اگر دلار سقوط کند چه می‌شود؟

تحریریه پارسینه- حامد کشاورز: عدم پرداخت بدهی ملی پیامد‌هایی واقعی خواهد داشت. حتی صرف تهدید سوق دادن آمریکا به نکول (خودداری یا ناتوانی از پرداخت بدهی) هم تأثیر اقتصادی دارد. در اوت ۲۰۲۱، صرفاً چشم انداز بالقوه نکول منجر به کاهش بی سابقه رتبه اعتباری آمریکا شد و به اعتبار مالی این کشور و همچنین افراد بی شماری از جمله بازنشستگان لطمه زد؛ و این صرفاً ناشی از شبح نکول بود. یک نکول واقعی به مراتب آسیب‌رسان‌تر خواهد بود.

«میشل همفریس»، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در یادداشتی برای « کانزرویشن » به تبعات این اقدام جمهوری خواهان بر جایگاه دلار و پیامدهای جانبی آن پرداخته است که در ادامه می خوانید.

سقوط دلار

احتمالاً جدی‌ترین پیامد نکول سقوط دلار آمریکا و جایگزینی شدن ارزهای دیگر به عنوان «واحد پول» تجارت جهانی خواهد بود.

بیشتر آمریکایی‌ها احتمالاً از قدرت اقتصادی و سیاسی که با واحد پول جهانی همراه است، بی اطلاع هستند. در حال حاضر، بیش از نیمی از تجارت جهانی - از نفت و طلا گرفته تا خودرو و تلفن‌های هوشمند - به دلار آمریکا است و یورو که حدود ۳۰ درصد تجارت را به خود اختصاص می‌دهد و ارز‌های سایر کشورها، در کفه دیگر ترازو قرار می‌گیرند.

در نتیجه این تسلط، ایالات متحده تنها کشور روی کره زمین است که می‌تواند بدهی خارجی خود را به پول خود بپردازد. این به دولت آمریکا و شرکت‌های آمریکایی آزادی عمل فوق العاده‌ای در تجارت و امور مالی بین المللی می‌دهد.

مهم نیست که دولت آمریکا چقدر بدهی به سرمایه گذاران خارجی دارد، می‌تواند به سادگی پول مورد نیاز برای بازپرداخت آن‌ها را چاپ کند - اگرچه به دلایل اقتصادی ممکن است انجام این کار عاقلانه نباشد. سایر کشور‌ها برای پرداخت بدهی خارجی خود باید دلار یا یورو بخرند و تنها راه برای آن‌ها این است که یا صادراتشان بیشتر از وارداتشان باشد و یا دلار یا یورو بیشتری در بازار بین المللی قرض کنند.

آمریکا از چنین محدودیت‌هایی آزاد است و می‌تواند کسری تجاری زیادی را برای چندین دهه بدون عواقب مشابه تحمل کند - یعنی بیشتر از صادراتش وارد کند.

برای شرکت‌های آمریکایی، سلطه دلار به این معنی است که آن‌ها به اندازه رقبای خارجی خود در معرض ریسک نرخ ارز نیستند. ریسک نرخ ارز به این اشاره دارد که چگونه تغییرات در ارزش نسبی ارز‌ها ممکن است بر سودآوری شرکت تأثیر بگذارد.

از آنجایی که تجارت بین‌الملل عموماً به دلار انجام می‌شود، کسب‌وکار‌های آمریکایی می‌توانند به ارز خود خرید و فروش کنند، کاری که رقبای خارجی آن‌ها نمی‌توانند به راحتی انجام دهند. به همان سادگی که به نظر می‌رسد، مزیت رقابتی فوق العاده‌ای به شرکت‌های آمریکایی می‌دهد.

اگر جمهوری‌خواهان آمریکا را به سمت نکول سوق دهند، دلار احتمالاً موقعیت خود را به عنوان واحد پول بین‌المللی از دست می‌دهد و دولت و شرکت‌ها را مجبور می‌کند صورت‌حساب‌های بین‌المللی خود را با ارز دیگری بپردازند.

از دست دادن قدرت سیاسی

از آنجایی که بیشتر تجارت خارجی به دلار انجام می‌شود، تجارت باید از طریق یک بانک آمریکایی انجام شود. این یکی از راه‌های مهمی است که تسلط دلار به ایالات متحده قدرت سیاسی فوق العاده‌ای، به ویژه برای مجازات رقبای اقتصادی و دولت‌های غیر دوست، می دهد.

به عنوان مثال، زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا تحریم‌هایی اقتصادی علیه ایران اعمال کرد، دسترسی این کشور به بانک‌های آمریکایی و دلار را ممنوع کرد. او همچنین تحریم‌های ثانویه را اعمال کرد، به این معنی که شرکت‌های غیر آمریکایی که با ایران تجارت می‌کردند نیز تحریم می‌شدند. با توجه به گزینه‌های دسترسی به دلار یا تجارت با ایران، اکثر اقتصاد‌های جهان دسترسی به دلار را انتخاب کردند و از تحریم‌ها تبعیت کردند. در نتیجه، ایران وارد یک رکود عمیق شد و پول آن حدود ۳۰ درصد سقوط کرد.

رئیس جمهور جو بایدن در واکنش به حمله روسیه به اوکراین اقدام مشابهی را علیه روسیه انجام داد. محدود کردن دسترسی روسیه به دلار به سوق دادن این کشور به کسادی‌ای که در مرز رکود است، کمک کرده است.

در حال حاضر هیچ کشور دیگری نمی‌تواند این سطح از رنج اقتصادی را به صورت یکجانبه بر کشور دیگری تحمیل کند و تنها چیزی که یک رئیس جمهور آمریکا برای این امر نیاز دارد یک خودکار است.

پاداش گرفتن رقبا

یکی دیگر از پیامد‌های سقوط دلار، تقویت موقعیت رقیب اصلی آمریکا برای نفوذ جهانی است: چین.

در حالی که به احتمال زیاد یورو جایگزین دلار به عنوان واحد پول اصلی جهان خواهد شد، یوان چین در جایگاه دوم قرار خواهد گرفت.

اگر یوان به یک واحد پول بین‌المللی مهم تبدیل شود، این امر موقعیت بین‌المللی چین را هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی افزایش می‌دهد. برای این منظور، چین با سایر کشور‌های «بریک» -برزیل، روسیه و هند - برای پذیرش یوان به عنوان یک واحد پول کار کرده است. با توجه به این که سه کشور دیگر همین حالا هم از تسلط اقتصادی و سیاسی آمریکا ناراضی هستند، نکول آمریکا موجب تقویت این تلاش‌ها خواهد شد.

احتمالا آن‌ها تنها نباشند: اخیراً، عربستان سعودی پیشنهاد داد که آماده است تا بخشی از نفت خود را به ارز‌هایی غیر از دلار مبادله کند.

پیامد‌های شدید

فراتر از تأثیر بر دلار و نفوذ اقتصادی و سیاسی ایالات متحده، یک نکول از بسیاری جهات دیگر و توسط افراد بی‌شماری عمیقاً احساس می‌شود.

در آمریکا، ده‌ها میلیون آمریکایی و هزاران شرکتی که به حمایت دولت وابسته هستند ممکن است آسیب ببینند و اقتصاد به احتمال زیاد در رکود فرو خواهد رفت. علاوه بر این، بازنشستگان می‌توانند شاهد کاهش ارزش مستمری خود باشند.

حقیقت این است که ما واقعاً نمی‌دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد یا چقدر بد خواهد شد. میزان خسارت ناشی از نکول ایالات متحده به سختی قابل محاسبه است، زیرا قبلاً هرگز چنین اتفاقی نیفتاده است.

اما یک چیز وجود دارد که می‌توانیم از آن مطمئن باشیم. اگر جمهوری خواهان تهدید خود مبنی بر نکول را بیش از حد ادامه دهند، ایالات متحده و آمریکایی‌ها به شدت آسیب خواهند دید.