گوناگون

راهکار‌های فوق العاده در تقویت حافظه کودکان

راهکار‌های فوق العاده در تقویت حافظه کودکان

پارسینه: داشتن یک حافظه قوی عامل مهمی در یادگیری کودکان است. قدرت حافظه الزاما یک امر ذاتی نیست، بلکه می‌توان با روش‌هایی به تقویت حافظه کودکان کمک کرد. در این مطلب سعی داریم شما را با روش‌هایی برای افزایش حافظه کودکان آشنا سازیم.

کودکانی که برای به خاطر سپردن موضوعات مختلف و یادگیری مشکل دارند، معمولاً چیز‌هایی را از دست می‌دهند و نمی‌توانند منظم بمانند، دچار عدم تمرکز در انجام تکالیف خود هستند، دائماً خیال پردازی می‌کنند، نسبت به هم سن و سال‌های خود دست خط ضعیف تری دارند، مهارت‌های حرکتی آن‌ها مانند پریدن و دویدن ضعیف است یا گاهی اوقات پرخاشگر می‌شوند و معمولاً دچار ضعف تمرکز هستند.

داشتن یک حافظه خوب ابزار مفیدی برای رشد کودک است. حافظه قوی در مراحل مختلف زندگی کودک مانند تحصیل به او کمک می‌کند. همه افراد حافظه خوب و قوی ندارند؛ بنابراین بهتر است برای تقویت حافظه از همان دوران کودکی برنامه ریزی کنید. در ادامه به چند نکته عمده در تقویت حافظه کودکان پرداخته شده است.

وقتی در معرض اضطراب و فشار روانی هستیم، مغز اطلاعات را به بخش واکنشی خود می‌فرستد و از حرکت جریان سیال اطلاعات به قشر قدامی یا بخش جلویی مغز جلوگیری می‌شود؛ یعنی ناحیه‌ای از مغز که حافظه بلندمدت در آن شکل می‌گیرد. پس برای آموزش کودکان می‌توان این مسئله را در نظر گرفت و قبل از شروع آموزش، اقداماتی برای کاهش فشار روانی و استرس انجام داد. مثلا با پخش موسیقی شاد و کودکانه، بازی‌های ساده با توپ و… یا لطیفه‌های خنده دار از میزان اضطراب آن‌ها کم کرد. با از بین رفتن استرس و فشار روانی ظرفیت مغز کودکان برای پذیرش و حفظ اطلاعات افزایش می‌یابد و حافظه به شکل قابل ملاحظه‌ای تقویت می‌شود.

وقایع خاطره انگیز و جالب در حافظه بلندمدت انسان ماندگار می‌شوند. برای آموزش بهتر و تقویت حافظه کودکان باید با آماده سازی مغز آنها، قبل از مطرح کردن موضوعی خاص، ظرفیت و امکان یادگیری را افزایش داد. با کمک گرفتن از ابزار‌های کمک آموزشی مانند پوسترها، فیلم‌های آموزشی یا پرسیدن سؤال و معما درباره موضوع درس کنجکاوی آنان برانگیخته می‌شود. کنجکاوی فیلتر‌های حسی مغز را برای تمرکز و توجه بیشتر باز می‌کند. سعی کنید با جلب توجه کودکان و تحریک شاخک‌های حسی و پرسش گری در آن‌ها مطالب آموزشی را در حافظه بلند مدت شان ثبت کنید.

مغز در هر ثانیه در معرض حجم شگفت انگیزی از اطلاعات قرار دارد، اما تنها بخش کوچکی از آن‌ها گزینش می‌شوند و اجازه ورود می‌یابند. ناخودآگاه انسان، برای ورود این اطلاعات، گزینشی تصمیم گیری می‌کند. رنگ‌ها از معدود راه یافتگانی هستند که حسگر‌های مغزی نسبت به آن‌ها واکنش شدیدی نشان می‌دهند. پس اطلاعات را با بهره گیری از رنگ‌های مختلف در وسایل و محیط کودکان به شکل رمزدار در حافظه آن‌ها پررنگ می‌کنید. مغز کودکان برای به خاطر آوردن حقایقی که آموخته، به کمک رنگ‌ها به کلید‌ها و سرنخ‌هایی برای به خاطر آوردن اطلاعات حافظه دست پیدا می‌کند. استفاده از تصاویر رنگی، اجسام و وسایل رنگی مانند: دفترچه، مداد و… تحریک پذیری مغزی و تقویت مغز و حافظه کودکان را به همراه دارد.

اگر خلاقیت و کار‌های تازه و متنوع را به تجربه‌های یادگیری کودکان اضافه کنید، فرآیند مغزی به خاطرسپاری به شدت تسریع می‌شود. قبل از شروع مطالعه یا یادگیری، برای کودکان خود خلاقیت و تنوع ایجاد کنید. می‌توانید محیط را برای او دل انگیزتر کنید؛ یک شمع روشن کنید یا آموزگاران می‌توانند از کلیپ‌های آموزشی شاد و مرتبط با مبحث آموزشی استفاده کنند. انتخاب بسیار گسترده و وابسته به مورد آموزشی و البته امکانات و سلیقه شما و کودکانتان است. با ایجاد تجربه‌های متنوع در یادگیری، سیستم هوشیاری کودکان تغییر می‌کند و با آغوش باز پذیرای فرآیند به خاطرسپاری و نگهداری اطلاعات مغزی می‌شوند.

هر کودک دریافت مخصوصی از اطلاعات دارد و با امکانات ذهنی و استعداد‌های ویژه خودش می‌آموزد. باید کودکان را تشویق کرد تا نسبت به مسائل کنجکاو باشند و سؤالات خود را مطرح کنند. در این صورت برداشت‌های شخصی آن‌ها از موضوعات مختلف گسترش می‌یابد و به نتایج درست تری از موضوعات مختلف می‌رسند. تجزیه و تحلیل شخصی از مسائل به ماندن اطلاعات در مغز و فرآیند تصفیه اطلاعات هر فرد بسیار کمک می‌کند. برای مثال، داستان گویی در به خاطرسپاری حقایق بسیار مفید است. داستان‌ها با ایجاد کد‌های ذهنی، بازیابی و فراخوانی اطلاعات را ساده می‌کنند. الگوی حفظ کردن اطلاعات در مغز با داستان‌ها تقویت می‌شود.

هنگامی که خاطرات جدیدی در حافظه کودک ثبت می‌شوند، اغلب کودک در یادآوری آن‌ها دچار مشکل می‌شود. حافظه، اطلاعات جدید را برای مدت زمانی کمتر از یک دقیقه در حافظه کوتاه مدت نگه می‌دارد. اگر مغز بتواند ارتباطی بین اطلاعات جدید و قدیمی بیابد، اطلاعات جدید را به حافظه بلند مدت انتقال می‌دهد. یعنی اگر عاملی بیرونی یا درونی وجود نداشته باشد که مغز بتواند خاطرات جدید را به خاطرات قبلی پیوند دهد. در یادآوری آن دچار مشکل می‌شود.

یک راه برای تقویت حافظه کودکان در این شرایط این است که ارتباطی بین آموخته‌های کودک ایجاد کنید. یافتن راهی که اطلاعات ذهن کودک را به هم متصل کند، به شکل گیری و بازیابی حافظه بلند مدت کمک می‌کند. این کار باعث تقویت حافظه فعال می‌شود. حافظه فعال مسئول نگهداری و مقایسه خاطرات جدید و قدیمی است

برای تشکیل حافظه دائمی، کودکان اطلاعات وارد شده به حافظه بلندمدت را به سطح بالاتری از فعالیت‌های ذهنی و مغزی انتقال می‌دهند. برای این کار فعالیت‌هایی از جانب کودک صورت می‌گیرد که دلالت بر حرکت اطلاعات به سوی ماندگاری در حافظه دائمی دارد. مثلا زمانی که کودک شما از مطلبی که آموخته است خلاصه برداری می‌کند؛ به ویژه زمانی که این خلاصه برداری به زبان و روش خود او صورت می‌گیرد، یعنی اطلاعات در مغز او ثبت شده است. با در نظر گرفتن مدل یادگیری هر کودک می‌توان از کمک ابزار‌هایی مانند موسیقی، اشکال، حرکات موزون و متحرک، کتاب‌های مصور و… استفاده کرد. فقط باید دقت کرد یادگیری کودک در چه دسته‌ای از مدل‌های یادگیری قرار دارد. یادگیری در برخی از افراد از طریق دیداری یا در اصطلاح به شکل بصری صورت می‌گیرد و این مورد برای برخی دیگر به شکل شنیداری و… است.

ما حس‌های پنجگانه متفاوتی داریم و اطلاعاتی که از طریق هر کدام از این حواس دریافت می‌کنیم در قسمت مختص به همان حس در مغز ثبت می‌شود. پس برای آموزش کودکان باید تلاش کنید تا تمام این حواس را به جنب و جوش و دقت وادارید. فعالیت‌های مختلف موجب می‌شوند مغز اطلاعات کسب شده از تحریک هر حس را در بخش‌های گوناگون ذخیره کند، در این صورت مغز کودک شما مسیر‌های چندگانه‌ای به سمت حافظه می‌سازد که کار بازیابی و تازه سازی اطلاعات را مؤثرتر و سریع‌تر می‌کنند. این مدار‌های ارتباطی شکل گرفته، که به اطلاعات موجود در حافظه می‌رسند، با تکرار و تمرین بیشتر، قوی‌تر می‌شوند. پس بهره گیری از عناصر حسی مختلف و تکرار و تمرین با استفاده از آن‌ها باعث بازیابی اطلاعات در حافظه و تقویت حافظه کودکان می‌شود.

برای تقویت حافظه، مغز به پروتئین و همچنین کمکِ انتقال دهنده‌های عصبی نیاز دارد. توجه و تمرکز مغز به سرعت و در حدود ۱۰ دقیقه پس از مواجهه با اطلاعات جدید تخلیه و صفر می‌شود. با ایجاد فواصل مناسب به مغز برای تغییر از حالت یادگیری به وضعیت یادگیری مجدد کمک می‌کنید. در این صورت، مغز زمانی برای به کارگیری مواد شیمیایی برای بازساخت عملیات حافظه مهیا می‌کند. این استراحت و فاصله می‌تواند به شکل استفاده از موسیقی، بازی‌های ساده و… باشد. بعد از گذشت دقایقی، مغز هوشیاری و اطلاعات لازم برای ذخیره اطلاعات را در حافظه کسب می‌کند.

یک بازی کودکانه با همراهی فرزندتان انجام دهید. به او بگویید که تصویری از فیلم، کارتون یا کتابی که اخیرا خوانده است را در ذهن خود تجسم کند. مثلا اگر یک کتاب تاریخی خوانده است، در ذهنش یک فیلم تاریخی بسازد. به آن رنگ و لعاب دهد. برای شما تعریف کند که شخصیت‌های داستانی اش را چگونه تصور کرده است.

حافظه همچون ماهیچه‌های بدن برای رشد به تمرین نیاز دارد. انتخاب بازی‌های ذهنی گزینه مناسبی برای تقویت حافظه هستند. شرایطی را فراهم کنید تا کودکان به خصوص خردسالان بتوانند چیز‌هایی را که تاکنون آموخته اند را دوباره به یاد بیاورند.

نیازی به انتخاب بازی‌های ذهنی سخت و سنگین نیست. یک روز که با فرزندتان از جلوی خانه یک دوست یا اقوام تان عبور کردید، می‌توانید از او بپرسید چه کسی در این خانه زندگی می‌کند؟ چه نسبتی با شما دارد؟ چه خاطرات خوبی با او دارید؟ بازی‌های ذهنی مانند این بازی تجربه یادآوری اطلاعات را برای کودک فراهم می‌کند و این باعث تقویت حافظه می‌شود.

هنگامی که کودک کاری یا مطلبی که خوانده است را دوباره برای شما توضیح دهد، بهتر آن را درک می‌کند. بیشتر در حافظه اش می‌نشیند. در نتیجه، هم فن بیان و هم حافظه اش تقویت می‌شود. به طور مثال اگر فرزندتان به کلاس بسکتبال می‌رود و در حال یادگیری تکنیک دریبل زدن توپ است، از او بخواهید که دریبل زدن را به شما هم بیاموزد. دوباره آموزش دادن این تکنیک به کودک کمک می‌کند تا روی حافظه اش کار کند و اطلاعات را بازیابی کند.

مطالعه با کودکان برای رشد فکری آن‌ها مفید است. اما اگر بخواهید کودک مطالب بیشتری را هنگام خواندن درک کند، بچه‌ها را فعالانه درگیر خواندن کنید. هنگامی که کودک به صورت فعال کتاب بخواند حافظه بلند مدت او تقویت می‌شود. مطالعه فعال تنها شامل نت برداری یا هایلایت کردن نکات مهم متن نیست. بلکه شامل توضیح دادن مطالب آموخته شده به دیگران و صحبت کردن در مورد آن نیز هست. پاسخ دادن به سوالاتی که دیگران در رابطه با آن مطلب می‌پرسند نیز شامل مطالعه فعال می‌شود. از کودک بخواهید تا خلاصه آنچه امروز خوانده است را بنویسد. طرح آن را مانند یک نقشه نقاشی کند یا نکات کلیدی را به صورت یک لیست تهیه کند. به او بیاموزید تا در مورد مطالبی که به خوبی درک نکرده از شما یا معلم خود سوال بپرسد. این پرسش و پاسخ‌ها منجر به درک بهتر، تقویت حافظه کودکان و پرورش مهارت حل مسئله می‌شود.

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل نقش زیادی در تقویت حافظه کودکان دارد. کودکانی که تغذیه مناسبی دارند علاوه بر داشتن انرژی کافی برای انجام کار‌های خود، در بخش یادگیری و آموزش بهتر عمل می‌کنند. ۶ غذایی که در ادامه بررسی می‌کنیم نقش زیادی در رشد مغز کودکانتان دارد.

تخم مرغ: پروتئین و مواد مغذی موجود در تخم مرغ نقش زیادی در تمرکز کودکان دارد. کودکان می‌توانند تخم مرغ را به عنوان یک صبحانه کاملاً یا میان وعده عصر گاهی مصرف کنند. این ماده غذایی به فرزندانتان کمک می‌کند تا بدون افت انرژی ساعات دیگر روز را در تکاپو باشند.

سبزیجات: سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم پیچ به دلیل ویتامین‌ها و مواد مغذی سرشاری که دارند علاوه بر اینکه احتمال ابتلا به زوال عقل در سنین پایین را کاهش می‌دهند، سرشار از اکسیدان هستند و باعث رشد سلول‌های جدید مغز می‌شوند. شما می‌توانید سبزیجات را در قالب سالاد درست کنید یا با کمی خلاقیت آن‌ها را با روغن زیتون و نمک بپزید و چیپس کلم پیچ درست کنید.

ماهی: امگا ۳ موجود در ماهی منبع خوبی برای تقویت حافظه است و از کاهش مهارت‌های ذهنی جلوگیری می‌کند.

سیب و آلو: بیشتر بچه‌ها شیرینی جات را دوست دارند. سیب و آلو میوه‌هایی هستند که به دلیل آنتی اکسیدان‌های موجود در خود با کاهش مهارت‌های ذهنی مبارزه می‌کنند و باعث تقویت حافظه کودکان می‌شوند.

بلغور جو دوسر: بلغور جو دوسر سرشار از فیبر است و برای قلب و مغز مفید می‌باشد. بر اساس مطالعات انجام شده کودکانی که از این ماده غذایی استفاده می‌کنند نسبت به کودکانی که غلات شیرین را ترجیح می‌دهند کار‌های مربوط به حافظه را بهتر انجام می‌دهند.

آجیل: اسید‌های چرب ضروری، پروتئین ها، مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در آجیل می‌تواند روحیه و سیستم عصبی کودکان را تقویت کند.

محدود کردن تماشای تلویزیون و استفاده از موبایل و تبلت هم به تقویت حافظه کودکان تاثیر می‌گذارد. طبق تحقیقاتی که انجام شده است مشاهده تلویزیون با میزان آلزایمر ارتباط مستقیمی دارد. علت آسیب حافظه این است که تلویزیون، محرک ایجاد نمی‌کند.

کودکان هر چه قدر در سن کمتر موبایل و تبلت دستشان باشد، حافظه شان کمتر می‌شود. والدین بسیار خوشحال هستند که کودکمان خیلی خوب با موبایل کار می‌کند و این امر به معنای حافظه و تمرکز بالا نیست.

تقویت حافظه کودکان نقش مهمی در یادگیری و سرعت انتقال آن‌ها دارد. با توجه به موارد عنوان شده در متن می‌توان گام‌های مؤثری در این راه برداشت و با لذت بخش کردن آموزش و توجه به ساختار مغز و عملکرد حافظه کودک و شیوه درست تربیتی و آموزشی، کودکانی سالم و توانا پرورش داد. علاوه بر این موارد شما می‌توانید با دادن مسئولیت‌های روزانه به فرزندتان باعث بهبود توجه و تمرکز آن‌ها شوید.

ارسال نظر

نمای روز

داغ

صفحه خبر - وب گردی

آخرین اخبار