معضلی به اسم سگ‌های ولگرد

متاسفانه چند روز پیش سگ‌های ولگرد به یک مادر و دختر ۳ ساله اش در حوالی کرج حمله کردند که در نهایت با کمک قفل فرمان یک راننده عبوری، بدن نیمه جان کودک ۳ ساله از زیر پنجه و دندان‌های سگ‌ها نجات پیدا کرد و به بیمارستان منتقل شد. بی شک این تجربه تلخ تا ابد با روح و جسم این کودک باقی می‌ماند و ممکن است آسیب‌های جدی روحی در کنار آسیب‌های جسمی با او همراه شود. البته این تنها حمله سگ‌های ولگرد نیست و متاسفانه طبق گزارش‌ها حداقل ۵۰ نفر در سال به دلیل حمله سگ‌های ولگرد در کشورمان جان خود را از دست می‌دهند و حدود ۲۰۰ هزار گزیدگی توسط سگ‌ها در سال ثبت شده است. چند روز پیش هم مصطفی نادری، کارشناس محیط‌زیست به خبرگزاری تسنیم گفته بود که جمعیت سگ‌های ولگرد در کشور از مرز دو میلیون قلاده گذشته است. به اعتقاد کارشناسان محیط زیست، زیاد شدن بیش از حد جمعیت سگ‌های ولگرد به دلیل غذارسانی به آن هاست که باید جلوی آن گرفته شود. یادآوری این نکته هم ضروری است که نه تنها انسان‌ها که دیگر حیوانات هم از وجود سگ‌های ولگرد در امان نیستند و با خطر مواجه اند و ویدئو‌های حمله سگ‌های ولگرد به مرال و یوزپلنگ ایرانی هم در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

در این گزارش از دلایل غلط بودن غذا دادن به سگ‌های ولگرد، هزینه‌ای که این سگ‌ها برای جامعه ایجاد می‌کنند و همچنین تجربه دیگر کشور‌ها برای جمع‌آوری سگ‌های بی‌سرپرست نوشته‌ایم.

طبق آمار‌های منتشرشده، در سال حدود ۲۰۰ هزار نفر مورد گزیدگی سگ در کشورمان قرار می‌گیرند که باید فورا واکسن هاری را تزریق کنند. مدیر گروه بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی استان قزوین به ایرنا گفته، دولت برای واکسن هاری هر فرد گزیده شده باید ۱۰ میلیون تومان هزینه کند، یعنی سالانه حدود دو هزار میلیارد تومان واکسن هاری برای کشور هزینه دارد، در حالی که برای تزریق آن هیچ پولی از فرد گزیده‌شده دریافت نمی‌شود. البته از این موضوع هم نباید گذشت که نگهداری سگ‌های ولگرد هم برای کشور و شهرداری‌ها هزینه‌های هنگفتی به همراه دارد. شهردار پردیس سال گذشته اعلام کرده هزینه نگهداری ۸۵۰ قلاده سگ ماهانه ۵۰ میلیون تومان است و این یعنی برای نگهداری دو میلیون سگ باید سالانه حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه کرد! باید به این هزینه‌ها هزینه‌های زنده‌گیری، عقیم‌سازی و واکسیناسیون سگ‌های ولگرد را هم اضافه کرد که رقم بسیار زیادی می‌شود.

غذادادن به حیوانات در کنار حس مهربانی و لذتی که دارد، گاهی می‌تواند سبب به هم ریختن اکوسیستم شود. کارشناسان معتقدند که حیوانات غریزه‌ای دارند که وقتی احساس امنیت کنند و غذایشان فراهم باشد، بیشتر تولیدمثل می‌کنند و اگر امنیت و غذا فراهم نباشد خودبه‌خود تولیدمثل نمی‌کنند. به اعتقاد کارشناس حوزه حیات وحش، هرگونه غذارسانی به سگ‌های ولگرد و بدون‌صاحب، باعث دادن امتیاز ویژه به این گونه، تولید مثل بیشتر و افزایش جمعیت آن‌ها می‌شود. با این حال کشور‌های مختلف برای غذادادن به سگ‌های ولگرد جریمه نقدی در نظر گرفته‌اند. مثلا در کشور انگلیس، پلیس افرادی را که به سگ‎‌ها غذا می‎دهند، ۵۰ پوند جریمه می‎کند و در کانادا مبلغ جریمه به ۲۰۰ دلار می‎رسد. به هر حال عقیم‌نشدن سگ‌ها و غذا دادن به سگ‌های ولگرد باعث شده جمعیت آن‌ها در کشورمان روز به روز افزایش یابد و هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل کند.

در کشور‌های توسعه‌یافته قوانین سختی درباره حیوانات وجود دارد، در این کشور‌ها معمولا هیچ سگ بدون صاحب واکسینه‌نشده‌ای وجود ندارد. سگ‌ها یا در صف واکسیناسیون، عقیم‌سازی و واگذاری هستند یا به دلایل پزشکی با روش‌هایی که به آن «مرگ با ترحم» می‌گویند، به عمرشان پایان داده می‌شود. البته برخی کشور‌ها هم سگ‌های ولگرد و بدون صاحب را به کشور‌هایی صادر می‌کنند که گوشت سگ می‌خورند.

در آمریکا، دولت استفاده از «تله‎‌های سیانوری» برای کشتن حیوانات آسیب‌رسان به مزارع، چون روباه، سگ‌های وحشی، کایوتی و نظیر آن‌ها را مجاز دانسته است. این وسیله که پس از جذب حیوانات به طعمه، سم سیانور به داخل دهان آن‌ها اسپری می‌کند با مخالفت‌های فراوان فعالان محیط زیست و حقوق حیوانات روبه رو بوده است. همچنین کشتن سگ‌های بی‌خانمان در اتاق‌های گاز از دیگر روش‌هایی است که هنوز در ۹ ایالت آمریکا استفاده می‌شود. در این روش، حیوانات را در جعبه‌های بدون منفذ قرار می‌دهند و درون آن گاز تزریق می‌کنند.

در بلژیک هم، با توجه به این که سگ‌های خیابانی، بیشتر سگ‌هایی هستند که توسط صاحبان شان در شهر رها شده اند، این کشور قانون جدیدی را برای کنترل جمعیت بیش از دو میلیون حیوان خیابانی و خانگی تصویب کرده است. بر اساس این قانون، صاحبان حیوانات خانگی باید حیوانات خود را عقیم کنند. در کشوری که در سال‌های ۱۸۰۰ از گربه‌ها برای نامه رسانی و حتی آزمایش‌های عجیب استفاده می‌کردند، اکنون در سال حدود ۳۰ هزار گربه در خیابان رها می‌شوند. نیمی از این گربه‌های رها شده به دلیل پر شدن ظرفیت پناهگاه‌ها در خیابان جان خود را از دست می‌دهند.

هلند موفق شده است عنوان اولین کشوری را که حتی یک سگ بی‌خانمان در خیابان‌هایش ندارد، کسب کند. برای مدتی طولانی، هلند آمار بیشترین تعداد سگ خیابانی در اروپا را داشت. دولت هزینه عقیم کردن سگ‌ها را به طور رایگان برعهده گرفت و اقدامات حقوقی این عمل را با نتایج عالی اجرا کرد و اکنون هیچ سگ ولگردی در این کشور وجود ندارد. البته برای کسانی که حیوانات خانگی خود را در خیابان رها می‌کنند، مجازات زندان در نظر گرفته و برای به سرپرستی گرفتن حیوانات مالیات سنگینی وضع شده است.

مصر یکی از کشور‌هایی است که بیشترین تعداد سگ‌های ولگرد را در خود جای داده است؛ در این کشور، سگ‌های ولگرد توسط شهرداری‌ها از خیابان‌ها جمع‌آوری می‌شوند و به کشور‌هایی مانند کره جنوبی و چین که مصرف‌کننده گوشت سگ هستند، صادر می‌شوند! تعداد سگ‌های ولگرد در مصر از سال ۲۰۱۷ که صادرات سگ‌های ولگرد شروع شده به‌شکل چشمگیری کاهش یافته است.