ابهام درباره برجام همچنان ادامه دارد/ «وضعیت بغرنج روسیه» با جایگزین شدن انرژی اروپا

سیدجلال ساداتیان، در پاسخ به این سوال که پیش بینی شما از تحولات عرصه سیاست خارجی در سال جدید چیست؟ آیا برجام در سال پیش رو به نتیجه می رسد و می توان به احیای توافق هسته ای ایران و غرب خوش بین بود؟ گفت: دوستانی که بیشترین مخالفت ها را با برجام داشتند و اجازه ندادند دولت قبلی گفتگوهای برجام را به سرانجام برسانند و مدعی این بودند که اگر ما بیاییم و کار در دست ما باشد، دست بازتری خواهند داشت اما در یک سال گذشته نشان دادند که چنین نبود و شرایط و ظرفیت متغیر جهان حوادث را به سمت و سویی پیش برد که به نظر می آید تا این لحظه هنوز توافق نهایی در خصوص مذاکرات برجام حاصل نشده است. هنوز هم معلوم نیست دستآورد چنین توافقی چه باشد در حالی که اگر اجازه داده بودند تیم دولت قبل کار را پیش ببرد با وجود اتفاقی که در اوکراین افتاد بهترین فرصت برای ایران پیش می آمد تا حضور خود را در بازارهای انرژی اروپا تثبیت کند و اینجا است که بحث منافع ملی پیش می آید، عده ای با شعار منافع ملی اما در حقیقت بخاطر طیف و جناح خودشان اجازه ندادند برجام به سرانجام برسد و ما منافع ملی کشور را از دست دادیم.

وی افزود: هنوز هم مشخص نیست در برجام باید به چه چیزی رضایت بدهیم. اسما گفته می شود گروه های مذاکره کننده برای مشورت های سیاسی به پایتخت های خود بر می گردند. یعنی می بینیم کار به جایی رسیده است که دیگر در قالب مذاکرات جای پیشرفت و گفتگوی بیشتری وجود ندارد و مقامات بالای کشور باید رضایت بدهند که به چه امری توافق کنیم. در نتیجه ابهام در مورد برجام همچنان ادامه دارد و مشخص نیست به کجا برسند و نمی توان گفت آیا توافق خواهند کرد یا نه؟! آنچه که مشخص است این است که اگر چه به توافق نیاز دارند اما اینچنین نشده است. در مساله اوکراین هم همانطور که بارها اعلام شده بعد از حمله روسیه به اوکراین تصور روس ها این بود که با این حمله زلنسکی می ترسد و فرار می کند و پوتین موفق می شود و دولت مورد نظر روسیه را بر اوکراین حاکم می کند و دیگر نیازی به تصورف بخشی از اوکریان به عنوان منطقه روس نشین نیست و کل اوکراین را در اختیار خواهد داشت. به نظر می رسد غرب دامنی را برای پوتین پهن کرده است و پوتین با این محاسبات به اوکراین حمله کرد و امروز موفق نشده است و با موانع سنگینی در اوکراین روبرو شده و در بخش هایی که پیشرفت کرده نیز تلفات سنگینی داده است. چون فورا از سوی ناتو سلاح های جدیدی روانه اوکراین شد و مشاورین نظامی و کمک های انسانی فراوانی به اوکراین شد این وضعیت اقتصاد و اعتبار روسیه را از بین برد به ترتیبی که سازمان ملل نزدیک به ۱۸۰ رای بر علیه روسیه گرفت و روسیه را به این دلیل محکوم کردند امروز اموال پوتین و سرمایه های روسیه در خارج از این کشور در توقیف است و وضعیت روسیه روز به روز به مشکلات بیشتری روبرو می شود.

وی تصریح کرد: روسیه تا اینجا به اهداف خود نرسیده است. حداکثر هدف روسیه این بود که منطقه دنباسک که لوهانس و دونتسک را نیز شامل می شود را به هم متصل کند و باریکه ای در شرق اوکراین را به شبه جزیره کریمه متصل کند و چنین حائلی داشته باشد. به نظر من حتی این کار هم برای روسیه بسیار پر هزینه خواهد بود حتی اگر موفق به دستیابی به این هدف شود. روسیه از هر نظر تضعیف شده است و هر چه کشتار بیشتری در اوکراین داشته باشد محکومیت بین المللی این کشور و پوتین بیشتر خواهد شد و پوتین اعتباری را که به عنوان فردی تیزهوش و موفق به دست آورده بود به یکباره و یک شبه از دست می دهد. روسیه امروز تحریم های مختلفی را تجربه می کند. اگر این وضعیت به این سمت برود که انرژی روسیه در دنیا جایگزین شود که این کار در دست اقدام است وضعیت روسیه بسیار بد می شود.

ساداتیان با بیان اینکه همانطور که اشاره کردم اگر برجام در دولت قبل به نتیجه رسیده بود امروز نفت و گاز ایران از منابع مورد وثوق و بهترین جایگزین برای انرژی روسیه بود گفت: امروز غرب با متوقف کردن نورت استریم دو در صدد آن است که مانع آنچه شود که توسط نورت استریم یک روانه اروپا می شد. اگر این کار ادامه پیدا کند به گرانی انرژی در اروپا می انجامد و آمریکا با جبران این مسائل به دنبال مانع شدن بر سر راه تسلیم اروپا است. آمریکا با ارسال سوخت از طریق کشتی ها به اروپا به دنبال تامین انرژی و سوخت اروپا است با حرکت به سمت فصل های گرم مقاومت اروپا آسانتر می شود و فشار ها بر روی روسیه افزایش پیدا می کند. مساله بعدی این است که کشور های عربی از جمله عربستان نیز میلی به سمت روسیه نشان می دهند. عربستان نیز انرژی را به سمت و سویی غیر از آمریکا و جانبی که به تقویت روسیه بیانجامد هدایت کند. اگر این اتفاق بیفتد روسیه می تواند موقعیت خود را تثبیت کند اما جایگزینی ها به این راحتی نیست چون مجموعه غرب در این فکر است که روسیه ای را که امروز به دام افتاده بیش از پیش تضعیف کنند حتی اگر برخی از کشورها بتوانند اقداماتی داشته باشند با تنگنایی که روسیه در آن افتاده به نظر نمی رسد اقدامات انجام شده اثر و خیر قابل توجه ای داشته باشد.