دو در مقابل دو؛ پیشنهاد حسین موسویان برای حفظ برجام

به گزارش «پارسینه»، حسین موسویان، دیپلمات و مذاکره کننده هسته ای سابق ایران که اکنون به عنوان پژوهشگر در دانشگاه پرینستون آمریکا فعالیت می کند، در یادداشتی که برای «میدل ایست آی» نوشته است، پیشنهاد کرده که ایران و آمریکا به جای اصرار بر احیای برجام، تا زمان برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا یک توافق موقت را اجرا کنند. موسویان نوشت:

 

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، ۲۵ مه در مجمع جهانی اقتصاد در داووس بار دیگر تاکید کرد که برای احیای توافق هسته‌ای ایران، «مهم‌ترین مسئله این است که تحریم‌های اقتصادی علیه ایران باید به طور موثر برداشته شود».

وی ادامه داد: کم اهمیت جلوه دادن این موضوع کلیدی و تمرکز بر یک موضوع دیگر (حذف سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا) پاسخ درستی نیست. ما هنوز در عمل ندیده ایم که بایدن متفاوت از ترامپ عمل کند. ما در‌های دیپلماسی برای دستیابی به یک توافق خوب و پایدار را کاملاً باز گذاشته ایم.»

جو بایدن تصمیم گرفته است که سپاه پاسداران ایران را در لیست سیاه سازمان‌های تروریستی خارجی (FTOs) آمریکا نگه دارد. او این تصمیم را در آوریل به نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل ابلاغ کرد و اعلام کرد که این تصمیم نهایی است و پنجره امتیازدهی به ایران بسته شده است.

دولت ترامپ در آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست FTO قرار داد تا جبران خسارت را برای دولت بعدی تا حد ممکن دشوار کند.

پل پیلار، یکی از همکاران ارشد دانشگاه جورج تاون و دستیار اجرایی سابق مدیر اطلاعات مرکزی ایالات متحده، اظهار داشت: «این اقدام سوءاستفاده آشکار از فهرست FTO بود. از ۷۳ سازمانی که در حال حاضر در فهرست قرار دارند، ۷۲ سازمان -همانطور که طراحان فهرست مدنظر داشتند - گروه‌های غیر دولتی هستند. سپاه تنها سازمانی است که این گونه نیست.»

امیرعبداللهیان در گفتگو با فرید زکریا از سی‌ان‌ان در مجمع جهانی اقتصاد گفت: «اطلاعاتی داریم که رژیم صهیونیستی سیاست خارجی آمریکا را به گروگان گرفته است.»

این با آنچه یک مقام ایرانی که خواست نامش فاش نشود، به من گفت مطابقت دارد.

او گفت که در سال ۲۰۱۱، در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، در یک کنفرانس بین المللی «چتم هاوس رولز»، یکی از روسای سابق سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) به سفیر ایران گفت: «شما در حال مذاکره با شش قدرت جهانی در مورد برنامه هسته‌ای خود هستید. اما در نهایت ما در مورد برنامه هسته‌ای ایران تصمیم خواهیم گرفت.»

 

در ۲۵ مارس، رابرت مالی، مذاکره کننده اصلی ایالات متحده برای احیای توافق هسته ای، به اعضای کمیته روابط خارجی سنا گفت که درخواست ایران برای حذف سپاه از فهرست FTO ارتباطی با توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ندارد و در نتیجه تهران باید امتیازی «متقابل» معادل آن را به واشنگتن ارائه دهد، کاری که تاکنون موفق به انجام آن نشده است.

او با این حال تاکید کرد که «گزینه نظامی نمی‌تواند این موضوع را حل کند. می‌تواند آن را به عقب برگرداند، اما تنها راه حل واقعی یک راه حل دیپلماتیک است.»

واقعیت این است که پس از یک سال مذاکره، در مورد چگونگی پیوستن مجدد ایران و آمریکا به برجام توافق وجود دارد. موضوع کلیدی باقی مانده، درخواست ایران برای تضمین پایبندی آمریکا به توافق و عدم خروج مجدد آن است.

بایدن نمی‌تواند تضمین کند که کنگره یا رئیس جمهور بعدی این توافق را دوباره لغو نخواهد کرد. بنابراین، منطق ایران این بوده است که در صورت عدم وجود چنین تضمینی، «امتیاز متقابل» معادل برای تهران، حذف سپاه از فهرست سیاه تروریستی آمریکا خواهد بود.

در همین حال، ایران به داشتن اورانیوم غنی شده کافی برای حداقل یک بمب بسیار نزدیک است.

اگر مساله ناتوانی آمریکا در ارائه تضمین یا خارج کردن سپاه پاسداران از لیست FTO است، تهران و واشنگتن باید یک توافق موقت را در نظر بگیرند. یک احتمال می‌تواند «برنامه اقدام دو در مقابل دو» در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) باشد.

در این برنامه، ایران ابتدا تولید اورانیوم غنی شده تا ۲۰ درصد و ۶۰ درصد را متوقف می‌کند و خود را به تولید اورانیوم غنی شده به کمتر از ۵ درصد محدود می‌کند و ثانیاً، به تبعیت از پروتکل الحاقی بازگردد تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بتواند دوباره تأیید کند که ایران برای تأسیسات غنی‌سازی مخفی سانتریفیوژ تولید نمی‌کند.

با این اقدامات، قدرت‌های جهانی تضمین‌های عینی مناسبی برای عدم انحراف برنامه هسته‌ای ایران به سمت تسلیحات خواهند داشت.

ایالات متحده هم به نوبه خود تحریم نفت ایران و همچنین تحریم‌های موسسات مالی ایران از جمله بانک مرکزی را لغو خواهد کرد.

البته بهترین نتیجه احیای کامل توافق هسته‌ای خواهد بود. با این حال، در غیاب پایبندی کامل، یک توافق موقت گزینه بهتری نسبت به جنگ احتمالی خواهد بود.

در ۲۲ می، سرهنگ صیاد خدایی از سپاه ایران در تهران به ضرب گلوله کشته شد. اسراییل مظنون به ترتیب دادن این ترور است.

واقعیت این است که اسرائیل، آمریکا و ایران در حال حاضر درگیر یک جنگ سایه هستند، جنگی که سال‌هاست در زمین، دریا، هوا و فضای مجازی در حال انجام است.

مذاکره کننده بایدن در امور ایران در جلسه استماع کنگره گفت که «مذاکرات هسته‌ای [هنوز] نمرده، اما رو به موت است».

یک توافق موقت همچنان می‌تواند برجام را نجات دهد و به طور بالقوه زمینه‌ای را برای پایبندی کامل هر دو طرف پس از انتخابات میان دوره‌ای نوامبر امسال در ایالات متحده فراهم کند.