چرا پیشگیری ازسوء مصرف مواد در نوجوانان ارزشمند تر از درمان است؟

با توجه به اینکه نوجوانان مهمترین قشرجامعه هستند و آینده سازان یک کشورمحسوب می شوند و در حساس ترین دوران زندگی شان به سر می برند به همین خاطر بیشترین آسیب را متحمل می شوند و طبق آمارهای بدست آمده ، درمیان نوجوانان سوء مصرف مواد مخدربسیار شایع است بنابراین اهمیت پیشگیری از مصزف مواد مخدر در این گروه سنی ازاهمیت ویژه ای برخوردار است.

خانواده اولین نهاد اجتماعی است و فرزندان ابتدا درمیان اعضا خانواده رشد و پرورش می یابند، پس ضروریست رویکرد پیشگیرانه ابتدا از خانه و خانواده آغاز شده و در مراحل بعدی به مدرسه و جامعه گسترش پیدا کند. اما متاسفانه اغلب والدین تصور می کنند این مسئولیت مهم فقط روی دوش دولت و جامعه است و باید آنها کاری کنند تا این مسئله و معذل حل شود ولی باید در این جا خاطر نشان کنم که نهاد خانواده در راس هرم دولت و جامعه قرار گرفته ودر امرمهم پیشگیری ازسوء مصرف مواد مخدر در نوجوان نقش کلیدی را ایفا می کند. این والدین هستند که ارتباط نزدیک با او دارند و این مسئولیت مهم از آنها آغاز می شود.

علاج واقعه، قبل از وقوع باید نمود

والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که هیچ روش قطعی وجادویی برای جلوگیری ازسوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان وجود ندارد اما همیشه راهکارهایی برای شاخت و پیشگیری از سوء مصرف مواد نوجوان در خانواده وجود دارد که با شناخت و به کار گیری صحیح آن می توانید از وقوع آن جلوگیری کنید و والدین نگران مصرف مواد در فرزندان خودشان هستند و واکنش های متفاوتی برای روبه رو شدن با این مسئله از خودشان نشان می دهند اما آنچه اهمیت دارد این است که با آگاهی و شناخت درستی که از این موضوع بدست می آورند به شیوه ای منطقی و موثر برخورد نمایند تا به نتیجه معکوس نرسند. پس فراگیری روش های صحیح تربیتی و فرزند پروری و اجرای آن بیشترین اهمیت را داراست تا بتوانیم تصمیمات لازم را بگیریم.

آیا تا کنون از خودتان پرسیده اید موضع تربیتی تان باید چگونه باشد؟

آیا لازم است برای کنترل فرزندتان که به سمت مصرف مواد مخدر نرود موضعی سختگیرانه و منع کنده داشته باشید و اصلا کوتاه نیایید؟ ویا باید آرام و صبور باشید، فرصت تجربه به او بدهید خودش متوجه ضرر و زیان آن می شود و هرگز مصرف نمی کند.

پیشگیری از مصرف مواد مخدر در نوجوانان بر سه اصل استوار است:

1 - اصل حمایت

2 - اصل آموزش

3 - اصل مراقبت از فرزندان

اما چیزی که والدین در این مسیر به آن نیاز دارند اینست که دانش و اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند. باید سعی کنید اطلاعاتی همه جانبه و ذقیق در رمینه شناخت انواع مواد مخدر، مکانیزم اثر گذاری و عوارض هر کدام را کسب کنید تا بهتر بتوانید فرزند نوجوان خود را راهنمایی کنید و به سوالات او پاسخ درست و مناسب بدهید.اینکه انواع مواد غیر قانونی شامل چیست و چه آثار روانی و جسمانی را به دنبال دارد. اما این مرحله ابتدا ی این مسیر است و البته نیاز دارید اقدامات مهمتر دیگری را نیز انجام دهید.

و اما اقدامات مهمتر

قطعا شما به عنوان والدین او می خواهید موفق عمل کنید و او را از آسیب مواد دور نگه دارید، پس برای موفقیت واینکه فرزنتان به پیام ها و اطلاعاتی که به او می دهید خوب گوش کند، باید از خودتان شروع کنید: یعنی در گام اولیه پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان؛ مصرف نکردن هیج گونه مواد مخدر توسط خود والدین از اهمیت بسیاری برخوردار است.

شما به عنوان والدین و مهمترین افراد زندگی او بیشترین تاثیر را روی آن ها دارید و به عنوان الگویی قدرتمند محسوب می شوید. رفتارهای موثر یا ناموثر شما به احتمال زیاد روی او هم تاثیراتی خواهد داشت.

به یاد داشته باشید مصرف سیگار یا مواد مخدر حتی به صورت تفریحی و گه گاه نیز تلاش شما را برای ممانعت فرزندتان از مصرف با شکست رو به رو می کند یا اثر بخشی آن را به حداقل می رساند. این نکته مهم را همیشه به یاد داشته باشید.

در ادامه انواع مواد و دسته بندی آن ها را برای آگاهی اولیه شما ذکر می کنیم.

انواع مواد مخدر و دسته بندی آنها

الکل ؛ شامل کلیه مشروبات الکلی، عرق، آبجوو…..

نیکوتین ؛ شامل کلیه فرآورده های تنباکواز جمله: سیگار،پیپ و قلیان

افیون ها ؛ شامل تریاک، شیره، هروئین و مورفین.

مواد محرک ، شامل کوکائین، کرک، اکستازی یا قرص های شادی بخش، شیشه، آمفتامین و….که برای خاصیت تحریک کنندگی آن ها و بالابردن خلق مورد سوء مصرف قرار می گیرند.

کانلبیس ها : شامل ماری جوآنا، حشیش، روغن حشیش.

داروهای غیر تجویزی ، شامل داروها ی پزشکی اعم از مسکن ها، خواب آورها، آرام بخش ها و داروهای محرک که مورد سوء مصرف قرار می گیرند. مثل: دیازپام، کدئین، کلرودیازپوکساید، ریتالین و…

مواد استنشاقی ، شامل انواع چسب، بنزین، تینر، اسپری های رنگ، لاک غلط گیرو مواد شیمیایی مشابه که برای رسیدن به نشئگی، به صورت استنشاق از راه بینی یا دهان مورد سوء مصرف قرار می گیرند.

مواد توهم زا : شامل موادی است که مصرف آن ها باعث بوجود آوردن تجربیات ذهنی نامعمول مثل انواع توهمات و تحریفات ادراکی می شود.

استروئید های آنا بولیک ؛ موادی هستند که ساختار شیمیایی آن ها مانند هرمون های جنسی مردانه است و به خاطر ماهیچه ساز بودن و نیرو زایی آن ها مورد استفاده قرار می گیرند و بیشتر درمیان ورزشکاران و آن هایی که به دنبال پرورش اندام هستند، مصرف می شوند.

راههای کاهش عوامل تهدید کننده در برابر مواد مخدر

اکثر نوجوانان ممکن است با مواد رو به رو شوند، اما خطرسوء مصرف مواد برای برخی بیشتر از سایرین است. باید به عوامل زمینه ساز توجه بیشتری داشته باشید تا احتمال گرایش فرزند تان به سمت مصرف مواد کاهش پیدا کند.

عوامل زمینه ساز مصرف مواد در نوجوانان:

1: عدم ساختار خانوادگی منسجم

2: سابقه مصرف مواد در خانواده یا نزدیکان

3: داشتن دوستان مصرف کننده یا بزهکار

4: زندگی درمحیط جرم خیز یا فقیر

5: داشتن ویژگی های فردی خطر سازمثل رفتارهای پرخاشگرانه، افسردگی، عدم اعتماد به نفس و…..

البته مصرف مواد در نوجوانان شامل نشانه هایی نیز هست که باید به آن ها توجه داشت و از کنارشان به راحتی عبور نکرد.

نشانه ها در خانه:

• فقدان علاقه به فعالیت های خانوادگی
• احترام نذاشتن به قوانین خانواده
• فراراززیر بارمسئولیت ها
• سرپیچی از دستورات والدین
• افزایش یا کاهش ناگهانی اشتها
• ناپدید شدن مکررچیزهای با ارزش و یا پول درخانه
• سروقت نیامدن به خانه
• تقاضای مکرر و نامعقول برای پول
• غیبت های مکرر از خانه و یا شب را خارج از منزل گذراندن
• مطلع نکردن والدین از جایی که می روند.
• عدم توجه به وضعیت ظاهری و پوشش
• بی میلی دربرقراری ارتباط با افراد جدید
• تحریک پذیری و،واکنش نشان دادن شدید دربرابرانتقاد
• دروغ گویی راجع به فعالیت ها و پنهان کاری های متعدد
• پیدا کردن هریک ازمواد زیردراتاق، زیرتخت، در جیب لباس ویا لابه لای وسایل شخصی او مثل کاغذ سیگار، اسکناس های لوله شده، دستمال کاغذی های لوله شده یا نیمه سوخته، فندک،زرورق یا سوزن یا سنجاق سر سیاه، سرنگ یا قرص های رنگی.

سعی شد در این مقاله تا حدودی با انواع مواد و نشانه های ابتدایی آن آشنا شوید و لازم است به یاد داشته باشید پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.