تغییرات جدید در ارائه خدمات ناوبری هوایی ایران؛ از خط ویژه هوایی تا شروط توقف فوری پرواز + متن کامل تغییرات

این آئین نامه به استناد ماده (۵) قانون هواپیمایی کشوری مصوب ۱۳۲۸ و بند (۲) از ماده (۲) مصوبه شورای عالی اداری مصوب ۱۳۷۳ با موضوع « انتقال وظایف از نوع تصدی و اجرایی از سازمان هواپیمایی کشوری به شرکت فرودگاه‌های کشور مصوب ۱۳۷۳»، آئین نامه نظارت بر ارایه خدمات ناوبری هوایی به دولت ارائه شده است.

متن کامل پیش نویس «آئین نامه نظارت بر ارایه خدمات ناوبری هوایی» به شرح ذیل است:

ماده ۱- در این آئین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

الف - سازمان: سازمان هواپیمایی کشوری
ب - ایکائو: سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری

ج - پیمان: کنوانسیون بین المللی هواپیمایی کشوری ۱۹۴۴
د- استاندارد‌ها و توصیه‌های پیمان: کلیه الزامات و توصیه‌های ایکائو که در قالب ضمائم پیمان ارایه شده است.

ه- وسیله پرنده: هر وسیله پرنده که بتواند در نتیجه‌ عکس العمل هوا، به جز عکس العمل هوا در سطح زمین خود را در هوا نگاه دارد.

و - خدمات ناوبری هوایی: ارائه خدمات کنترل و مدیریت ترافیک هوایی، خدمات مخابرات هوانوردی، خدمات هواشناسی هوانوردی، خدمات جستجو و نجات هوانوردی، خدمات مدیریت اطلاعات هوانوردی، خدمات طراحی و دستور العمل‌های پروازی، خدمات مدیریت جریان ترافیک هوایی می‌باشد.

منطقه ارائه اطلاعات پروازی: قلمرو هوایی با ابعاد و حدود مشخص منطبق با اسناد منتشره ایکائو که در آن خدمات اطلاعات پرواز و خدمات هشدار پرواز ارایه می‌شود. حدود و ثغور منطقه ارائه اطلاعات پروازی در نشریه اطلاعات هوانوردی جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌گردد.

ح - نشریه اطلاعات هوانوردی: نشریه‌ای حاوی اطلاعات معتبر، لازم و ضروری که توسط سازمان یا با مجوز از سازمان منتشر می‌شود.

ط - ترافیک هوایی عمومی: ترافیک هوایی که تحت قوانین پیمان و یا مقررات عملیاتی ملی کشور اداره می شود.

ی - ترافیک هوایی عملیاتی: ترافیک هوایی از قبیل ترافیک‌های نظامی، عملیات خاص پرواز‌های پزشکی، آمبولانس جستجو و نجات که مشمول قوانین تدوین شده توسط پیمان نبوده و مقررات آن به صورت مشترک توسط سازمان و ستاد کل نیرو‌های مسلح تدوین و توسط سازمان ابلاغ می‌گردد.

ک- طرح جامع ناوبری هوایی و مدیریت ترافیک هوایی: سند حاوی نیاز‌ها و الزامات موجود و پیش بینی نیاز‌های آتی ساخت و بهره برداری از زیر ساخت‌های لازم جهت ارایه خدمات ناوبری هوایی مطابق با طرح‌های جهانی و منطقه‌ای ناوبری هوایی که توسط سازمان تهیه شده است.

م- وضعیت مخاطره آمیز: وضعیتی که در آن اطمینان خاطر بالایی وجود دارد که هواپیما و سرنشینان آن با یک تهدید جدی ناشی از خطر قریب الوقوع مواجه هستند و با احتیاج به کمک فوری دارند.

ماده ۲- کلیه بهره برداران از منطقه ارائه اطلاعات پروازی و وسائل پرنده مشمول مقررات ترافیک هوایی عمومی به شرح ذیل، ملزم به رعایت مقررات این آئین نامه می‌باشند:

الف) عملیات وسایل پرنده در داخل منطقه ارائه اطلاعات پروازی ایران و یا در حال خروج یا ورود از / به آن.

ب) وسایل پرنده که دارای تابعیت و علامت ثبت از کشور ایران یا در اختیار شرکت‌های ایرانی هستند، مادامی که با مقررات حاکم بر پرواز بر فراز منطقه ارایه اطلاعات پروازی در تعارض نباشند.

ج) ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی، بهره برداران فرودگاهی و پرسنل فعال در عملیات وسایل پرنده.

ماده ۳- وسایل پرنده مدل و اسباب بازی مشمول مقررات این آیین نامه نیستند.

تبصره: به منظور حصول اطمینان از به حداقل رسیدن خطرات احتمالی ناشی از عملیات وسیله پرنده مدل و اسباب بازی بر ایمنی هواپیمایی کشوری، عملیات وسایل پرنده دیگر و افراد و دارایی آنها، هرگونه فعالیت این وسایل باید مطابق با دستورالعمل مصوب شورای امنیت کشور باشد.

ماده ۴- ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی ملزم هستند نسبت به پرواز‌های زیر در ارائه خدمات ناوبری هوایی نسبت به ترافیک هوایی عمومی و عملیاتی اولویت دهند:

الف- پرواز اسکرامبل / ماموریت ویژه نظامی

ب- پرواز‌های سازمان اورژانس کشور و فوریت‌های پزشکی
ب - جستجو و نجات
ج- ماموریت‌های حفاظت محیط زیست
د- تخلیه تجهیزات پزشکی، دارو و مجروحین
ه- اطفا حریق
و - وارسی پروازی
ز- پرواز سران کشور‌ها

ماده ۵- به منظور سیاستگذاری، برنامه ریزی، هماهنگی، نظارت، مدیریت یکپارچه، نظم پرواز‌ها و اعمال حاکمیت در ارائه خدمات ناوبری هوایی، سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان نماینده دولت در امور حمل و نقل هوایی و خدمات ناوبری و هوانوردی می‌باشد.

تبصره: سازمان هواپیمایی کشوری می‌تواند در صورت بروز هرگونه اختلال در امور هوانوردی حسب ضرورت ارائه خدمات ناوبری را محدود و با تعلیق نماید.

ماده ۶- سازمان هواپیمایی کشوری می‌تواند حسب تشخیص در مواقع خاص به منظور حفظ و ایمنی هوانوردی، سند لازم الاجرا اعم از حکم، امریه و بخشنامه در جهت چارچوب مقررات این آئین نامه صادر کند.

ماده ۷- سازمان هواپیمایی کشوری باید تمامی اختلاف عملکرد‌های این آئین نامه و دستورالعمل‌های مربوطه را با استاندارد‌ها و توصیه‌های ایکائو، به ایکائو اعلام و همچنین اختلاف عملکرد‌های اساسی را از طریق نشریه اطلاعات هوانوردی (AIP)، منتشر کند.

ماده ۸- ارائه خدمات ناوبری هوایی و پرواز بر فراز آب‌های آزاد مطابق مقررات مندرج در ضمیمه ۲ پیمان، بدون هیچ تغییری اجرا می‌شود.

ماده ۹ - سازمان هواپیمایی کشوری به منظور مقررات‌گذاری و سیاستگذاری هوانوردی، کلیه مقررات، استانداردها، قواعد و ضوابط فنی ارایه خدمات ناوبری هوایی را براساس پیمان و استاندارد‌ها و توصیه‌های ایکائو، در کشور تدوین و بر نحوه اجرای آن نظارت می‌کند.

تبصره ۱- سازمان هواپیمایی کشوری می‌تواند انجام امور بازرسی و ممیزی از ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی را به صورت کلی یا جزیی به اشخاص صاحب صلاحیت مطابق با مقررات موجود واگذار نماید.

تبصره ۲- بازرسان سازمان هواپیمایی کشوری می‌توانند در راستای اختیارات مندرج در قوانین و مقررات مربوطه هوانوردی به منظور نظارت بر تامین و حفظ ایمنی، بدون هیچ گونه محدودیت و قید و شرطی، به اماکن، تجهیزات و امکانات و اسناد و مدارک مربوطه ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی دسترسی داشته باشند.

ماده ۱۰ - سازمان هواپیمایی کشوری تنها مرجع ذیصلاح جهت صدور و نظارت، اعمال محدودیت، لغو و تعلیق مجوز یا گواهینامه عملیاتی در زمینه خدمات ذیل در منطقه ارائه اطلاعات پروازی ایران می‌باشد:

الف- خدمات مدیریت ترافیک هوایی
ب- خدمات مخابرات هوانوردی
ج- خدمات هواشناسی هوانوردی
د- خدمات جستجو و نجات هوانوردی
ه- خدمات مدیریت اطلاعات هوانوردی
و- خدمات طراحی و دستور العمل‌های پروازی
ز- خدمات جریان ترافیک هوایی و اجازه پرواز‌ها

ماده ۱۱- ارائه هرگونه خدمات ناوبری هوایی منوط به اخذ مجوز یا گواهینامه عملیاتی از سازمان می‌باشد.

ماده ۱۲- انجام پرواز با وسیله پرنده صرفا در مناطق پروازی از قبل تعیین شده و با رعایت محدودیت‌های تعیین شده توسط سازمان هواپیمایی کشوری مجاز است.

ماده ۱۳ - ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی موظف می‌باشند الزمات مربوط به نیروی انسانی، ساختار سازمانی، تجهیزات و نظام نامه و دستورالعمل‌های خود را با مقررات سازمان منطبق نموده و به تایید سازمان هواپیمایی کشوری برساند.

تبصره: به منظور نظارت بر رعایت مقررات این آئین نامه و ارتقای ایمنی، تایید صلاحیت فنی و تخصصی مدیران ذیل قبل از انتصاب بر عهده سازمان هواپیمایی کشوری می‌باشد:

الف- مدیر کنترل ترافیک هوایی
ب- مدیر ارائه دهنده خدمات مخابرات هوانوردی
ج - مدیر ارائه دهنده خدمات جستجو و نجات هوایی
د- مدیر ارائه دهنده خدمات مدیریت اطلاعات هوانوردی
ه- مدیر ارائه دهنده خدمات طراحی و دستور العمل‌های پروازی
و- معاون مدیر عملیات هوانوردی فرودگاه
ز- مدیران و مسئولین عملیاتی فرودگاهی

ماده ۱۴ - سازمان هواپیمایی کشوری در جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی زیرساخت‌های خدمات ناوبری هوایی مسئول تدوین طرح جامع ناوبری هوایی و مدیریت ترافیک هوایی ظرف مدت یکسال می‌باشد.

ماده ۱۵ - ایجاد، توسعه، بهره برداری و نگهداری زیرساخت‌های خدمات ناوبری هوایی از قبیل سامانه‌های ارتباطی، ناوبری، مخابراتی، نظارتی و سامانه‌های مدیریت ترافیک هوایی در کل فرودگاه‌ها ی غیر نظامی و منطقه ارائه اطلاعات پروازی ایران توسط ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی باید به تبعیت از طرح جامع ناوبری هوایی و مدیریت ترافیک هوایی مصوب سازمان هواپیمایی کشوری باشد.

ماده ۱۶-سازمان هواپیمایی کشوری می‌تواند در موارد تخلف از مقررات این آئین نامه، هرگونه مجوز یا گواهینامه متخلف را محدود و لغو و یا تعلیق نماید.

ماده ۱۷- به منظور ایجاد و ارتقای هماهنگی در مدیریت قلمرو هوایی کشور و بهره برداری از زیرساخت‌های هوانوردی، احداث فرودگاه‌ها و راه‌های هوایی و تصمیم گیری در خصوص موارد مرتبط با قلمرو هوایی کشور، کمیته‌ای به نام کمیته دائمی اداره امور فضای کشور در سازمان هواپیمایی کشوری با عضویت اعضا به شرح ذیل تشکیل می‌گردد و دستورالعمل اجرایی این ماده ظرف مدت یکسال توسط سازمان هواپیمایی کشوری و ستاد کل نیرو‌های مسلح تهیه و پس از تصویب شورای عالی امنیت ملی به مورد اجرا گذاشته می‌شود:

- نماینده سازمان (دبیر کمیته) - عضو اصلی

- نماینده ستاد کل نیرو‌های مسلح - عضو اصلی

- نماینده ارتش جمهوری اسلامی - عضو ناظر

- نماینده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی - عضو ناظر

- نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح عضواصلی

- نماینده هواپیمایی نیروی انتظامی- عضو ناظر

- نماینده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء - عضو ناظر

- نماینده شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران - عضو اصلی

- نماینده شرکت‌های هواپیمایی به انتخاب سازمان هواپیمایی کشوری- عضو اصلی

تبصره ۱: سازمان هواپیمایی کشوری می‌تواند پس از اعلام علل امنیتی و دفاعی از سوی مقامات ذیصلاح امنیتی و نظامی ارائه خدمات ناوبری هوایی را به وسایل پرنده غیر نظامی بر فراز قسمتی با کل منطقه اطلاعات پروازی کشور محدود یا ممنوع نماید. دستورالعمل مربوطه توسط سازمان هواپیمایی کشوری با همکاری ستاد کل نیرو‌های مسلح تدوین و ابلاغ می‌گردد.

تبصره ۲- هرگونه فعالیت نظامی که برای پرواز وسایل پرنده غیر نظامی مخاطره آمیز می‌باشد ضرورت دارد توسط ارگان مربوطه حداقل هفت روز قبل پیش از اجرایی شدن مطابق ضوابط تعیین شده توسط سازمان هواپیمایی کشوری با ارائه دهنده خدمات ناوبری هوایی هماهنگ شود.

ماده ۱۸- در مواردی که وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی و نهاد‌های نظامی اقدام به تهیه و تدوین مقررات، ضوابط و الزامات مرتبط با هوانوردی در فضای کشور و فرودگاه‌ها می‌نمایند که ممکن است به هر نحوی از انحا هوانوردی نظامی و غیر نظامی را دچار محدودیت و یا متاثر نماید، موظفند قبلا نظر سازمان هواپیمایی کشوری را جلب نمایند.

مرجع حل اختلاف فی ما بین در این خصوص در گام اول سازمان هواپیمایی کشوری، ستاد کل نیرو‌های مسلح و در صورت عدم حصول توافق، شورای عالی امنیت ملی خواهد بود.

ماده ۱۹- مطابق ماده ۲۵ پیمان، سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان نماینده کشور متعاهد با همکاری ستاد کل نیرو‌های مسلح، وظیفه مساعدت در مورد هواپیمایی که در قلمرو هوایی آن دچار مخاطره شده را دارد.

ماده ۲۰- سازمان هواپیمایی کشوری به منظور مساعدت با هواپیمای در حال مخاطره یا مفقود شده، در صورت نیاز به تجسس و نجات با نظارت مقامات مربوطه کشوری و لشگری و تا آنجایی که عملی باشد، اجازه اتخاذ تدابیر مقتضی به مالکین هواپیما یا مسئولین کشور ثبت کننده هواپیما و دیگر ذینفعان قانونی را صادر می‌نماید.

ماده ۲۱- کلیه دستورالعمل‌های مورد نیاز برای اجرای این آئین نامه با رعایت قوانین و مقررات مربوط توسط سازمان تصویب و ابلاغ می‌شود.