان اهدا شد. «راز آبگیر»، «سبزپوش مهربان»، «چهل قصه»، «ترانه‌های کودکان»، «بزبزقندی»، «پرنده طلایی» و «همه حق» دارند، از جمله کتاب‌هایی هستند که غریب‌پور تصویر کرده است.

ابوالفضل طباطبایی

ابوالفضل طباطبایی مجری دهه ۱۳۶۰ تلویزیون است که مردم وی را با اجراهایش می‌شناسند. وی متولد ۱۳۴۰ در مشهد است. او ۲۲ دی ۱۴۰۱ بر اثر نارسایی کبد در بیمارستان درگذشت. اجرای برنامه «مقاومت تا پیروزی» در دوران جنگ تحمیلی، از جمله همکاری‌های شاخص آن مرحوم با سیماست. وی همچنین در دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ به عنوان مجری ثابت اعلام پخش برنامه‌های شبکه یک مهمان مخاطبان بود و ۳۵ سال سابقه حضور در تلویزیون داشت. طباطبایی در چند سال اخیر علی‌رغم تحمل بیماری نارسایی کبد، از قاب برنامه «آوا نوا» شبکه آموزش کار اجرا را برعهده داشت. وی همچنین در شبکه‌های دو و پنج هم نریشن خوانی می‌کرد و مدتی هم به عنوان مجری در شبکه جام جم حضور داشت.

حسین شهابی- کارگردان

حسین شهابی تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان سینمای ایران بود. روز روشن اولین فیلم بلند سینمایی حسین شهابی است که در سال ۱۳۹۱ در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر، ضمن نامزدی دریافت چهار سیمرغ بلورین، برنده دو دیپلم افتخار از این جشنواره شد. این فیلم در دی‌ماه سال ۱۳۹۲ اکران شد و اقبال عمومی نیافت، اما در اولین حضور بین‌المللی خود نامزد دریافت جایزه آستور بهترین نویسندگی و کارگردانی از بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم ماردل پلاتا آرژانتین شد و تقدیر ویژه هیئت داوران این جشنواره را برای شهابی به ارمغان آورد. روز روشن که تحسین برخی از منتقدان بین‌المللی را نیز به همراه داشت، همچنین «قرقاول نقره‌ای بهترین کارگردانِ تازه‌وارد» نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کرالا هند را دریافت کرد. «بی‌صدا» چهارمین و «آزاد به قید شرط» پنجمین فیلم سینمایی وی در مقام نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان است.

حسین شهابی کارگردان سینمای ایران سوم بهمن‌ماه در پی ابتلا به عفونت ریه در ۵۵ سالگی درگذشت.

هوشنگ لطیف پور – دوبلور

هوشنگ لطیف‌پور (۲۱ مهر ۱۳۱۱ – ۲۶ دی ۱۴۰۱) دوبلور و مدیر دوبلاژ اهل ایران بود. او یکی از نخستین مدیران دوبلاژ در ایران بود.

لطیف‌پور دارای صدای خوش آهنگ و آرامی بود و گویندگی در فیلم‌های مستند (راز بقا)، فیلم سینمایی پیرمرد و دریا (راوی)، سریال‌های دائی جان ناپلئون و دلیران تنگستان (راوی) و نیز مجموعه انیمیشن جیمز گربه که در ایران با نام باغ گل‌ها پخش گردید از کار‌های او هستند.

او در سال ۱۳۶۵ به انگلستان و سپس کانادا رفت، برای مدتی به ایران بازگشت و در سال ۱۳۹۵ (پخش در سال ۱۳۹۶) در برنامه تلویریونی «سینما و دوبله» با اجرای «منوچهر والی زاده» و کارگردانی «حسین مطمئن‌زاده» به عنوان مهمان حضور پیدا کرد و درباره تجربیات، خاطرات و نقطه نظرات خود در مورد دوبلاژ صحبت کرد.

شهروز ملک آرایی – دوبلور و بازیگر

شهروز ملک‌آرایی دوبلور و بازیگر ایرانی بود. او در خانواده‌ای مذهبی که نمایندگی علمای قم در ملایر را به عهده داشت به دنیا آمد و در سال ۱۳۳۳ در ۱۳ سالگی به پیشنهاد یکی از دوستان خانوادگی‌اش به تهران آمد. وی دوران ابتدایی و راهنمایی تحصیل خود را در مدرسه وحید در خیابان شوش تهران به تحصیل پرداخت.

ملک آرایی ۲۹ دی‌ماه بر اثر عارضه ریوی در بیمارستان بهمن درگذشت.

ملک‌آرایی پس از ورود به تهران برای حضور در فعالیت‌های فرهنگی و هنری جامعۀ تئاتر باربد به اسماعیل مهرتاش معرفی شد. او در آنجا ابتدا رشته آواز و سپس بازیگری تئاتر را در پیش گرفت. گویندگی ملک آرایی شامل نقش کاپیتان لینچ در کارتون ماجرا‌های گالیور و آقای ووپی در پویانمایی تنسی تاکسیدو می‌شود.

در دهه ۱۳۵۰ به دلیل کمبود دستمزد عده‌ای از دوبلور‌ها اعتصاب کردند و خواستار بررسی وضعیت خود شدند یکی از این دوبلور‌ها ملک آرایی بود. اما برخی از هنرپیشگان رادیو و تئاتر از جمله اکبر زنجان پور با همان دستمزد دعوت به کار دوبله شدند و اعتصابات را شکستند. پس از آن در دهه‌های اخیر نیز مجدداً دست به اعتصاب زدند و این‌بار دوبلورهایی، چون چنگیز جلیلوند اعتصابات را شکستند و به سرانجام نرسید.

حسن ناهید – نوازنده نی

حسن ناهید موسیقی‌دان و نوازنده نی اهل ایران بود. در سال ۱۳۴۱ توسط حسین قوامی به برنامه گل‌ها دعوت شده و همکاری خود را در این برنامه آغاز کرد. او در فرهنگ و هنر نیز با ارکستر فرامرز پایور شرکت کرد که بیست سال این همکاری ادامه یافت. حسن ناهید درباره شیوه کار خود می‌گوید: «من هیچ وقت از زنده‌یاد کسایی تقلید نکردم و دنبال کار خودم رفته‌ام» در سال ۱۳۹۲ مدرک درجه یک هنری به حسن ناهید اعطاء شد. او در بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر در سال ۱۳۸۴ مورد تقدیر قرار گرفت.

ناهید طی مصاحبه‌ای در اردیبهشت ۱۳۹۷ اظهار داشت از سه، چهار سال پیش و به دلیل انجام جراحی ایمپلنت، دیگر قادر به نی‌نوازی نیست. سرانجام وی پس از مدتی بیماری در شامگاه پنجشنبه ۲۷ بهمن ۱۴۰۱ در خانه‌اش درگذشت.

شهرام عبدلی

این بازیگر با سریال «خط قرمز» به مردم معرفی شد. وی مدتی بود به علت بیماری در کار‌های نمایشی حاضر نمی‌شد، اما متأسفانه در کار اخیرش که سریالی با محوریت امام رضا (ع) در مشهد بود اجل به وی مهلت نداد و این بازیگر جامعه هنری را داعدار رفتن خود کرد. یکی از بهترین نقش آفرینی‌های عبدلی بازی در سریالی درباره دوطفلان مسلم بود.

شهرام عبدلی متولد ۲۹ اردیبهشت ۱۳۵۵ در تهران است. وی فارغ التحصیل لیسانس رشته ادبیات بوده و از سال ۱۳۷۰ در ۱۵ سالگی تئاتر را در فرهنگسرا بهمن شروع کرد. سریال «همسفر» یکی دیگر از کار‌های ماندگار این هنرمند است. این هنرمند ۶ اسفند ۱۴۰۱ بر اثر خون ریزی و عارضه مغزی به دلیل سابقه بیماری در ۴۶ سالگی دارفانی را وداع گفت.

محمدجواد نظری گلپایگانی معروف به آتقی

گلپایگانی را همه مخاطبان تلویزیون با سریال «آیینه عبرت» می‌شناسند. وی در این کار با نقش «آتقی» توانست شهرت بسیاری به دست آورد، اما در ادامه هیچگاه نتوانست موفقیت این سریال را در کاری دیگر تکرار کند. وی بامداد یکشنبه ۱۴ اسفند در خواب بر اثر سکته قلبی در ۷۲ سالگی از دنیا رفت. وی ۲۶ اسفند ۱۳۲۹ در گلپایگان متولد شد. او در فیلم‌های سینمایی؛ «آقای شانس»، «مزدوران»، «نقطه ضعف»، «عصیانگران»، «شجاعان ایستاده می‌میرند»، «باغ بلور» و... از دیگر کار‌های این بازیگر است. او همچنین تهیه‌کنندگی فیلم‌های مزدوران (۱۳۶۳)، شیلات (۱۳۶۲)، نقطه ضعف (۱۳۶۲)، عصیانگران (۱۳۶۰) و شجاعان ایستاده می‌میرند (۱۳۵۹) را برعهده داشته است.