پارسینه: یک روانشناس در چهارمحالوبختیاری گفت: پرخاشگری ارثی نیست بلکه محصول یادگیری بوده و افرادی که تربیت سختگیرانه را در کودکی تجربه میکنند در بزرگسالی عموماً يا مظلوم و قربانی و یا ظالم و پرخاشگر میشوند.
۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۱ - ۱۷:۱۵
۰
کد خبر: ۷۷۴۱۰۳

مژده ارشادی، روانشناس و مدرس دانشگاه در چهارمحالوبختیاری در گفتوگو با ایکنا با اشاره به اینکه تولید نسل و تربیت دو کارکرد اصلی و جهانی نهاد خانواده است، اظهار کرد: مبحث تربیت ناظر به دو بخش تربیت همسر و تربیت فرزندان است که این مسئله در تمام حوزهها اعم از متون دینی، جامعهشناختی، روانشناختی و غیره مورد تأکید و توجه قرار دارد.
وی با ذکر اینکه ریشه واژه تربیت از «رب» به معنی پرورش دهنده است، ادامه داد: وقتی دو مقوله آموزش و پرورش در کنار هم قرار میگیرند بر همین نکته صحه میگذارد که تربیت و پرورش به اندازه آموزش اهمیت دارد؛ پرورش فرایندی غیر رسمی در مقایسه با آموزش است چرا که مقوله آموزش دارای مکان و زمان و برنامه هدفمند است اما پرورش در هر زمان و مکانی و بهصورت غیررسمی و دائمی اتفاق میافتد، در واقع انسان همواره در مسیر رشد و تعالی و مهارتی و چندجانبه شدن قرار دارد.
ارشادی پرورش را رشد عرضی انسان در راستای رشد طولی برشمرد و گفت: انسانی که هدف پرورش قرار میگیرد باید بتواند به مرحله خودشکوفایی برسد و تمام توانمندیهای خود را به منصه ظهور رساند.
عضو انجمن خانواده درمانی ایران بیان کرد: وقتی خداوند کودک را به پدر و مادر اعطا میکند تا او را تربیت و پرورش کنند، کودک مانند لوح پاکی است که هیچ نقطه سیاهی ندارد و در معرض تعلیم و تربیت این لوح سفید بتدریج نقش میگیرد. یک نظریه تربیتی قائل به این نکته است که وقتی انسان به دنیا میآید سرشار از ویژگیهای ذاتی و توانمندیها و ضعفهاست و محیط پیرامونی نقشی در شکلدهی شخصیت انسان ندارند.
تشریح چهار سبک رایج فرزندپروری
ارشادی با اشاره به اینکه بر اساس یکی از نظریههای تعلیم و تربیت، چهار سبک رایج فرزندپروری و تربیت فرزند میتوان مطرح کرد، گفت: خانوادهها معمولاً ذیل یکی از این چهار روش تربیتی یعنی سهلگیرانه، دیکتاتورمآبانه یا سختگیرانه، مساوات طلب و قاطع و اطمینانبخش فرزندان خود را پرورش میدهند که بهترین روش تربیتی، سبک قاطع و اطمینانبخش است.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: در سبک سختگیرانه و دیکتاتوری، قانون تصویب شده توسط والدین بهویژه پدر باید بهصورت بیچون و چرا توسط فرزندان اجرا شود بیآنکه بتوانند نظر دهند؛ در سبک مساواتطلبانه نظر جمعی تعیینکننده است و تمام اعضای خانواده اعم از پدر و مادر و هر یک از فرزندان حق رأی دارند. این دو سبک کاملاً ناسالم هستند و باعث میشود فرد در محیطی ضدتربیتی پرورش یابد.
ارشادی در خصوص روش تربیتی سهلگیرانه تصریح کرد: در این سبک، فرزندان کاملاً آزادند بر طبق میل و خواسته خود زندگی کنند و در خانواده خط قرمز، چارچوب، مرز و نقطه ایست و قانون خاصی برای آنان وجود ندارد. سبک قاطع و اطمینانبخش قائل به این است که پدر و مادر باید در بسیاری موارد مرزها و چارچوبها را برای فرزندان مشخص و قطعی کنند و به آنان اطمینان دهند که این مرزبندیها با هدف مراقبت و محافظت صورت میگیرد و از عشق و دوست داشتن بر میخیزد.
عضو انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با تأکید بر اینکه روشهای تربیتی ناصحیح کمکی به رشد فرزند نمیکند، گفت: یکی از مهمترین نکات که بر طبق نظریه روانی ـ اجتماعی اریکسون در دوران اول، دوم و سوم رشد به فرزندان میآموزیم، حس اعتماد دادن و ایجاد فضای دلبستگی و نیز حس با کفایت بودن است که اگر در خانواده برای فرزندان محقق شود، سایر موارد و ساحتهای زندگی فرزند را تحتالشعاع قرار داده و باعث میشود که فرد در عرصه خانواده و ورود به اجتماع نقش سالم و سازنده ایفا کند و فرد مفیدی برای جامعه باشد.
ارشادی تأکید کرد: اگر انسانی نتواند حس اعتماد، امنیت، اقتدار، خودارزشمندی و کفایت در خانواده مجهز شود، قطعاً با ورود به اجتماع نیز دچار مشکل میشود. چنین انسانی نمیتواند برای خود ارزش قائل باشد لذا تمام انتخابها و تصمیماتش در مسیر زندگی تحتالشعاع قرار میگیرد و دچار مشکل میشود.
وی با اشاره به اینکه در تربیت کودکان باید مراقب باشیم که ذهن و تفکر و رشد عاطفی و هیجانی او تا کجاست، بیان کرد: مادر به کودک خود غذا میدهد اما از یک سن به بعد میطلبد که مادر قاشق را به دست کودکش بدهد و یا لقمههای کوچک را در دستش بگذارد تا خودش میل کند و کسب مهارت در این رشد اتفاق بیفتد. وقتی مادر در سنی که کودک از پس خود بر میآید، غذا را در دهان او میگذارد در واقع فرصت رشد و تجربه کردن و مهارتآموزی را از او سلب میکند و در واقع دست و پای کودک را میبندد.
ارشادی با تصریح اینکه در روش تربیتی سختگیرانه واکنش بزرگسال نسبت به نه گفتن کودک عصبانیت و پرخاش و سختگیری است، ادامه داد: در چنین حالتی که کودک با اجبار و الزام مواجه میشود و حمایتی از بزرگسال نمیبیند، قطعاً نخواهد توانست رابطه عاطفی گرم و امنی با والدین برقرار کند. همچنین با این رفتارها، مهارت نه گفتن در کودک نهادینه نمیشود و مشکلات فراوان تربیتی و روانشناختی بر جای میگذارد.
وی با بیان اینکه آثار روش تربیتی سختگیرانه در کودک با ردیابی در بازیها و رفتار با اسباببازیها و عروسک کاملاً مشهود است، افزود: کودک عیناً همان رفتار دیکتاتورمآبانه و خشن پدر و مادر را با عروسک خود دارد، پیداست کودک خود را در فضای ناامنی میبیند که برایش خوشایند نیست و این مسئله در بزرگسالی شخصیت وی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
آثار مخرب روش تربیتی دیکتاتورمآبانه
ارشادی ادامه داد: در روش تربیتی سختگیرانه، دو گروه انسانها تربیت میشوند، گروه اول کسانی هستند که در کودکی نتوانستهاند با والدین غالب و دیکتاتور همسانسازی کنند و یاد گرفتهاند برای دوری از تنبیه و پرخاش اطاعتپذیر شوند. این افراد در بزرگسالی در بسیاری موارد از خود سلب مسئولیت میکنند و بله قربانگوی محض و مسموم میشوند که حتی در مهمترین انتخابهای زندگی نیز اجازه ورود و تصمیمگیری را به دیگران میدهند و همگان در کارهایش نظر میدهند. این انسانها در اکثر مهارتها دچار ضعف هستند، در معرض انواع اختلالات شخصیتی و روانپریشی قرار دارند و نمیتوان به آنان تکیه و اعتماد داشت.
روانشناس بالینی در دانشگاه شهرکرد با تصریح اینکه چنین انسانهایی طعمههای خوبی برای آسیب در جامعه هستند، گفت: چنین انسانی جرئتورز و خلاق نیست، نمیتواند مسائل را حل و از خود دفاع کند، قدرت نه گفتن ندارد و منتظر است تا دیگران به او برنامه دهند.
ارشادی با ذکر اینکه در روش تربیتی سختگیرانه برخی کودکان با والدین همسانسازی میکنند، تصریح کرد: این کودکان پرخاشگر و لجباز بار میآیند، دیگر کودکان را حین بازی کتک میزنند، اختلالهایی چون نافرمانی مقابلهای، اختلال سلوک، رفتار ایذایی و شخصیت ضداجتماعی محصول این سبک تربیتی است. این دست کودکان به دلیل مورد آزار قرار گرفتن از سوی بزرگسالان در روش تربیتی سختگیرانه، تکانههای خشم را در خود شکل میدهند و در هر موقعیت ناکامکنندهای به جای صبوری و حل مسئله و خلاقیت، به پرخاشگری کلامی و فیزیکی، انتقام و خشم روی میآورند. این افراد الگوی تربیتی دیکتاتورمآبانه را در خصوص افراد ضعیفتر از خود در خانواده و اجتماع اجرا میکنند.
وی با تأکید بر اینکه هر سیلی که به صورت کودکی زده میشود بخشی از مغز و قلب او را برای همیشه خواهد کشت، گفت: دستور دین و پیامبر اسلام(ص) است که کودک در هفت سال اول زندگی در خانواده امیری کند و تربیت سختگیرانه هر نتیجهای داشته باشد خیانت در حق کودک است.
ارشادی گفت: پرخاشگری ارثی نیست بلکه محصول یادگیری بوده و افرادی که تربیت سختگیرانه را در کودکی تجربه میکنند در بزرگسالی عموماً يا مظلوم و قربانی و یا ظالم و پرخاشگر میشوند.
وی با ذکر اینکه ریشه واژه تربیت از «رب» به معنی پرورش دهنده است، ادامه داد: وقتی دو مقوله آموزش و پرورش در کنار هم قرار میگیرند بر همین نکته صحه میگذارد که تربیت و پرورش به اندازه آموزش اهمیت دارد؛ پرورش فرایندی غیر رسمی در مقایسه با آموزش است چرا که مقوله آموزش دارای مکان و زمان و برنامه هدفمند است اما پرورش در هر زمان و مکانی و بهصورت غیررسمی و دائمی اتفاق میافتد، در واقع انسان همواره در مسیر رشد و تعالی و مهارتی و چندجانبه شدن قرار دارد.
ارشادی پرورش را رشد عرضی انسان در راستای رشد طولی برشمرد و گفت: انسانی که هدف پرورش قرار میگیرد باید بتواند به مرحله خودشکوفایی برسد و تمام توانمندیهای خود را به منصه ظهور رساند.
عضو انجمن خانواده درمانی ایران بیان کرد: وقتی خداوند کودک را به پدر و مادر اعطا میکند تا او را تربیت و پرورش کنند، کودک مانند لوح پاکی است که هیچ نقطه سیاهی ندارد و در معرض تعلیم و تربیت این لوح سفید بتدریج نقش میگیرد. یک نظریه تربیتی قائل به این نکته است که وقتی انسان به دنیا میآید سرشار از ویژگیهای ذاتی و توانمندیها و ضعفهاست و محیط پیرامونی نقشی در شکلدهی شخصیت انسان ندارند.
تشریح چهار سبک رایج فرزندپروری
ارشادی با اشاره به اینکه بر اساس یکی از نظریههای تعلیم و تربیت، چهار سبک رایج فرزندپروری و تربیت فرزند میتوان مطرح کرد، گفت: خانوادهها معمولاً ذیل یکی از این چهار روش تربیتی یعنی سهلگیرانه، دیکتاتورمآبانه یا سختگیرانه، مساوات طلب و قاطع و اطمینانبخش فرزندان خود را پرورش میدهند که بهترین روش تربیتی، سبک قاطع و اطمینانبخش است.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: در سبک سختگیرانه و دیکتاتوری، قانون تصویب شده توسط والدین بهویژه پدر باید بهصورت بیچون و چرا توسط فرزندان اجرا شود بیآنکه بتوانند نظر دهند؛ در سبک مساواتطلبانه نظر جمعی تعیینکننده است و تمام اعضای خانواده اعم از پدر و مادر و هر یک از فرزندان حق رأی دارند. این دو سبک کاملاً ناسالم هستند و باعث میشود فرد در محیطی ضدتربیتی پرورش یابد.
ارشادی در خصوص روش تربیتی سهلگیرانه تصریح کرد: در این سبک، فرزندان کاملاً آزادند بر طبق میل و خواسته خود زندگی کنند و در خانواده خط قرمز، چارچوب، مرز و نقطه ایست و قانون خاصی برای آنان وجود ندارد. سبک قاطع و اطمینانبخش قائل به این است که پدر و مادر باید در بسیاری موارد مرزها و چارچوبها را برای فرزندان مشخص و قطعی کنند و به آنان اطمینان دهند که این مرزبندیها با هدف مراقبت و محافظت صورت میگیرد و از عشق و دوست داشتن بر میخیزد.
عضو انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با تأکید بر اینکه روشهای تربیتی ناصحیح کمکی به رشد فرزند نمیکند، گفت: یکی از مهمترین نکات که بر طبق نظریه روانی ـ اجتماعی اریکسون در دوران اول، دوم و سوم رشد به فرزندان میآموزیم، حس اعتماد دادن و ایجاد فضای دلبستگی و نیز حس با کفایت بودن است که اگر در خانواده برای فرزندان محقق شود، سایر موارد و ساحتهای زندگی فرزند را تحتالشعاع قرار داده و باعث میشود که فرد در عرصه خانواده و ورود به اجتماع نقش سالم و سازنده ایفا کند و فرد مفیدی برای جامعه باشد.
ارشادی تأکید کرد: اگر انسانی نتواند حس اعتماد، امنیت، اقتدار، خودارزشمندی و کفایت در خانواده مجهز شود، قطعاً با ورود به اجتماع نیز دچار مشکل میشود. چنین انسانی نمیتواند برای خود ارزش قائل باشد لذا تمام انتخابها و تصمیماتش در مسیر زندگی تحتالشعاع قرار میگیرد و دچار مشکل میشود.
وی با اشاره به اینکه در تربیت کودکان باید مراقب باشیم که ذهن و تفکر و رشد عاطفی و هیجانی او تا کجاست، بیان کرد: مادر به کودک خود غذا میدهد اما از یک سن به بعد میطلبد که مادر قاشق را به دست کودکش بدهد و یا لقمههای کوچک را در دستش بگذارد تا خودش میل کند و کسب مهارت در این رشد اتفاق بیفتد. وقتی مادر در سنی که کودک از پس خود بر میآید، غذا را در دهان او میگذارد در واقع فرصت رشد و تجربه کردن و مهارتآموزی را از او سلب میکند و در واقع دست و پای کودک را میبندد.
ارشادی با تصریح اینکه در روش تربیتی سختگیرانه واکنش بزرگسال نسبت به نه گفتن کودک عصبانیت و پرخاش و سختگیری است، ادامه داد: در چنین حالتی که کودک با اجبار و الزام مواجه میشود و حمایتی از بزرگسال نمیبیند، قطعاً نخواهد توانست رابطه عاطفی گرم و امنی با والدین برقرار کند. همچنین با این رفتارها، مهارت نه گفتن در کودک نهادینه نمیشود و مشکلات فراوان تربیتی و روانشناختی بر جای میگذارد.
وی با بیان اینکه آثار روش تربیتی سختگیرانه در کودک با ردیابی در بازیها و رفتار با اسباببازیها و عروسک کاملاً مشهود است، افزود: کودک عیناً همان رفتار دیکتاتورمآبانه و خشن پدر و مادر را با عروسک خود دارد، پیداست کودک خود را در فضای ناامنی میبیند که برایش خوشایند نیست و این مسئله در بزرگسالی شخصیت وی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
آثار مخرب روش تربیتی دیکتاتورمآبانه
ارشادی ادامه داد: در روش تربیتی سختگیرانه، دو گروه انسانها تربیت میشوند، گروه اول کسانی هستند که در کودکی نتوانستهاند با والدین غالب و دیکتاتور همسانسازی کنند و یاد گرفتهاند برای دوری از تنبیه و پرخاش اطاعتپذیر شوند. این افراد در بزرگسالی در بسیاری موارد از خود سلب مسئولیت میکنند و بله قربانگوی محض و مسموم میشوند که حتی در مهمترین انتخابهای زندگی نیز اجازه ورود و تصمیمگیری را به دیگران میدهند و همگان در کارهایش نظر میدهند. این انسانها در اکثر مهارتها دچار ضعف هستند، در معرض انواع اختلالات شخصیتی و روانپریشی قرار دارند و نمیتوان به آنان تکیه و اعتماد داشت.
روانشناس بالینی در دانشگاه شهرکرد با تصریح اینکه چنین انسانهایی طعمههای خوبی برای آسیب در جامعه هستند، گفت: چنین انسانی جرئتورز و خلاق نیست، نمیتواند مسائل را حل و از خود دفاع کند، قدرت نه گفتن ندارد و منتظر است تا دیگران به او برنامه دهند.
ارشادی با ذکر اینکه در روش تربیتی سختگیرانه برخی کودکان با والدین همسانسازی میکنند، تصریح کرد: این کودکان پرخاشگر و لجباز بار میآیند، دیگر کودکان را حین بازی کتک میزنند، اختلالهایی چون نافرمانی مقابلهای، اختلال سلوک، رفتار ایذایی و شخصیت ضداجتماعی محصول این سبک تربیتی است. این دست کودکان به دلیل مورد آزار قرار گرفتن از سوی بزرگسالان در روش تربیتی سختگیرانه، تکانههای خشم را در خود شکل میدهند و در هر موقعیت ناکامکنندهای به جای صبوری و حل مسئله و خلاقیت، به پرخاشگری کلامی و فیزیکی، انتقام و خشم روی میآورند. این افراد الگوی تربیتی دیکتاتورمآبانه را در خصوص افراد ضعیفتر از خود در خانواده و اجتماع اجرا میکنند.
وی با تأکید بر اینکه هر سیلی که به صورت کودکی زده میشود بخشی از مغز و قلب او را برای همیشه خواهد کشت، گفت: دستور دین و پیامبر اسلام(ص) است که کودک در هفت سال اول زندگی در خانواده امیری کند و تربیت سختگیرانه هر نتیجهای داشته باشد خیانت در حق کودک است.
ارشادی گفت: پرخاشگری ارثی نیست بلکه محصول یادگیری بوده و افرادی که تربیت سختگیرانه را در کودکی تجربه میکنند در بزرگسالی عموماً يا مظلوم و قربانی و یا ظالم و پرخاشگر میشوند.
منبع: خبرگزاری قرآنی ایکنا
ارسال نظر

دیدنی های روز؛ عزاداری های عاشورا در سراسر جهان

لحظه پرتاب ماهواره ایرانی خیام به فضا + تصاویر

خیمه سوزان ظهر عاشورا در تهران

مراسم گِل مالی لرستانی ها در عزای حسین(ع)

آیین سنتی نخل گردانی یزدیهای مقیم کرج

عزاداری باشکوه شاخسی در ارومیه

حرم مطهر رضوی در تاسوعای حسینی
