تغییر سبک زندگی از "مادر کامل" به "مادر کافی"
دکتر محمد ترکمان درباره اینکه زنان شاغل برای ترکیب کار و مادری با چه مسائل و مشکلاتی روبرو هستند، توضیح داد: مهمترین نکته این است که باید کمک کنیم افراد بسته به سبک زندگیشان انتخاب درستی داشته باشند، انتخاب از پیش تعیین شده‌ای وجود ندارد که مادری را انتخاب کنیم یا رشد شخصی و شغل را، این مجادله و مقایسه درستی نیست چراکه باعث ایجاد سردرگمی و احساس گناه می شود. از طرفی مطالعات هم نشان می دهد فرزندپروی به کیفیت حضور والد بستگی دارد نه به کمیت حضور.
وی ادامه داد: بسیاری ازمطالعات نشان می‌دهد تفاوت کیفی از نظر فرزندپروری بین مادران شاغل و مادران خانه دار وجود ندارد، آن چیزی که کیفیت فرزندپروری را تعیین می کند شیوه های فرزندپروری و حضور کیفی مادر است نه کمی، چه بسا مادرانی که در خانه حضور دارند اما به علت ناآگاهی از شیوه های فرزندپروری و ضعف در مهارت های ارتباطی با فرزند خود نمی توانند کیفیت فرزندپروری مناسبی داشته باشند.
ترکمان اظهار کرد: ما در طول زندگی نقش های متعددی را می پذیریم، برای مثال یک نفر می تواند همسر، والد، کارمند، فرزند یا همسایه باشد و بعضی مواقع این نقش ها در مقابل هم قرار می‌گیرند و تضاد نقش ایجاد می شود که مشکل ساز بوده و استرس زا و فرساینده است، آن هم در زمانی که حضور زنان در جامعه پررنگ شده و حق شاغل شدن را برای خود قائل هستند و ممکن است این موضوع باعث ایجاد تنش، استرس و حتی اختلافات زناشویی شود.
وی چند توصیه در این زمینه داشت: در ابتدا باید باور کنیم و بپذیریم والد کافی باشیم نه کامل؛ در گذشته اصطلاح "مادر کامل" برای مادر بی نهایت خوب به کار برده می شد که همیشه خود را وقف فرزند می کرد و شاید از نقش های دیگر حتی نقش همسری غافل می شد در حالیکه امروزه دیگر این اصطلاح مناسب نیست و "مادر کافی" جایگزین شده است که علاوه بر رسیدگی به امور فرزند، به زندگی شخصی نظارت دارد، به شغلش و روابط همسری هم اهمیت می دهد تا بتواند فرزند بهتری تربیت کند.
این روانشناس با بیان اینکه اصطلاح "مادر کافی" نه کاملاً خوب است و نه لزوما بد، خاطرنشان کرد: تغییر سبک زندگی و فرهنگ جامعه هم باعث شده از سمت "مادر کامل" به سمت "مادر کافی" برویم، در این شیوه محبت تغییر نکرده و موضوع شیوه های فرزندپروری است.
وی اضافه کرد: اگر بپذیریم باید "مادر کافی" باشیم به خود اجازه خطا می دهیم و احساس گناه نکرده و خود را سرزنش نمی کنیم بلکه تلاش می کنیم در ساعات حضور کیفیت فرزندپروری را بالا ببریم.
این مشاور کودک و نوجوان در ادامه به توصیه دوم اشاره کرد و گفت: مراقب روابط خود با همسر باشیم، هم خانم ها و هم آقایان در نقش زن و شوهری حق دارند حریم خصوصی داشته باشند، یک خانم بعد از ازدواج به خصوصیات زن بودنش، همسری و شاغل بودن و مادر بودنش بپردازد.
وی افزود: وقتی زنان شاغل و در حین حال مادر هستند باعث می شود گاهی نتوانند تعادل مناسبی بین نقش ها ایجاد کنند و از نقش همسری غافل شوند بنابراین داشتن برنامه که ساعاتی را برای همسر بگذارند یا چک لیستی از رفتارها برای رابطه با همسر مانند تماس روزانه، پختن دو یا سه وعده غذای مورد علاقه، کمک گرفتن از اقوام برای سپردن کودک به آنها و گذراندن ساعاتی در کنار هم داشته باشند چراکه این موضوع به شدت زندگی را مطلوب می کند.
این روانشناس کودک با تأکید بر اینکه زنان باید بپذیرند که فرزندان تنها اولویت زندگیشان نیستند، تصریح کرد: بعد از تولد فرزند بخش زیادی از توجه، احساس و محبت زنان به سمت اوکشیده می شود اما قرار نیست تمام اولویت های زندگی به سمت فرزند برود چراکه در ادامه فرسودگی ایجاد می کند و ممکن است سایر نقش ها نادیده گرفته شود و حتی به مرور زمان افسوس روزهای گذشته را می خورد و به علت عدم پیشرفت در مقابل همسر و فرزند احساس کمبود می کند بنابراین باید تعادل ایجاد شود.
وی توصیه دیگری که به زنان شاغل داشت این بود که دانش فرزندپروری را بالا ببرند و در این زمینه مطالعه داشته باشند و مطرح کرد: حالا که در جامعه حضور داریم و شاغل هستیم باید تلاش کنیم کیفیت فرزندپروری را بالا ببریم و این مستلزم یادگیری این مهارت است.
ترکمان اضافه کرد: رابطه خوب با فرزند و حتی همسری به طور طبیعی اتفاق نمی افتد بلکه ما نیاز داریم با نگاه مهارت آموزی دانش و اطلاعات خود را بالا ببریم و فرزندپروری ایمن تر، سالم تر و شاداب تری داشته باشیم.
وی در ادامه با تأکید بر دریافت کمک و حمایت از دیگران در زمینه فرزندپروری اظهار کرد: تربیت فرزند شاید سخت ترین شغل دنیا باشد و وقتی شاغل بودن هم انتخاب می شود قرار نیست تمام بار مسئولیت مادر بودن را خود به دوش بکشد بلکه می توان لیستی از افراد حمایتی تهیه کرد.
این مدرس دانشگاه در ادامه تأکید کرد: باید فرزندپروری را به کارگروهی با همسر تبدیل کرد، همکاری در فرزندپروری کار تیمی می طلبد و همکاری همسر کمک می کند فرزند سالم تر رشد کند و هم فرصت کافی برای استراحت و انجام کارهای شخصی مادر فراهم شود بنابراین لازم است مادران با همسرانشان برای فرزندپروری و تقسیم مسئولیت گفتگو داشته باشند حتی اگر مشارکت همسر کم باشد اما این کارها کمک می کند فرزندپروری به کار لذت بخش تری تبدیل شود.
وی در ادامه توصیه مهمی به مادران داشت: با توجه به اینکه دو سال اول زندگی کودک دو سال حیاتی است که دلبستگی به عنوان مفهموم حیاتی و پایه ای در کودک شکل می گیرد تلاش کنید با برنامه ریزی دقیق و از پیش تعیین شده در دو سال اول تولد حضور کمی و کیفی بیشتری برای فرزندپروری داشته باشید، یعنی می توانید از مرخصی ها استفاده کنید یا با ایجاد فرصت های شغلی دیگری بیشتر در خانه حضور داشته باشید.
ترکمان با بیان اینکه در دو سال اول زندگی حضور کمی مهم است و بعدش حضور کیفی، مطرح کرد: متأسفانه مرخصی زایمان در ابتدا ۶ ماه و اکنون ۹ ماه است که واقعا کم است چراکه بعد از این مدت دلبستگی در فرزند شکل می گیرد و مادران باید در سرکار حاضر شوند بنابراین پیشنهاد می شود با برنامه ریزی زمان مرخصی ها حداقل تا دو سال افزایش یابد.
وی در ادامه یادآور شد: در زمان هایی که مادران حضور ندارند حتما مراقبانی که قرار است جایگزین خود کنند، باثبات و با کیفیت باشند در واقع باید به دنبال گزینه ای بود که احتمال تغییرش کمتر است. وجود یک فرد ثابت خیلی مهم است و به کودک احساس امنیت می دهد این در حالیست که بی ثباتی در مراقبت باعث ایجاد مشکلات و دوگانگی تربیتی می شود و در کودک اضطراب و ناامنی ایجاد می کند چراکه کودک به دنبال محیط باثبات و قابل پیش بینی است.
این مشاور کودک و نوجوان با اعلام اینکه کیفیت فرزندپروری بین زنان شاغل و خانه دار متفاوت و معنادار نیست، به مادران شاغل توصیه کرد زمان هایی که در خانه حضور دارند تا می توانند با کودک تعامل فیزیکی و عاطفی بیشتری داشته و تا می توانند با همسرانشان هماهنگی تربیتی داشته باشند.
