نظارت بر مصرف دارو با حسگر بند انگشتی

لیتیوم یکی از دارو‌هایی است که برای درمان اختلال دوقطبی استفاده گسترده‌ای دارد. این دارو اگر به میزان مناسب استفاده شود، نشانه‌های اختلال دوقطبی و افسردگی را کاهش می‌دهد، در صورت استفاده کمتر از میزان تعیین‌شده تأثیری نخواهد داشت و استفاده بیشتر از آن ممکن است عوارض جانبی خطرناکی در پی داشته باشد.

برای کسب نتیجه بهتر در درمان افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ، قرص لیتیوم باید به اندازه مشخصی استفاده شود؛ ضمن اینکه بیماران، اغلب برای مصرف میزان تجویزشده مشکل دارند و مصرف آن را فراموش می‌کنند؛ در این صورت، درمان بی‌نتیجه می‌ماند.

کادر درمان باید بدانند که بیمار از چه مقدار دارو استفاده می‌کند؛ اما گزینه‌های فعلی برای نظارت بر مصرف این دارو ، اشکالات زیادی دارند؛ مثلاً نتیجه آزمایش خون، دقیق است، اما تهاجمی و زمان‌بر است و دستگاه قرص‌شمار به صورت مستقیم خوردن دارو را اندازه‌گیری نمی‌کند.

یک گروه پژوهشی برای رفع این محدودیت‌ها به سراغ عرق بدن انسان رفتند. آن‌ها دریافتند که مولکول‌های کوچک دارو‌ها از جمله لیتیوم در عرق وجود دارد. آن‌ها از این فرصت برای طراحی نوعی حسگر جدید برای تشخیص این مولکول‌ها استفاده کردند.

اکنون، پژوهشگران از ساخت یک حسگر کوچک، به اندازه یک نوک انگشت، خبر می‌دهند که میزان لیتیوم را در عرق بدن بیماران در ۳۰ ثانیه تشخیص می‌دهد. استفاده از این حسگر بسیار آسان و غیرتهاجمی است و نیازی به مراجعه به مراکز درمانی ندارد.

سام امامی‌نژاد محقق ایرانی که در این پروژه محقق اصلی در دانشگاه کالیفرنیا آمریکا است، اظهارداشت: این دستگاه جدید می‌تواند با یک لمس، اطلاعات بالینی مفیدی درباره سطح مولکولی آنچه در بدن در حال گردش است، به‌دست بیاورد».

وی افزود: ما در حال حاضر با بسیاری از لوازم الکترونیکی لمسی مانند گوشی‌های هوشمند و صفحه کلید تعامل داریم بنابراین این حسگر هم می‌تواند وارد زندگی روزمره ما شود.

این محقق یادآور شد: پژوهشگران در این بررسی در ابتدا از نوک انگشت مصنوعی و سپس از افراد واقعی برای آزمایش سنسور استفاده کردند. در میان شرکت‌کنندگان در آزمایش، یک نفر تحت درمان با لیتیوم بود. تیم پژوهشی، میزان لیتیوم را در بدن این بیمار، قبل و بعد از استفاده از دارو، ثبت کردند.

امامی نژاد توصیح داد: آن‌ها کشف کردند که میزان ثبت‌شده با میزانی که از بزاق دهان به دست می‌آید، نزدیک است. پژوهش‌های قبلی نشان داده بود که بزاق دهان، میزان لیتیوم را به صورت دقیق نشان می‌دهد.