هر آنچه که باید در مورد مرخصی استعلاجی بدانید
یکی از چالش‌های همیشگی میان کارفرمایان و نیروهای کار، گرفتن مرخصی است. بروز اتفاقات ناگوار و بیماری یکی از چیزهایی که ممکن است همه افراد حداقل یک بار آن را تجربه کنند. در برخی از موارد این اتفاقات به‌گونه‌ای است که عملکرد افراد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در این شرایط اگر قانونی وجود نداشته باشد، بین دو طرف اختلاف رخ داده و ممکن است کارفرما، نیروی کار را اخراج کند؛ اما قانون مرخصی استعلاجی به حل این اختلاف کمک کرده و با وجود آن حقوق کارگر محفوظ می‌ماند. در ادامه به بررسی این مرخصی پرداخته و شرایط و ضوابط آن را بیان می‌کنیم.
مرخصی استعلاجی چیست؟
همه افراد مشمول قانون کار، از مزایای موجود در این قانون بهره‌مند می‌شوند. در این قانون، به انواع مرخصی برای کارگران اشاره شده که می‌توان به مرخصی‌های زایمان، استحقاقی، تحصیلی، حج واجب و مرخصی بدون حقوق اشاره کرد. مرخصی استعلاجی نیز یکی از این مرخصی‌ها است و زمانی استفاده می‌شود که فرد به علت بیماری و به‌صورت موقت قادر به کار نبوده و نیاز به استراحت و درمان داشته باشد. در مرخصی استعلاجی، برعکس مرخصی استحقاقی که نیازی به دلیل موجه ندارد و هنگام انعقاد قرارداد بین کارفرما و نیروی کار مدت آن تعیین می‌شود، حتما باید دلایل پزشکی موجود باشد.
بر اساس ماده ۷۴ قانون کار «مدت مرخصی استعلاجی، با تایید سازمان تامین اجتماعی، جزو سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد». همچنین بر طبق ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، در طول زمانی که فرد از مرخصی استعلاجی استفاده می‌کند، می‌تواند تا میزانی مشخص، از حقوق مرخصی استعلاجی بهره‌مند شود؛ به این حقوق، غرامت دستمزد نیز گفته می‌شود و فرد می‌تواند با ارائه دادن مدارکی مانند گواهی پزشکی به شعب تامین اجتماعی، آن را دریافت کند. لازم به ذکر است به مرخصی‌های استعلاجی کمتر از سه روز که به علت بیماری‌های عادی باشد و فرد در بیمارستان بستری نشود، این غرامت تعلق نمی‌گیرد.
مرخصی استعلاجی چند روز است؟
همه افراد مشمول قانون کار، در صورت نیاز، حق استفاده از مرخصی استعلاجی را دارند. در این قانون هیچ محدودیتی برای تعداد روزهای مرخصی تعیین نشده است. اگر فرد در هر نوبت کمتر از ۷ روز به استراحت نیاز داشته باشد یا مرخصی‌های او کمتر از ۱۵ روز در سال باشد، تنها تاییدیه پزشک معالج کفایت می‌کند؛ اما جهت دریافت مرخصی بین ۱۵ تا ۶۰ روز، تاییدیه پزشک معتمد تامین اجتماعی ضروری است. در شرایطی که فرد بیش از ۶۰ روز به استراحت نیاز داشته باشد، شورای پزشکی باید درباره آن تصمیم بگیرد.
شرایط گرفتن مرخصی استعلاجی
در ماده ۵۹ قانون تامین اجتماعی، به شرایط دریافت مرخصی استعلاجی اشاره شده است. بر اساس این ماده، افراد تحت معالجه یا درمان‌های توانبخشی که به صورت موقت قادر به کار کردن نیستند، در صورت تایید سازمان تامین اجتماعی، می‌توانند از حقوق مرخصی استعلاجی استفاده نمایند.
از شرایط لازم برای گرفتن این مرخصی، می‌توان به عدم اشتغال به کار دیگر و همچنین عدم دریافت دستمزد از کارفرما به سبب این مرخصی اشاره کرد. همچنین بیمه‌شده نباید از کارافتاده، اخراج یا بازخرید شده باشد.
یکی دیگر از شرایط دریافت این مرخصی این است که شخص بر اثر حوادث ناشی از کار، سایر حوادث و یکی از بیماری‌ها تحت درمان باشد.
نحوه دریافت مرخصی استعلاجی
مرخصی استعلاجی مانند مرخصی تحصیلی یا مرخصی حج واجب زمان معینی ندارد. همچنین به علت نامشخص بودن طول بیماری فرد، مدت زمان آن نیز مشخص نیست؛ بنابراین افرادی که دچار بیماری شده‌اند می‌توانند درخواست مرخصی استعلاجی را به کارفرما ارائه دهند. برای گرفتن این مرخصی، فرد باید گواهی پزشکی خود را به یکی از شعب تامین اجتماعی ارائه دهد تا در مراجع مربوطه سازمان تامین اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد.
مرخصی استعلاجی در سربازی
سربازان نیز می‌توانند بر طبق آیین نامه مرخصی استعلاجی، از این مرخصی بهره‌مند شوند. مدت مرخصی استعلاجی برای سربازان مجرد ۱۲ روز و برای سربازان متاهل ۱ ماه در سال است. این مرخصی زمانی داده می‌شود که سرباز، بیمار، مجروح یا جانباز شود. برای برخورداری از مرخصی، سرباز باید ابتدا به بهداری یگان خود مراجعه کند. سپس لازم است با مراجعه به یکی از مراکز درمانی که با نیروهای مسلح قرارداد دارد، گواهی پزشکی دریافت نماید.
لازم است بدانید مدت زمان مرخصی استعلاجی (حداکثر ۱ ماه) جزو ماه‌های خدمت سرباز محاسبه خواهد شد؛ اما اگر این مدت بیشتر شود، سرباز شامل اضافه خدمت می‌گردد؛ البته اگر پس از یک ماه، بیماری درمان نشود و نیاز به مرخصی بیشتر باشد، یک ماه مرخصی استعلاجی دیگر نیز به سرباز تعلق می‌گیرد.
حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی
در ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، به حقوق و مزایای کارگر در مرخصی اجباری اشاره شده و تحت شرایط خاصی پرداخت می‌شود. بر اساس این ماده، نحوه و میزان پرداخت حقوق کارگز در این نوع مرخصی به شرح زیر است:
- اگر بیمه‌شده دارای همسر، فرزند، یا پدر و مادر تحت تکلف باشد، معادل سه چهارم آخرین حقوق روزانه را دریافت خواهد کرد.
- اگر بیمه‌شده همسر، فرزند یا پدر و مادر تحت تکلف نداشته باشد، معادل دو سوم آخرین حقوق روزانه او به وی پرداخت خواهد شد.
- اگر بیمه‌شده غیر متکفل باشد و با هزینه خدمات درمانی، بستری شود، معادل یک دوم آخرین حقوق روزانه وی، از سمت سازمان به او پرداخت خواهد شد.
- اگر بیمه‌شده با وجود بیماری نیازی به بستری در بیمارستان نداشته باشد، بر اساس ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، غرامت دستمزد او از روز چهارم حساب خواهد شد؛ بنابراین در این موارد به مرخصی استعلاجی کمتر از سه روز، مزایا و حقوق کارگر در مرخص استعلاجی تعلق نمی‌گیرد.
- بر اساس ماده ۷۴ قانون کار، اگر مرخصی استعلاجی از سمت سازمان تامین اجتماعی تایید شود، مدت زمان مرخصی نیروهای کار مشمول این قانون، جزو سوابق کار و بازنشستگی آن‌ها حساب خواهد شد.
سخن پایانی
مرخصی استعلاجی، جزو مرخصی‌هایی است که در قانون به آن اشاره شده و افراد در صورت نیاز می‌توانند به آن مراجعه و از حق و حقوق آن بهره‌مند شوند. این مرخصی به افراد کمک می‌کند تا سریع‌تر بهبود یابند و بار روانی ناشی از بیماری از روی دوش او برداشته شود. افراد می‌توانند هنگام نیاز به مرخصی استعلاجی و در صورت عدم آگاهی نسبت به شرایط و نحوه دریافت آن از اشخاص متخصص در این زمینه کمک بگیرند. یکی از مشاورانی که می‌تواند به افراد در این حوزه کمک کند، پلتفرم کارمنتو است که افراد می‌توانند سوالات خود را مطرح نموده تا ابهامات آن‌ها، به طور کامل بر طرف گردد.
منبع:
