مار‌های کمیاب؛ ظاهر عجیب افعی سمی دریای سیاه روسیه!+ تصاویر

برخی از مار‌ها هستند که ما هرگز آن‌ها را نخواهیم دید، حتی در باغ‌وحش و یا نمایشگاه‌های خزندگان. این مار‌های کمیاب در نقاطی دورافتاده بر روی زمین زندگی می‌کنند و تعداد کمی از گونه‌های آن‌ها باقی مانده‌اند. در اینجا قصد داریم به بررسی برخی از این مار‌های نادر بپردازیم. مار‌هایی که قطعا آن‌ها را در حیاط خانه خود نخواهید دید!

به نقل از a-z-animals؛ تمام مار‌های کمیاب جهان یک وجه اشتراک دارند. زمانی که زیستگاه آن‌ها توسط انسان‌ها در معرض نابودی قرار می‌گیرد، جمعیت آن‌ها به شکل باورنکردنی رو به کاهش می‌رود و همچنین کم شدن تعداد آن‌ها ممکن است به دلیل حمله شکارچیان غیربومی و انسان‌ها باشد.

با اینکه انسان‌ها اولین عامل انقراض این مار‌ها هستند، اما در عین حال می‌توانند باعث نجات یافتن آن‌ها نیز بشوند. در بسیاری از موارد، به دنبال دخالت و حفاظت انسان‌ها از این مار‌های نادر، جمعیت آن‌ها رشد فوق‌العاده‌ای داشته است.

در اینجا به بررسی ۸ گونه از مار‌های بسیار کمیاب در سرتاسر جهان می‌پردازیم.

آنتیگوان ریسر



برای مدت‌های طولانی، مار آنتیگوان‌ریسر (Antiguan Racer) بعنوان نادرترین مار در دنیا محسوب می‌شد. خوشبختانه تعداد جمعیت این مار در حال حاضر بحرانی نیست، اما هنوز به شدت در معرض تهدید برای انقراض قرار دارند. این مار پس از خدنگ آسیایی، موش سیاه و موش قهوه‌ای در معرض خطر قرار داشت. زندگی مشترک با انسان‌ها، این شکارچیان را به مرز انقراض رساند و زمانی تصویر می‌شد، آن‌ها منقرض شده‌اند. اما جمعیتی از آن‌ها در جزیره پرنده بزرگ در سواحل آنتیگوآ (کشوری در شرقی کارائیب) کشف شدند.

در یک بازه زمانی، تعداد آن‌ها به کمتر از ۱۵۰ نفر کاهش یافته بود. اما امروزه با تلاش‌های گسترده حفاظتی، جمعیت آن‌ها کمی ثبات پیدا کرده و پایدار شده است. اما آن‌ها هنوز در خطر انقراض جدی قرار دارند.

سنت لوسیا ریسر



سنت لوسیا ریسر (St. Lucian racer) نیز سرنوشتی شبیه به آنتیگوان ریسر داشت، اما جمعیت آن‌ها هنوز به اندازه خویشاوندان خود در کارائیب بهبود نیافته است. در حال حاضر، سنت‌لوسیاریسر، نادرترین مار در جهان شناخته می‌شود و تخمین زده می‌شود که حدودا ۱۸ عدد از آن‌ها در طبیعت باقی مانده باشند. زمانی که موش‌های سیاه و خدنگ‌های آسیایی به جزیره محل زندگی آن‌ها وارد شدند، بسیاری از این مار‌ها را کشتند و تخم‌های آن‌ها را خوردند؛ و بدین ترتیب جمعیت آن‌ها به شدت کاهش پیدا کرد.

گمان می‌رفت که سنت لوسیا در سال ۱۹۳۶ منقرض شده باشد، اما در سال ۱۹۷۳ تعدادی از آن‌ها در جزیره ماریا میجر یافت شدند. امروزه تمرکز و تلاش زیادی برای حفاظت از این مار در سرتاسر جزیره انجام می‌شود و مردم امیدوارند بتوانند این گونه بومی را از خطر انقراض نجات دهند.

مار‌های کور ترانگ و روکسان



گونه‌های بسیاری از مار‌های کور وجود دارند، که همه آن‌ها کوچک هستند و ممکن است به راحتی آن‌ها را نبینید. بیشتر مار‌های کور در زیر خاک نقب می‌زنند و به ندرت بالا می‌آیند. خانه‌های زیرزمینی آن‌ها و کوچک بودن خودشان، آن‌ها را به یکی از سخت‌ترین مار‌ها برای دیدن و شناسایی تبدیل می‌کند.

مار کور ترانگ (Trang) و مار کور روکسان (Roxane)، امروزه جزو دو گونه بسیار نادر محسوب می‌شوند. در واقع هر دوی آن‌ها آنقدر کمیاب هستند که پس از کشف شدن، دیگر هرگز رویت نشده‌اند. احتمالا این گونه‌ها هنوز وجود دارند، اما با توجه به اینکه یافتن آن‌ها دشوار است، تعیین تعداد و زیستگاه آن‌ها (بجز در تایلند) بسیار سخت است.

مار‌های کور راه‌راه



مار‌های کور راه‌راه (Striped Blind Snake) آنقدر نادر هستند که نمی‌توانید اطلاعات زیادی از آن‌ها در اینترنت به دست بیاورید. از آنجایی که آن‌ها مار‌های کوچکی هستند و در زیر زمین نقب می‌زنند و زندگی می‌کنند، بنابراین پیدا کردن آن‌ها دشوار است. آن‌ها را می‌توان در زیر کنده درختان و در پوشش‌های جنگلی با ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا پیدا کرد. مار‌های کور راه‌راه بسیار کوچک هستند و اندازه بزرگترین نمونه یافت شده آن‌ها تنها ۴۸ سانتیمتر بوده است. مشخصه آن‌ها چشمانی است که طوری با پوست پوشیده شده‌اند که گویی وجود ندارند، و همچنین حدود ۱۰ جفت نوار‌های تیره و روشن متناوب روی بدن‌شان قرار دارد.

گمان بر این بود که مار‌های کور راه‌راه ۱۷۲ سال پیش منقرض شده اند، اما چند سال پیش در منطقه حفاظت شده Bukit Timah سنگاپور یک مار راه‌راه مرده پیدا شد. به این ترتیب وجود آن‌ها در اندونزی، سنگاپور، مالزی و جنوب تایلند تایید شد. آن‌ها برای انسان‌ها خطرناک نیستند.

افعی اورلوو



در حالیکه ما عموما روسیه را مکانی برای زندگی مار‌ها نمی‌دانیم، اما حضور افعی اورلوف (Orlov's viper) به ما ثابت کرد که اشتباه می‌کنیم. این افعی سمی در منطقه دریای سیاه روسیه زندگی می‌کند و قلمرو تاریخی آن‌ها تا قفقاز ادامه می‌یابد. با توجه به کوچک بودن گستردگی قلمرو و شکار غیرقانونی آن‌ها توسط انسان‌ها، تخمین زده می‌شود که کمتر از ۲۵۰ افعی بالغ از این گونه در طبیعت وجود داشته باشد. جهت اطلاع باید بگوییم که تمام قلمرو این افعی تنها در حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع است.

مار زنگی آروبان (Aruban Rattlesnake)

همانطور که از نام این مار پیداست، آن‌ها در جزیره آروبا در دریای کارائیب یافت می‌شوند. آروبا یک محیط نیمه خشک صخره‌ای است که این صخره‌ها از ساحل تا داخل جزیره امتداد دارند. با توجه به اینکه زیستگاه این مار، کوچک است و تنها در حدود ۲۵ کیلومتر مربع وسعت دارد، و با توجه به دست‌اندازی انسان‌ها به این منطقه، احتمال می‌رود که کمتر از ۲۳۰ مار زنگی آروبان در طبیعت این جزیره زندگی می‌کنند و ۱۰۰ مار دیگر نیز در اسارت هستند.



زندگی این مار‌ها ابتدا توسط گسترش تاسیسات انسانی و سپس ورود بز‌هایی که پوشش گیاهی لازم جهت طعمه مار‌ها را تخریب می‌کنند، تهدید می‌شود.

آلبانی آدر



آلبانی آدر (Albany adder) یک گونه از افعی‌هاست و اولین بار در سال ۱۹۳۷ ثبت شد. این مار‌ها از آن زمان تاکنون تنها ۱۲ بار دیگر دیده شده‌اند. آن‌ها در شرق و جنوب کیپ پراویدنس آفریقای جنوبی زندگی می‌کردند و سال‌ها تصور بر این بود که این گونه منقرض شده است.

تنها در سال ۲۰۱۶، بقایای یک مار مرده آلبانی کشته شده در یک جاده پیدا شد و این تایید این موضوع است که آن‌ها هنوز زنده هستند. با این‌حال این مار‌ها بسیار کمیاب هستن و بعید است که به این زودی بتوانیم یکی از آن‌ها را ببینیم.

مار دریایی پوزه کوتاه



مار دریایی پوزه کوتاه (Short-Nosed Sea Snake) را می‌توان در صخره‌های آرافورا، منطقه‌ای بین استرالیا و گینه‌نو غربی یافت. این مار‌ها که اغلب با نام مار «نی ساهول» نامیده می‌شوند، با دو گونه جمعیتی شناخته شده، و به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارند. گاهی جمعیت ساحلی و جمعیت صخره‌های آشمور این مارها، بعنوان زیرگونه‌های متمایز در نظر گرفته می‌شوند که احتمالا همه آن‌ها در معرض خطر انقراض هستند.

تصور می‌شد جمعیت مار‌های صخره‌ای آشمور منقرض شده باشد، تا اینکه در سال ۲۰۲۱ یک مورد از آن‌ها رویت شد و تایید شد که این گونه هنوز وجود دارند. / پریسا عباسی