رازآمیزترین گنج باستانی ایران

فرادید نوشت: رازآمیزترین گنج باستانی ایران را بشناسید. سایت باستانی حسنلو که زمانی بسیار بزرگتر از این بوده، امروزه به واسطهی گسترش زمینهای کشاورزی و ساخت و سازها کوچکتر شده است. حالا قطر آن حدود ۶۰۰ متر و قطر دژ آن حدود ۲۰۰ متر است. این سایت دارای یک دژ-تپهی مرکزی به ارتفاع ۲۵ متر است که یک شهر بیرونیِ کوتاه، ۸ متر بالاتر از دشت پیرامون، آن را احاطه کرده است.
این سکونتگاه در سال ۸۰۰ پیش از میلاد غارت و سوزانده شد. آثار این هرج و مرج و نابودیِ ناشی از آن فاجعه تا مدتهای زیادی به حال خود رها شد تا اینکه باستانشناسان، ساختارها، مصنوعات و حتی بقایای انسانی سالمماندهای را در این منطقه کشف کردند.
اگرچه این سایت و تاریخ آن، شبیه یک داستان آشنای قدیمی به نظر میرسد، اما مصنوعات یافتشده در آن به منبع اصلی پرسشهایی تبدیل شدند که باستانشناسان حتی پس از گذشت این همه سال هنوز پاسخی برای آنها ندارند. جام طلایی حسنلو مهمترین اثری است که در این سایت باستانی پیدا شده است؛ اثری شگفتانگیز و خیره کننده که نشاندهنده وجود صنعتی بسیار ظریف و درخشان در این منطقه در سه هزار سال قبل است. تمام اطراف این جام منقوش به تصاویر خدایان و مراسم آیینی گوناگون و حیوانات و ارابهها است.
جام طلای حسنلو در آوار یک ساختمان سوخته در تپه-دژ حسنلو در سال ۱۹۵۸ کشف شد؛ جایی که انگار زمان در آن متوقف شده بود. نهصد سال قبل از میلاد در این مکان آتشسوزی بزرگی روی داده بود و اجساد و اشیاء زیادی در زیر لایههای خاکستر و آوار مدفون شده بودند.
همانطور که در دانشنامهی ایرانیکا نوشته شده، این کاسه در اتاق شماره ۹ در گوشهی جنوبشرقی ساختمان قرار داشت، جایی که زیر دیوارهای خشتیِ فروریختهی طبقهی دوم، کنار بدن سه مرد مدفون شده بود.
یکی از این مردان این جام را در دست داشت. اگرچه استخوانهای این مرد له شده بود، میشد تشخیص داد که موقع مرگ بر روی شانهی راستش افتاده و سرش به سمت شمال دیوار بوده است؛ پایینِ بازوی سمت راستِ او به صورت عمودی روی دیوار قرار داشت و دستش از مچ خم شده بود. این دست، از مچ تا شانه با یک دستکش بلند پوشانده شده بود که شاید از جنس چرم باشد.
احتمالاً این سه مرد سه سرباز بودند که در بحبوحهیِ به آتش کشیده شدن این دژ، در حال غارت یک مجموعهی چندطبقهای بودند. آنها این جام و اشیاء باارزش دیگر را از انبار طبقهی دوم برداشتهاند اما حین فرار با این غنائم، ساختمان خشتی ناگهان فروریخته است. البته یک احتمال دیگر هم این است که این سه مرد در واقع جزء محافظانی بودهاند که در آخرین لحظات سقوط قلعه، در حال خارج کردن ارزشمندترین اشیاء آنجا بودهاند که در زیر آوار مدفون شدهاند.
این جام، مظهر منحصر بفرد هنر باستانی زرگری در این تمدن کمتر شناخته شده است. نقوش خاص و رازآلود روی اثر نیز کلید کشف سنتهای مذهبی و اساطیری زمان خود به شمار میروند. در طول سالیان، دربارهی این جام در کتب و مقالات علمی بیشماری بحث شده است، از جمله تحلیلی توسط ماری ترز بارلت (۱۹۱۱-۱۹۹۶) که این جام را یکی از بزرگترین یافتههای معاصر باستانشناسی به حساب آورده است.
جام حسنلو با حکاکی برجسته و قلمزنی تزیین شده است. وزن این جام حدود ۹۵۰ گرم است. ارتفاع آن حدود ۲۰ سانتی متر، پایهی آن حدود ۱۵ سانتیمتر و لبهی آن حدود ۱۸ سانتیمتر است. این جام هنوز هم بعد از ۶۵ سال از زمان پیدا شدنش، پوشیده در هالهای از معما و راز است. تنها راز این جام موبوط به هویت کسانی که آن را در دست داشتهاند نیست بلکه کل تمدنی که این جام به آن تعلق دارد به صورت یک راز باقی مانده است.
دربارهی ساکنان حسنلو و مهاجمان آن به دلیل فقدان اسناد مکتوب، اطلاعات بسیار کمی در دست است. هیچ سند مکتوبی از حسنلو وجود ندارد که گواهی بر هویت ساکنان آن باشد. آیرین جِی. وینتِر در مقالهاش با عنوان «جام طلای حسنلو: سی سال بعد» نوشته است: «ما نه نام تاریخی این مکان را میدانیم نه حکومتی که شاید این کاسه به آن تعلق داشته، و نه زبان و قوم ساکنان آن را». جام حسنلو نشان میدهد که در اینجا تمدنی شگفتانگیز وجود داشته اما ما هنوز هیچ چیز از جزئیات این تمدن باستانی نمیدانیم.
(طرحی از نقوش روی جام حسنلو)
نقوشی شبیه به نقوش جام حسنلو بر روی آثاری متعلق به آشور و عیلام و نیز در شمال سوریه یافت شدهاند که این نشان میدهد تاثیرات متقابل زیادی میان تمدنهای ساکن ایران و سایر تمدنهای خاورمیانه وجود داشته است.
به نقل از دایرهالمعارف بریتانیکا، تمدن تپۀ حسنلو بین ۲۱۰۰ تا حدود ۸۲۵ پیش از میلاد استمرار داشته است، اما غنیترین دورهی کاوششده در آنجا به قرون نهم و دهم پیش از میلاد بازمیگردد. از مشخصات این دوره که به «منائیان» معروف است سفالهای به رنگ خاکستری به همراه انواع سیاه و قرمز است.

خاموشی به احترام زمین+ تصاویر

جشن نوروز با اجرای دفنوازان و تنبورنوازان زن و مرد در طاقبستان + تصاویر

از قطار تا دریاچه؛ امکانات جالب بوستان بعثت تهران + عکس

جشن بزرگ نوروز در خواف با دوتار نوازی دیدنی + فیلم

لحظه بوسیدن دست پدر دختر حافظ قرآن توسط روحانی در پخش زنده + فیلم

خواص عجیب ترین گل دارویی +عکس

جشن نوروزگاه روستای حیدره قاضیخانی همدان+ تصاویر

وقتی قیمت پهپاد مهاجر ۶ از میگ ۲۹ بالا می زند+ تصاویر
تغییر عقیده شروین حاجی پور درباره ایرج طهماسب! + عکس (۳ نظر)
کشف قایق اشراف زاده مصری در یک دالان مخفی + تصاویر (۲ نظر)
صحنه دیده نشده از انتقادات ایرج طهماسب علیه رژیم پهلوی + فیلم (۲ نظر)
رمزگشایی از استراتژی مدیر شبکه سه علیه علیخانی و فردوسی پور (۲ نظر)
کنایه سنگین ابطحی به امیرعبداللهیان+ عکس (۲ نظر)
عکس های خاص مریم مومن دیدنی است (۱ نظر)
حمله چند خانم بی حجاب به یک زن محجبه در قم + فیلم (۱ نظر)
دختر ۱۴ ساله کوچکترین مادر ۱۴۰۱ ایران شد + فیلم (۱ نظر)
دردناک ترین ماشین شکنجه تاریخ چگونه سازنده اش را قربانی کرد؟ + عکس (۱ نظر)
قهرمانی تاج در آسیا با کمک بازیکنان پرسپولیس بود؟ + فیلم (۱ نظر)
پوشش عجیب علی شمخانی در مراسم افطاری+ عکس (۱ نظر)
لحظه بوسیدن دست پدر دختر حافظ قرآن توسط روحانی در پخش زنده + فیلم (۱ نظر)
تفنگ معروفی که صدام حسین با آن حمله به ایران را اعلام کرد + تصاویر (۱ نظر)
استایل متفاوت و خاص مریم کاویانی لب دریا+ عکس (۱ نظر)
رقص و حرکات موزون حامد آهنگی وسط ویژه برنامه نوروزی با اجرای جواد یساری+ فیلم (۷۶ نظر)
روسیه هواپیمای ۶ میلیارد دلاری خود را آزمایش کرد (۴۶ نظر)
پیشنهاد بیشرمانه محمود شهریاری به الهام چرخنده!+ فیلم (۲۹ نظر)
خبرساز شدن پهپاد جدید ایرانی در رسانه های خارجی + فیلم (۲۷ نظر)
نخ کردن سوزن به ساده ترین شکل ممکن + فیلم (۲۴ نظر)
اولین عکس از سوخوهای آماده تحویل به ایران (۲۱ نظر)
پاسخ عجیب مجری معروف به توهین به علی دایی در تلویزیون + فیلم (۱۷ نظر)
حیرت انگیزترین رژه نظامی تاریخ جهان را از دست ندهید+ فیلم (۱۱ نظر)
دعای تحویل سال نو با صدای استاد شجریان+ فیلم (۱۰ نظر)
وزیر خارجه آمریکا قسم خورد که با ایران توافق نمیکند! (۸ نظر)
جشن تماشایی آغاز نوروز در تاجیکستان+ فیلم (۷ نظر)
شروع به کار تاکسی پرنده در امارات+ فیلم (۷ نظر)
رنگ زیباترین اسب جهان حیرت زده تان می کند+ فیلم (۶ نظر)
طالبان تجلیل از نوروز را ممنوع کرد/ جشن غیراسلامی است (۶ نظر)
رادارگریزترین جنگنده آمریکا از سیستم راداری ایران در امان نیست +جزئیات (۷۹ نظر)
رقص و حرکات موزون حامد آهنگی وسط ویژه برنامه نوروزی با اجرای جواد یساری+ فیلم (۷۶ نظر)
محیط دایره را به سبک خانم معلم قائمشهری به دست بیاورید+ فیلم (۶۷ نظر)
چرا نباید با مرد مسن ازدواج کرد؟ (۶۰ نظر)
عاقبت سرباز روس که با اسلحه قصد سرنگونی کوادکوپتر را داشت+ فیلم (۱۶+) (۵۸ نظر)
معامله خصمانه جمهوری آذربایجان و اسرائیل علیه ایران (۵۲ نظر)
روسیه هواپیمای ۶ میلیارد دلاری خود را آزمایش کرد (۴۶ نظر)
هواپیمای نظامی یاسین ایران چگونه ساخته شده است؟+ جزئیات (۴۰ نظر)
تصمیم صدام برای تسویه حساب تاریخی با ایران+ فیلم (۳۸ نظر)
مخوف ترین جنگنده سیاه روسیه به پرواز در آمد+ فیلم (۲۹ نظر)
سکانس مرگ تراژدیک جری در قسمت پایانی کارتون تام و جری+ فیلم (۲۹ نظر)
عکسی تلخ از شهلا ریاحی در خانه سالمندان (۲۹ نظر)
مصاحبه جالب صدا و سیما با تفنگدار آمریکایی در عراق که فارسی بلد بود + فیلم (۲۹ نظر)
پیشنهاد بیشرمانه محمود شهریاری به الهام چرخنده!+ فیلم (۲۹ نظر)
رادارگریزترین جنگنده آمریکا از سیستم راداری ایران در امان نیست +جزئیات (۷۹ نظر)
رقص و حرکات موزون حامد آهنگی وسط ویژه برنامه نوروزی با اجرای جواد یساری+ فیلم (۷۶ نظر)
محیط دایره را به سبک خانم معلم قائمشهری به دست بیاورید+ فیلم (۶۷ نظر)
چرا نباید با مرد مسن ازدواج کرد؟ (۶۰ نظر)
عاقبت سرباز روس که با اسلحه قصد سرنگونی کوادکوپتر را داشت+ فیلم (۱۶+) (۵۸ نظر)
معامله خصمانه جمهوری آذربایجان و اسرائیل علیه ایران (۵۲ نظر)
روسیه هواپیمای ۶ میلیارد دلاری خود را آزمایش کرد (۴۶ نظر)
هواپیمای نظامی یاسین ایران چگونه ساخته شده است؟+ جزئیات (۴۰ نظر)
تصمیم صدام برای تسویه حساب تاریخی با ایران+ فیلم (۳۸ نظر)
مخوف ترین جنگنده سیاه روسیه به پرواز در آمد+ فیلم (۲۹ نظر)
سکانس مرگ تراژدیک جری در قسمت پایانی کارتون تام و جری+ فیلم (۲۹ نظر)
عکسی تلخ از شهلا ریاحی در خانه سالمندان (۲۹ نظر)
مصاحبه جالب صدا و سیما با تفنگدار آمریکایی در عراق که فارسی بلد بود + فیلم (۲۹ نظر)
پیشنهاد بیشرمانه محمود شهریاری به الهام چرخنده!+ فیلم (۲۹ نظر)





