چگونه به افراد دارای مسمومیت، گازگرفتگی و در حال خفگی کمک کنیم؟
تحریریه پارسینه| ماجرای مسمومیتهای دانش آموزان به خبر اول این روزهای کشور تبدیل شده است. ماجرایی که هنوز مسیر زیادی تا کشف علت دقیق آن، اهداف پشت پرده و رسوایی عاملان آن باقی مانده است.
آنگونه که گفته شده مسمومیت دختران دانش‌آموز به شکل استشاقی است. برخی دانش‌آموزان از احساس بوی گازوئیل و برخی از احساس بوی میوه گندیده حین مسمومیت گازی خبر داده‌اند، بنابراین به نظر می‌رسد گاز مورد استفاده یکسان نبوده و احتمالا به فراخور محل از مواد متعددی برای ایجاد مسمومیت استفاده کرده‌اند.
علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس بعد از نشست مشترک با وزرای آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و نمایندگان وزارت اطلاعات در ارتباط با حملات سمی به مدارس دخترانه، گفته نتیجه آزمایش‌های انجام شده نشان داده که گاز (N۲) در سم منتشر شده در مدارس وجود داشته است.
رویداد ۲۴ در ادامه این گزارش می‌نویسد: از آنجایی که گاز نیتروژن با فرمول شیمیایی N ۲ تقریبا ۷۸ درصد هوای اتمسفر زمین را تشکیل می‌دهد و تنها زمانی سمی است که مقدار اکسیژن اطراف آن بسیار کم شده باشد یا در ترکیب عناصر هوا مقدار آن بیشتر شده باشد، به نظر می‌رسد معرفی این گاز به عنوان گاز مسموم مدارس دخترانه یا اشتباه لفظی بوده یا برای انحراف افکار عمومی. اگر اشتباه لفظی بوده باشد این احتمال وجود دارد که منظور نماینده گاز دیگری با ترکیب نیتروژن نظیر اکسید‌های نیتروژن بوده است. با توجه به اینکه برنامه‌های مقابله با این اقدام هنوز نتیجه‌ای نداشته، لازم است توصیه‌های بهداشتی و امنیتی لازم برای جلوگیری از آسیب جدی دیدن در زمان مسمومیت به دانش‌آموزان داده شود.
نحوه رفتار با فردی که ممکن است مسموم شده باشد به موارد زیر بستگی دارد:
علائم فرد
سن فرد
و اینکه نوع و مقدار ماده‌ای که باعث مسمومیت شده چیست و چه زمانی به مسمومیت مشکوک شویم؟
از آنجایی که در همه موارد تاکنون شاهد مسمومیت گازی بوده‌ایم، باید به علائم مسمومیت گازی توجه کنیم. هرچند گاز‌های متفاوت می‌توانند علائم متفاوتی به دنبال داشته باشند، اما اداره بهداشت عمومی بریتانیا علائم مسمومیت گازی را در موارد زیر خلاصه کرده است:
سردرد
سرگیجه
احساس مریضی
احساس ضعف
گیجی
درد عضلانی یا درد در قفسه سینه
تنگی نفس
حالت تهوع
سرفه
تعرق
سوزش چشم، بینی یا گلو
خس خس سینه
چه زمانی برای کمک به فرد مسموم با اورژانس تماس بگیریم؟
اگر افراد زیادی در یک محیط بوی ناآشنا استشمام کردند
خواب‌آلوده یا بی‌حال شدند
دچار تنگی نفس یا قطع تنفس شدند
بی‌قرار بودند یا آشفتگی غیرقابل کنترل داشتند
دچار تشنج شدند
در زمان انتظار برای کمک به فرد مسموم چه باید کرد؟
اقدامات زیر را تا رسیدن کمک انجام دهید:
هر چه زودتر فرد را به هوای تازه ببرید
لباس‌ها را کمی آزاد کنید
در برخی موارد که گاز سمی ممکن است روی لباس نشسته باشد، باید لباس مسموم در آورده شود و با آب روان به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه شسته شود
در و پنجره را باز کنید
جلوی بینی و دهان دستمال نم دار بگیرید
اگر فرد استفراغ کرد، برای جلوگیری از خفگی، سر او را به پهلو بچرخانید.
اگر فرد هیچ نشانه‌ای از زندگی مانند حرکت، نفس کشیدن یا سرفه نشان نداد، احیای قلبی ریوی را شروع کنید
از سوی دیگر باید بدانیم نخستین اقدام در مواجه با فرد مسموم شده با گاز منوکسیدکربن (CO) خروج مصدوم از محیط آلوده و بردن او به فضای آزاد دانست.
نحوه‌ی امدادرسانی به افرادی که به گازگرفتگی دچار شده‌اند:
چنانچه مصدوم بیهوش بود ضمن تماس با اورژانس و درخواست کمک باید لباس‌های فرد را در قسمت‌های تنگ بدن از جمله یقه و کمربند تا حدی آزاد کرد.
چنانچه پس از دقایقی قرار گرفتن مصدوم در فضای آزاد مصدوم به هوش آمد که حال او بهتر شده و در غیر اینصورت باید تنفس او را کنترل کرد.
چنانچه مصدوم بزرگسال است و تنفس ندارد باید دو تنفس دهان به دهان به او داد و سپس نبض گردنی او را کنترل کرد و چنانچه نبض نداشته باشد باید پاشنه هر دو دست را روی هم در وسط سینه مصدوم قرار داد و ۳۰ ماساژ به عمق پنج سانتیمتر وارد کنید.
کارشناسان اورژانس می گویند: سنگینی در سر و گردن و تنگی نفس از علائم مسمومیت با گاز منوکسیدکربن است و متأسفانه تا زمانی که افراد به علائم مسمومیت دچار نشوند، وجود این گاز در محیط به‌علت بی‌رنگ و بو بودن آن مشخص نمی‌شود. این کار باید تا رسیدن نیروهای اورژانس ادامه یابد.
اطراف مصدوم را باید خالی کرد و او را روی پتو قرار داد و سپس روی زمین گذاشت، چون تماس مصدوم با زمین می‌تواند مصدوم را به شوک دچار کند.گاز منوکسیدکربن گازی بی‌رنگ و بی بو است، گفت: این گاز به سرعت می‌تواند ظرف مدت کمتر از چند ساعت موجب مرگ افراد شود.
کمک‌های اولیه در هنگام خفگی
کمک‌های اولیه در هنگام خفگی به چه شکل و به چه ترتیبی انجام می‌گیرد؟ خفگی در شرایطی رخ می‌دهد که شیئی خارجی در گلو یا حلق گیر کرده و راه هوایی را مسدود کند. در بزرگسالان عامل ایجادکننده اغلب یک تکه غذا است. کودکان خردسال اغلب اشیاء کوچک را می‌بلعند. از آنجا که خفگی مانع رسیدن اکسیژن به مغز می‌شود، در اولین فرصت ممکن کمک‌های اولیه را انجام دهید.
علامت جهانی خفگی، دست‌هایی است که گلو را محکم گرفته‌اند. اگر شخص علائمی نشان نمی‌دهد، به دنبال این نشانه‌ها باشید:
عدم توانایی در صحبت کردن
مشکل در تنفس یا تنفس صدادار
صدا‌های خش‌دار هنگام تلاش برای نفس کشیدن
سرفه، که ممکن است ضعیف یا با زور باشد.
رنگ پوست، لب‌ها و ناخن‌ها به آبی یا تیره تغییر می‌کنند.
پوستی که ابتدا گلگون و سرخ شده و سپس رنگ‌پریده یا مایل به آبی می‌شود.
روش پنج-و-پنج
درصورتی که فرد قادر به انجام سرفهٔ شدید باشد، باید سرفه کند. صلیب سرخ آمریکا برای ارائه کمک‌های اولیه به فرد در حال خفگی که قادر به صحبت کردن، گریه کردن یا خندیدن تحت اجبار نیست، “روش پنج-و-پنج” را توصیه می‌کند:
۵ ضربه به پشت وارد کنید. نزدیک و دقیقاً پشت فرد بزرگسال در حال خفگی بایستید. درمورد کودک پشت سر وی زانو بزنید. برای کمک یک دست را روی قفسهٔ سینه شخص قرار دهید. فرد را روی کمر خم کنید تا بالاتنه موازی با زمین باشد. با کف دست، پنج ضربه جداگانه به پشت، بین استخوان‌های شانهٔ فرد وارد آورید.
پنج ضربه به شکم وارد کنید. پنج فشار شکمی (که تحت عنوان مانور مانور هایملیک نیز شناخته می‌شود) انجام دهید.
تا زمان خروج عامل انسداد به صورت یک در میان، ۵ ضربه و ۵ فشار شکمی انجام دهید. انجمن قلب آمریکا تکنیک ضربهٔ پشت را توصیه نمی‌کند و تنها روش فشار شکمی را توصیه می‌کند. درصورت عدم مهارت در تکنیک ضربات پشت، از آن استفاده نکنید. هر دو روش قابل قبول است.
برای باز کردن راه هوایی فردی بیهوش:
فرد را به پشت روی زمین دراز کرده و دست‌ها را کنارش قرار دهید.
راه هوایی را باز کنید. اگر گرفتگی در قسمت پشت یا بالای گلو قابل مشاهده است، یک انگشت داخل دهان کرده و عامل انسداد را بیرون بکشید. اگر قادر به مشاهده شیء نیستید، سعی نکنید با انگشت آن را خارج کنید. مراقب باشید مواد غذایی یا شیء را بیشتر در راه هوایی فرو نبرید؛ این کار در کودکان خردسال به راحتی رخ می‌دهد.
اگر شیء گیر کرده و شخص بعد از انجام اقدامات فوق پاسخ نمی‌دهد، CPR را آغاز کنید. فشار قفسهٔ سینهٔ مورد استفاده در CPR ممکن است خارج شدن جسم را در پی داشته باشد. به یاد داشته باشید مرتباً دهان را چک کنید.
