«شوک درمانی» بانک مرکزی، بازار سرمایه را نابود می کند

امیرمحمد گَلَوانی، مشاوره سرمایه‌گذاری و اصلاح سبد، در گفتگو با پارسینه با اشاره به مطلب فوق گفت: کنترل تراز نامه‌های بانک‌ها و ممانعت از اضافه برداشت و مانند این مسائل در راستای انقباض‌های مقداری است.

گَلَوانی گفت: نگاه دولت این است که سیاست‌های انقباضی را از طریق نرخ بهره انجام ندهد، بلکه از طریق کنترل‌های مقداری انجام دهد. این اقدام بانک مرکزی در ادامه منجر به یک عامل درون زا می‌شود. یعنی زمانی که به بانک‌ها اجازه داده نمی‌شود که از بانک مرکزی اضافه برداشت انجام دهند و به عبارت دیگر بانک‌ها به سهولت گذشته نمی‌توانند اضافه برداشت کنند، ترازنامه بانک‌ها نیز با محدودیت رشد ماهیانه رو به رو می‌شود.

دکترای اقتصاد پولی دانشگاه بهشتی افزود: در ادامه بانک‌ها طبق آنچه که بانک مرکزی ابلاغ کرده است، بانک‌ها برای تسفیه کسوراتشان و برای تعادل در ذخایر و بدهی روزانه به بازار بین بانکی مراجعه می‌کنند.

مسئول سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی بیان داشت: وقتی که در بازار بین بانکی تقاضا برای وجوه بالا باشد، بازار به صورت درون زا نرخ بهره بین بانکی را افزایش خواهد داد.

این کارشناس بازار‌های مالی بیان داشت: بانک مرکزی قدرت دارد تا افزایش نرخ بهره بین بانکی را کنترل کند. گواهی بر این مدعا این است که در هفته‌های گذشته نرخ بهره بین بانکی با اقدامات بانک مرکزی کاهش یافته است و طبق قولی که دولت داده بود نرخ بهره بین بانکی به محدوده ۲۰ درصد نزدیک شده است.

وی افزود: بانک مرکزی وقتی بخواهد نرخ بهره را تغییر دهد، از یک نرخ بهره‌ای استفاده می‌کند به نام نرخ پایه و تمام بانک‌های مرکزی دنیا یک نرخ بهره پایه دارند که در اصطلاح نرخ سیاستی بهره نیز گفته می‌شود.

این مشاوره سرمایه‌گذاری و اصلاح سبد ابراز داشت:زمانی که نرخ سیاستی بهره را تغییر می‌دهند، مانند تغییر نرخ وجوهات فدرال رزرو که بر نرخ تسهیلات و نرخ کوتاه مدت و نرخ بلند مدت و نرخ اوراق و... تاثیر گذار است.

امیرمحمد گَلَوانی گفت: در ایران قرار بر این شد که نرخ سایستی بهره، نرخ بهره بین بانکی شود که به صورت مشخص عملیات بازار باز یا عملیات خرید و فروش اوراق، با کسب مجوز از سران قوا از سال ۹۷ کار خود را شروع کرد.

وی افزود: این نرخ قرار شد در ایران نرخ نرخ سیاستی بهره باشد و همچنین سیگنالی باشد برای سایر نرخ‌ها در اقتصاد. در نتیجه این رویدادها، بازار بین بانکی فعال شد. در این راستا دولت شروع به فروش اوراق کرد و بانک مرکزی نیز در کنار دولت دست به فروش اوراق زد، اما این اقدامات به صورت گستره نبود.

این کارشناس بازار‌های مالی بیان داشت: اوراقی که در سال گذشته به شدت به فروش می‌رسید، به معنی عملیات بازار باز نبود، بلکه به معنی تامین کسری بودجه دولت از طریق اوراق بود و بانک مرکزی صرفا عاملیت آن را بر عهده داشت.

این کارشناس مسائل بانکی گفت: در عملیات بازار باز، بانک مرکزی اوراق را وارد تراز نامه می‌کند، یعنی فروش اوراق به معنی کاهش نقدینگی و خرید اوراق به معنی تزریق نقدینگی اقتصاد است و هم اکنون شاهد این رویداد هستیم. اما در سطوح پایین که مردم عموما آن را به عنوان اوراق می‌شناسند، یک سیاست پولی نیست، بلکه یک سیاست مالی است.

وی افزود: به هر حال نرخ بهره بازار قرار شد که نرخ بهره پایه باشد تا تغییرات آن تاثیر گذار باشد بر نرخ بهره سپرده و همچنین بر بهره تسهیلات .

گَلَوانی گفت:، اما نرخ بهره سیاستی فعلا در بانک داری ما عقیم است، به این خاطر که شورای پول و اعتبار است که تصمیم گیر اصلی نرخ سپرده‌ها است و نرخ سپرده‌ها به تبع تسهیلات مشخص می‌شود و این نرخ، چون به صورت دستوری است، از نرخ بین بانکی تاثیر نمی‌گیرد.

این کارشناس بازار سرمایه ابراز داشت: نرخ بهره بین بانکی زمانی که تغییر می‌کند، سیگنالی به فعالین بازار‌های مالی و به کسانی که پیش بینی انجام می‌دهند قرار می‌دهد، مبنی بر این که نرخ فری ریسک Risk free نیز تغییر خواهد کرد و تحلیشان این است که افزایش نرخ بهره بین بانکی عامل افزایش نرخ بهره سپرده هم خواهد شد و این این نرخ بهره بدون ریسک را مشخص می‌کند.

این تحلیل گر بازار‌های مالی بیان داشت: با مشخص شدن نرخ بهره بدون ریسک، بازار سرمایه می‌تواند پیش بینی‌هایی در باره بازار‌های مالی و یا سایر بازار‌ها انجام دهد. در این جا دو عامل روی خواهد داد، اول این که بازار پیش بینی درستی انجام نمی‌داد و دوم این که وزن بیش از اندازه به این پیش بینی می‌دهد. یعنی واکنش بازار سهام ما در منظر عموم و به خصوص منظر عمومی فعالین حقیقی، بیشتر از آن چیزی بود که در واقعیت تاثیر گذار است.

گَلَوانی افزود:، زیرا مسائل تعریفی نرخ بهره که در بازار آمریکا و بازار‌های ریسکی دارد، در ایران عملا وجود ندارد. این موضوع بدین معنی نیست که نرخ فری ریسک در بازار‌های ایران بی تاثیر است، تاثیر دارد، اما بازار در وزن دادن به این تاثیرات اغراق کرده است.

وی بیان کرد: مسلما یک معضل بسیار بزرگ برای اهالی بازار سرمایه همین است که بازار سهام بلاتکلیف است.

این دکترای اقتصاد پولی دانشگاه بهشتی گفت: بازار حق دارد که بداند سیاست بانک مرکزی در قبال نرخ بهره چه خواهد بود و تحلیل گران باید بتوانند پیش بینی کنند در تنزیلات و در روش‌هایی که ارزش P/E بازار سهام را محاسبه می‌شود، با ETF و روش‌های جریان نقد و برای سال جاری و برای سال آتی با چه نرخی باید تنزیل کنیم.

این مسئول سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی ابراز داشت: متاسفانه تحلیل گران بازار سرمایه نمی‌توانند این موضوعات را پیش بینی کنند و هیچ چیزی در بازار سهام بدتر از بلاتکلیفی نیست.

این مشاوره سرمایه‌گذاری و اصلاح سبد در پایان تاکید کرد: دولت بیشتر باید به این مسئله بپردازد که حق طبیعی فعالین اقتصادی است که از سیاست‌های بانک مرکزی با خبر باشند و اگر بانک مرکزی با یک سیاست اعتباری درست به آحاد ملت سیاست‌های خود را اعلام کند به آن «سیاست گذاری» می‌گوییم، اما اگر بانک مرکزی سیاست‌های خود را اعلام نکند، اسم آن سیاست گذاری نیست، بلکه اسم ان «شوک درمانی» است و آثار شوک درمانی در اقتصاد بسیار واضح و از بدیهیات است.