علت و انواع بی اختیاری مدفوع و درمان فیزیوتراپی

امروزه یکی از بیماری های رایج در بین سالمندان و کودکان، بی اختیاری مدفوع می باشد که بسیار آزار دهنده می باشد. معمولا افراد از مراجعه به پزشک متخصص و بیان این مشکل پرهیز می کنند و خجالت می کشند. لازم است بدانید که از هر 10 نفر، یک نفر به این بیماری مبتلا می شود، بنابراین حدود ده درصد مردم جامعه به آن مبتلا هستند. ممکن است افراد در هر سن و سالی به این بیماری مبتلا شوند و در بین زنان و مردان شایع می باشد. بنابراین افراد نباید از بیان این مشکل خجالت زده شوند. در ادامه متن علل، علائم و نحوه درمان آن را بیان خواهیم کرد، لذا ما را همراهی کنید.

بی اختیاری مدفوع چیست؟

ممکن است بارها عبارت بی اختیاری مدفوع را از بزرگسالان خود شنیده باشید ولی با تعریف دقیق آن آشنایی نداشته باشید. منابع گوناگون، آن را به شیوه های مختلفی تعریف می کنند. بهترین تعریف آن عبارت است از: دفع غیر ارادی مواد زائد، مواد جامد و مایع از رکتوم که ممکن است همراه با دفع گاز نیز باشد. این عارضه بیشتر در زنان و سالمندان دیده می شود. به این عارضه بی اختیاری آنال و بی اختیاری مقعدی نیز می گویند. این بیماری ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. معمولا این عارضه در زمانی رخ می دهد که حرکات روده قابل کنترل نباشد. شدت این بیماری متغیر می باشد و ممکن است افراد مقدار کمی مدفوع آبکی دفع کنند یا اینکه در بعضی مواقع حجم زیادی از مدفوع جامد را به صورت غیر ارادی دفع کنند. نگهداشتن مدفوع و کنترل آن به عملکرد صحیح سیستم عصبی و سیستم گوارشی بستگی دارد.

افراد در طول روز باید بتوانند مدفوع خود را کنترل کنند و این مشکل باعث اختلال در فعالیت های رومزه آن ها نشود. گاهی اوقات شدت این بیماری آنقدر زیاد می باشد که افراد حتی نمی توانند فعالیت های روزانه خود را انجام دهند. در حالت کلی این بیماری حیات افراد را تهدید نمی کند اما کیفیت زندگی آن ها را بسیار پایین می آورد. این بیماری بر روی اعتماد به نفس افراد بسیار تاثیر می گذارد و موجب گوشه نشینی و کناره گیری افراد از جامعه می شود. به مرور زمان ممکن است این افراد به بیماری های اعصاب و روان مبتلا شوند. در صورتی که به بی اختیاری مدفوع مبتلا هستید، سریع به فکر درمان آن باشید. یکی از بهترین راه های درمان آن، فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع می باشد که در ادامه متن آن را به صورت کامل توضیح خواهیم داد.

قبل از بیان علل بی اختیاری مدفوع لازم است با مکانیسم دفع مدفوع و عملکرد سیستم گوارش آشنا شوید. دفع مدفوع نیاز به عملیات پیچیده ای دارد و چند اندام را درگیر می کند. روده بزرگ، رکتوم و مقعد در دفع مدفوع نقش دارند. طول روده بزرگ حدود 1.5 متر، رکتوم حدود 15 سانتیمتر و مقعد حدود 3 سانتی متر می باشد. غذایی که به معده وارد می شود، پس از گذشت چند ساعت کاملا آبکی و به شکل کیموس در می آید. سپس کیموس به روده کوچک وارد می شود. در روده کوچک مقدار زیادی از غذا جذب می شود. مواد باقی مانده به روده بزرگ وارد می شود. در روده بزرگ آب و مواد مغذی باقی مانده جذب می شوند. سپس مواد باقی مانده به رکتوم وارد می شوند. رکتوم محل ذخیره مدفوع می باشد. مواد باقی مانده در رکتوم روی هم انباشته می شوند و به صورت جامد در می آیند. در این زمان عضله های اسفنکتر و عضله های اطراف مقعد باید منقبض باشند.

زمانی که حجم مدفوع ذخیره شده در رکتوم زیاد باشد، اسفنکتر درونی شل می شود. در این زمان مدفوع از رکتوم وارد مقعد می شود. انقباض یا انبساط اسفنکتر درونی غیر ارادی می باشد. در زمانی که مدفوع وارد کانال مقعدی می شود، حسگر های عصبی موجود در آنجا تحریک می شوند و به مغز پیام ارسال می شود. در این زمان نیاز به اجابت مزاج یا دفع مدفوع ایجاد می شود. در صورتی که شرایط برای دفع مناسب باشد، اسفنکتر خارجی( بیرونی ) شل می شود و عضله های داخل شکم منقبض می شوند و بدین صورت مدفوع دفع می شود. انقباض یا انبساط عضله خارجی ارادی می باشد. در صورتی که در عملکرد روده بزرگ، رکتوم، مقعد یا سیستم عصبی اختلال رخ دهد، بی اختیاری مدفوع رخ می دهد.

علت بی اختیاری مدفوع

بسیاری از کاربران در رابطه با علت بی اختیاری مدفوع سوال می پرسند. همانطور که در بالا گفتیم علل آن بسیار زیاد و گسترده می باشد. گاهی اوقات ترکیبی از این علت ها باعث بی اختیاری مدفوع می گردد. یکی از رایج ترین علت آن افزایش سن می باشد. با افزایش سن عضلات اطراف مقعد ضعیف می شوند و توانایی انقباض را از دست می دهند. یکی دیگر از علل آن، زایمان سخت و طبیعی می باشد. ممکن است در هنگام زایمان طبیعی این عضلات آسیب ببینند. از دیگر علل آن می توان به جراحی های مقعدی( هموروئیدکتومی، اسفنکتروتومی و... ) اشاره کرد. ممکن است گاهی اوقات این بیماری در اثر اختلالات مادرزادی( اسپینا بیفیدا، میلومننگوسل، آسیب نخاعی مادرزادی و... ) ایجاد می شود. همچنین بی اختیاری مدفوع در اثر بعضی از بیماری های مزمن همچون سکته مغزی، دیابت، آسیب نخاعی، اسکلروز، بیماری های اعصاب و روان و... ایجاد می شود.

فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع

یکی دیگر از دلایل بی اختیاری مدفوع ، پرولاپس رکتوم می باشد که عملکرد مقعد دچار اختلال می شود. همچنین رکتوسل( یعنی پیش روی راست روده به واژن ) می تواند باعث این عارضه شود. افرادی که دارای محدودیت حرکتی می باشند و معمولا از صندلی چرخدار استفاده می کنند یا اینکه همیشه روی تخت دراز کشیده اند، به این بیماری مبتلا می شوند. از دیگر دلایل رایج آن می توان به اسهال شدید یا مزمن اشاره کرد. همچنین توجه داشته باشید افرادی که اشعه دریافت می کنند، ممکن است به بی اختیاری مدفوع مبتلا شوند. یکی دیگر از دلایل آن سرطان مقعد و وجود تومور می باشد. از دیگر دلایل آن می توان به بیماری های التهابی روده( کرون یا کولیت )، آلزایمر، مصرف بعضی غذاهای خاص( غذاهای ادویه دار، فرآورده های لبنی، غذاهای چرب و... )، یبوست، بواسیر و... اشاره کرد.

علائم و انواع آن

بی اختیاری مدفوع با توجه به شدت آن می تواند به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه رخ دهد. گاهی اوقات ممکن است بدون هیچ نشانه و علائم خاصی اتفاق بیفتد. علائم و نشانه های آن عبارت اند از: یبوست، اسهال، بی اختیاری ادرار، درد شکم، بوی بد مقعد، نفخ، خارش مقعد و... . تست های زیادی برای تشخیص آن وجود دارند که بعضی از آن ها عبارت اند از: تست عصب زهاری، مانومتری مقعدی، پروکتوگرافی، الکترومیوگرافی مقعدی، فراصوت اندولومینال، پروکتوسیگموئیدوسکوپی، ام ار آی و... . افرادی دارای زایمان طبیعی، سن بالا، افراد با سابقه جراحی های مقعدی، جنسیت زن، پرتودرمانی، بیماری های زمینه ای و ... در معرض ابتلا به بی اختیاری مدفوع قرار دارند.

یکی از انواع بی اختیاری مدفوع ، بی اختیاری مدفوع فوری می باشد. در این نوع بی اختیاری شما متوجه نیاز به دفع خواهید شد، اما نمی توانید تا زمان رسیدن به توالت خود را نگه دارید. نوع دیگری از بی اختیاری، بی اختیاری مدفوع غیر فعال می باشد. در این نوع بی اختیاری افراد متوجه دفع نخواهند شد و به صورت غیر ارادی دفع انجام می شود. راه های زیادی از جمله آموزش دفع، نکات تغذیه ای، فیزیوتراپی، دارو، جراحی( اسفنکترو پلاستی، اسفنکتر مصنوعی روده، کلستومی، تحریک عصب خاجی، عمل ACE و.. )، محافظت پوستی و... برای درمان آن وجود دارد که فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع یکی از بهترین و موثرترین راه های درمان آن می باشد. جهت آشنایی با فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع ما را همراهی کنید.

درمان فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع

همانطور که گفتیم یکی از بهترین راه های درمان بی اختیاری مدفوع ، فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع می باشد که بسیار موثر می باشد. این روش نسبت به سایر روش ها امن تر، کم عارضه تر و موثرتر می باشد. این روش تهاجمی نمی باشد و در صورت فیزیوتراپی مداوم و منظم شاهد نتیجه آن خواهید شد. قبل از انجام آن پزشک متخصص باید شما را معاینه کند و شدت آن را تعیین کند. سپس با توجه به شدت و علائم بیماری شما، تعداد جلسات را تعیین خواهد کرد. لازم به ذکر است که این روش درمانی هیچ عارضه ای ندارد و شما می توانید بعد از انجام آن، فعالیت های روزمره خود را انجام دهید. فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع باعث تقویت عضلات مقعد و لگن می شود و بدین صورت برای همیشه از بی اختیاری مدفوع نجات خواهید یافت.

شما باید در کنار فیزیوتراپی بی اختیاری مدفوع ، روزانه در منزل ورزش انجام دهید. انجام دادن فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی در کنار هم در مدت زمان کوتاهی( معمولا بعد از یک ماه ) موجب رفع علائم شما و بهبودی بیماری شما می شود. یکی از ابزار های درمانی در فیزیوتراپی، بیوفیدبک می باشد. پزشک متخصص با استفاده از بیوفیدبک می تواند ضعف عضلات را شناسایی کند و سپس با توجه به نتایج به دست آمده از بیوفیدبک، درمان بیماری شروع می شود.

الکتروتراپی

همانطور که گفتیم در فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار از حرکاتی استفاده می شود که باعث تقویت عضلات لگن می شوند. یکی از روش های درمانی موثر در فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار ، الکتروتراپی می باشد. استفاده از دستگاه الکتروتراپی موجب ایجاد هماهنگی بین ماهیچه های ناحیه لگنی و مجاری ادراری و ایجاد ثبات نسبی در ناحیه لگن می شود. اگر در رابطه با فیزیوتراپی بی اختیاری ادرار هر سوالی دارید، می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید تا شما را به بهترین شیوه راهنمایی کنند.