آینده نامطمئن چین با متمرکز شدن قدرت در دستان شی

به گزارش «پارسینه» به نقل از «آسوشیتدپرس»، رئیس جمهور « شی جین پینگ » که در سال ۲۰۱۲ قدرت را به دست گرفت، برای سومین دوره پنج ساله به عنوان دبیر کل حزب کمونیست چین ابقاء شد و سنت پیشنیانش را که پس از ۱۰ سال از این سمت خارج می‌شدند، کنار گذاشت. برخی انتظار دارند که رهبر ۶۹ ساله چین برای ماندن مادام العمر در قدرت تلاش کند.

حزب همچنین پس از کنار گذاشته شدن نخست وزیر لی کچیانگ، رهبر شماره ۲ و مدافع اصلاحات به سبک بازار و شرکت‌های خصوصی در روز شنبه، یک کمیته دائمی هفت نفره را که حلقه درونی قدرت حزب هستند را تعیین کرد که تحت سلطه متحدان شی قرار دارد. این تغییر در حالی صورت گرفت که لی یک سال از سن بازنشستگی غیررسمی حزب، یعنی ۶۸ سالگی، جوان‌تر بود.

ژان پیر کابستان، کارشناس سیاسی چین در دانشگاه باپتیست هنگ کنگ گفت: «قدرت حتی بیشتر در دست شی جین پینگ متمرکز خواهد شد.» او گفت که منصوبان جدید «همه به شی وفاداراند. دیگر هیچ وجه وزنه تعادل یا سازوکار موازنه‌ای در سیستم وجود ندارد.»

روز شنبه، رئیس جمهور پیشین، هو جین تائو ۷۹ ساله، به طور ناگهانی جلسه کمیته مرکزی حزب را در حالی که یک نفر بازویش را گرفته بود، ترک کرد. این موضوع سؤالاتی را ایجاد کرد در مورد اینکه آیا شی جین پینگ با اخراج سایر رهبران قدرت خود را توسعه می‌دهد. خبرگزاری رسمی «شین هوا» بعداً گزارش داد که حال هو خوب نبوده و نیاز به استراحت داشت.

شی و سایر اعضای کمیته دائمی که هیچ زنی در میانشان حضور ندارد، روز یکشنبه برای اولین بار به صورت گروهی در برابر خبرنگاران در تالار بزرگ خلق، مقر مجلس تشریفاتی چین در مرکز پکن ظاهر شدند.

رهبر شماره ۲ لی کیانگ، دبیر حزب شانگ‌های بود. این موضوع، لی کیانگ را در صف نخست وزیری و مقام ارشد اقتصادی قرار می‌دهد. ژائو لجی، که پیش از این هم یکی از اعضای کمیته بود، به جایگاه شماره ۳ ارتقا یافت و احتمالاً ریاست مجلس قانونگذاری را بر عهده خواهد گرفت. این پست‌ها قرار است در جلسه سال آینده مجلس قانونگذاری تعیین شود.

به نظر می‌رسد این ترکیب منعکس‌کننده چیزی است که برخی از مفسران آن را «حداکثر شی» می‌خوانند که وفاداری را به توانایی اولویت می‌دهد. برخی از رهبران جدید فاقد تجربه در سطح ملی به عنوان معاون نخست وزیر یا وزیر کابینه هستند که معمولاً به عنوان یک الزام برای این جایگاه تلقی می‌شود.

به نظر می‌رسد ارتقاء لی کیانگ این را تأیید می‌کند، زیرا او را در حالی در ردیف نخست وزیری قرار می‌دهد که هیچ پیشینه‌ای در دولت ملی ندارد. لی کیانگ پس از همکاری با شی در استان ژجیانگ در جنوب شرقی چین در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان یکی از افراد نزدیک به شی دیده می‌شود.


خروجی دیگر از کمیته دائمی، وانگ یانگ، مدافع اصلاحات بود که توسط برخی به عنوان نخست وزیر احتمالی پیشنهاد شده بود. وانگ ۶۷ ساله زیر سن بازنشستگی است.

دیگر اعضای جدید کمیته دائمی عبارتند از کای چی، دبیر حزب پکن، و دینگ ژویانگ، کارمند حزب حرفه‌ای که به عنوان «یار غار» یا رئیس ستاد شی در نظر گرفته می‌شود. وانگ هونینگ، رئیس سابق دانشکده حقوق که رئیس ایدئولوژی است، در کمیته باقی ماند. عضو شماره ۷ لی شی، دبیر حزب استان گوانگدونگ در جنوب شرقی، مرکز صنعت تولید صادرات محور چین است.

برنامه‌های حزبی خواستار ایجاد جامعه‌ای مرفه تا اواسط قرن و بازگرداندن چین به نقش تاریخی خود به عنوان یک رهبر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است.

این جاه طلبی‌ها با چالش‌هایی مواجه است؛ از جمله محدودیت‌های امنیتی مرتبط با دسترسی به فناوری غربی، نیروی کار پیر، و تنش با واشنگتن، اروپا و همسایگان آسیایی بر سر تجارت، امنیت، حقوق بشر و اختلافات سرزمینی.

شی خواستار «جوان‌سازی بزرگ ملت چین» و احیای «ماموریت اصلی» حزب به‌عنوان رهبر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در بازگشت به دورانی طلایی پس از قدرت گرفتن در سال ۱۹۴۹ است.

در طول کنگره، شی خواستار توسعه سریع‌تر نظامی، «خوداتکایی و قدرت» در فناوری و دفاع از منافع چین در خارج شد که احتمال درگیری بیشتر را افزایش می‌دهد.

حزب کنترل بر کارآفرینان را که باعث ایجاد شغل و ثروت می‌شوند بیشتر کرده است که هشدار‌ها را درباره عقبگرد از اصلاحات بازارمحور را تقویت می‌کند. رشد اقتصادی چین که در نیمه اول سال جاری به ۲.۲ درصد کاهش یافته، کمتر از نیمی از هدف رسمی ۵.۵ درصدی است.

کابستان گفت: «به وضوح، این بازگشت به یک نوع اقتصاد است که بسیار بیشتر تحت کنترل دولت است. این برای کسب و کار‌های خصوصی بدان معناست که آزادی عمل کمتری خواهند داشت و کمیته‌های حزب در همه جا خواهند بود.»

با شعار تبلیغاتی احیا شده دهه ۱۹۵۰، «شکوفایی مشترک»، شی به کارآفرینان فشار می‌آورد تا با افزایش دستمزد‌ها و پرداخت هزینه برای ایجاد شغل در روستا‌ها و سایر ابتکارات، شکاف ثروت چین را کاهش دهند.

شی هفته گذشته در گزارشی به کنگره خواستار «تنظیم مکانیسم انباشت ثروت» شد و پیشنهاد کرد که کارآفرینان ممکن است با فشار سیاسی بیشتری مواجه شوند، اما جزئیاتی ارائه نکرد.

شی در گزارش خود بر اهمیت امنیت ملی و کنترل بر تامین مواد غذایی، انرژی و کالا‌های صنعتی چین تاکید کرد. حزب همچنین برای تولیدکنندگان چینی انرژی‌های تجدیدپذیر، ماشین‌های الکتریکی، تراشه‌های رایانه ای، هوافضا و سایر فناوری‌ها پول پاشی می‌کند. شرکای تجاری چین شکایت دارند که پکن به طور نادرستی یارانه می‌دهد و از تامین کنندگان خود در برابر رقابت محافظت می‌کند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، به همین بهانه یک جنگ تجاری را از سال ۲۰۱۸ با چین آغاز کرد و جانشین او، جو بایدن، افزایش تعرفه‌های تنبیهی بر کالا‌های چینی را ادامه داد و در این ماه محدودیت‌های دسترسی چین به فناوری تراشه‌های آمریکا را افزایش داد.

حزب کنترل رهبران بخش خصوصی از جمله گروه بزرگ تجارت الکترونیک علی بابا را تشدید کرده است. تحت فشار سیاسی، آن‌ها میلیارد‌ها دلار را به سمت توسعه تراشه‌ها و سایر ابتکارات حزبی روانه می‌کنند. قیمت سهام آن‌ها در مبادلات خارجی به دلیل نامشخص بودن آینده آن‌ها کاهش یافته است.

شی به رغم خستگی عمومی از قرنطینه مکرر شهر‌ها که به تظاهرات در شانگ‌های و سایر مناطق منجر شده است، هیچ نشانه‌ای از تغییر استراتژی «کووید صفر» ارائه نکرد.

جولیان ایوانز پریچارد، شیانا یو و مارک ویلیامز از «کپیتال اکونومیکس» در گزارشی گفتند که اولویت‌های شی برای امنیت و خودکفایی «رشد بهره‌وری چین را به تعویق خواهد انداخت و عزم او برای ماندن در قدرت، اصلاح مسیر را بعید می‌سازد.»

شی همچنین قوانین بازنشستگی را به حالت تعلیق درآورد تا ژنرال ژانگ یوشیا، ۷۲ ساله، در کمیته مرکزی بماند. این به ژانگ، کهنه سرباز جنگ ۱۹۷۹ چین با ویتنام، اجازه می‌دهد تا به عنوان معاون شی در کمیسیونی که شاخه نظامی حزب، ارتش آزادیبخش خلق را کنترل می‌کند، باقی بماند.

نخبگان حزب در دهه ۱۹۹۰ موافقت کردند که دبیر کل را به دو دوره پنج ساله محدود کنند تا از تکرار جنگ قدرت در دهه‌های گذشته جلوگیری کنند. رهبر حزب همچنین رئیس کمیسیون نظامی می‌شود و عنوان تشریفاتی رئیس جمهور را می‌گیرد.

شی یک سرکوب ضد فساد را رهبری کرده است که هزاران نفر از مقامات از جمله یک عضو بازنشسته کمیته دائمی و معاونان وزرای کابینه را به دام انداخته است. این امر جناح‌های حزبی را از هم گسست و رقبای بالقوه را تضعیف کرد.

شی در مسیر تبدیل شدن به اولین رهبر در این نسل است که جانشین خود را انتخاب می‌کند، اما هنوز نامزد‌های احتمالی را معرفی نکرده است. هو جینتائو و سلف او، جیانگ زمین، هر دو در دهه ۱۹۸۰ توسط دنگ شیائوپینگ، رهبر وقت، انتخاب شده بودند.

پیش از برگزاری کنگره، در یک حرکت اعتراضی کم سابقه بنر‌هایی در انتقاد از شی و سیاست «کووید صفر» بالای یکی از معابر بزرگ پکن آویزان شد. عکس‌های این رخداد از شبکه‌های اجتماعی حذف شدند. اپلیکیشن محبوب پیام‌رسان «وی چت» حساب‌هایی را که تصاویر را فوروارد می‌کردند، مسدود کرد.

دولت شی همچنین به دلیل بازداشت‌های دسته جمعی و سایر سوء استفاده‌ها علیه گروه‌های قومی عمدتا مسلمان و زندانی کردن منتقدان دولت با انتقاداتی مواجه است.