با این سبزی به جنگ قند خون بروید

در عالم خلقت برخی غذاها و برخی گیاهان نسبت به برخی دیگر برتری داده شده‌اند، درست مانند انسان‌ها که به برخی در برابر برخی دیگر فضیلت داده شده است.

به این آیه دقت کنید: «و َفِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجَاوِرَاتٌ وَ جَنَّاتٌ مِنْ أَعْنَابٍ و َزَرْعٌ و َنَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَ غَیْرُ صِنْوَانٍ یُسْقَی بِمَاءٍ وَاحِدٍ و َنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَی بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ»﴿رعد۴﴾

«و در زمین قطعاتی است کنار هم و باغ‌هایی از انگور و کشتزارها و درختان خرما چه از یک ریشه و چه از غیر یک ریشه که با یک آب سیراب می‌گردند و [با این همه] برخی از آنها را بر برخی دیگر برتری می‌دهیم بی‌گمان در این امر برای مردمی که تعقل می‌کنند دلایل [روشنی] است».

بر اساس روایات اهل بیت علیهم‌السلام یکی از این گیاهان خرفه است.

در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: پیامبر(ص) حرارتی یافت، بر خُرفه‌ای دندان فشرد و از آن احساس راحتی کرد، سپس گفت: خداوندا! در آن برکت بنِه؛ در آن، شفای ۹۹ درد است. [ای خُرفه!] در هر جا می‌خواهی، برُوی».

همچنین در روایت دیگری از رسول اکرم(ص) آمده است: بر شما باد خُرفه که زیرکی دهد و اگر تنها یک چیز باشد که عقل را افزون می‌کند، همان است.

امام صادق علیه‌السلام نیز درباره خرفه فرموده‌اند؛ پیامبر خدا بر زمین سوخته‌ای پا نهاد و آن زمین، پایش را سوزاند؛ پس، پای خویش را بر خُرفه‌ نهاد و در نتیجه، سوزش حاصله، فرو نشست؛ از آن پس، پیامبر صلی الله علیه و آله خُرفه‌ را دوست داشت، برای آن دعا می‌کرد و می‌گفت: چه گیاه پُربرکتی است.

خرفه را در زبان عربی، فرفخ، بقله فاطمه یا بقلة الزهرا(ع) می‌نامند چون در روایات آمده است که سبزی مورد علاقه حضرت زهرا(ع) بوده است.

امام صادق(ع) فرموده‌اند: در روی زمین گیاهی والاتر و سودمندتر از خرفه نیست و آن سبزی فاطمه است. (کافی ج۶ ــ بحار ج۶۶)

در زبان فارسی به خرفه پَرپهن می‌گویند چون برگهای پهن و ضخیمی دارد.

بنی‌امیه نام خرفه را تغییر دادند و بقلة الحمقاء نهادند (سبزی احمق) و گفتند: چون در مسیر گذر مردم می‌روید سبزی احمقی است!

اما بر اساس آموزه‌های طب سنتی نیز خرفه سبزی بسیار پرخاصیتی است؛ ساقه آن ضخیم و مفروش به‌روی زمین و مایل به سرخی و بسیار شکننده است؛ برگ آن اندک ضخیم و لزج است؛ در روزگار نه‌چندان دور، جایگاه ویژه‌ای در سفره غذایی مردم کشورمان داشته و سبزی‌فروش‌ها آن را مثل سایر سبزیجات عرضه می‌کردند اما متأسفانه به‌علل ناشناخته و البته قابل تصور به فراموشی سپرده شد؛ در حال حاضر با اینکه خرفه به‌صورت خودرو در زمینهای کشاورزی می‌روید، کشاورزان به‌دلیل متقاضی نداشتن، این سبزی بسیار پرخاصیت و مفید را کنده و دور می‌اندازند!

طبیعت خرفه، سرد و تر است، مسکن صفرا است، حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد؛ سردرد گرم را رفع و عطش را تسکین می‌دهد، ادرارآور و در خرد کردن سنگ مثانه مؤثر است همچنین در مبتلایان به دیابت که گرم‌مزاج باشند، قند خون را کاهش می‌دهد.

مرحوم دکتر عبدالله احمدیه در مورد خاصیت ضددیابت خرفه می‌گوید: «خرفه و تخم خرفه گاه در طبایع گرم رفع دیابت را می‌نماید؛ نگارنده آن را بسیار مورد آزمایش قرار داده و مفید یافته‌ام».

به بیماران دیابتی که گرم‌مزاج هستند می‌گوییم زیاد خرفه بخورند و اگر موجود نبود، سه قاشق غذاخوری تخم خرفه را آسیاب کرده در سه فنجان آب چند ساعت بخیسانند؛ سپس از صافی گذرانده و این سه فنجان آب را صبح و ظهر و شب بنوشند./همشهری