سرخوشی کاذب؛ ارمغان سیگار برای مصرف کنندگان

نسرین فنایی درباره مضرات سیگار گفت: وقتی یک رفتار عادت می‌شود، حس خوب حتی بطور موقت و کاذب در فرد ایجاد می‌کند؛ استعمال سیگار هم همین طور است. نیکوتین موجود در سیگار باعث تغییراتی در خون می‌شود، در عرض چند ثانیه به مغز می‌رسد و باعث ترشح هورمون هایی در مغز می‌شود.

به گفته این روانشناس هر چند در ابتدا ترشح بیش از حد دوپامین با تحریک نیکوتین حس خوبی ایجاد می‌کند اما ماندگار نخواهد بود و میزان دوپامین بعد از مدت کوتاهی افت پیدا می‌کند و در ادامه هورمون کورتیزول یا هورمون استرس ترشح می‌شود که باعث ایجاد بهم ریختگی در فرد می‌شود. یکی از انتقال دهنده های عصبی هورمون دوپامین است که اثراتی هم چون شادی و آرامش دارد. وقتی فرد حتی به اهداف کوچکی دست پیدا می‌کند، مغز به او پاداش می‌دهد. وقتی هورمون پاداش یا دوپامین ترشح می‌شود فرد با توجه به تغییرات فیزیولوژیکی احساس قدرت بالایی دارد اما اگر دوپامین پلاس ایجاد شود، یعنی دوپامین بیش از حد خود و بصورت تصاعدی بالا برود، اختلال در رفتار به وجود می آید.


فنایی می‌گوید تاثیرات منفی بر روی دو هورمون استروژن و پروژسترون به صورت کاهشی بروز پیدا می‌کند. هورمون استروژن در برابر تحریکی پذیری و اضطراب محافظت‌ خوبی دارد. در نتیجه پس از مدتی مصرف سیگار، فرد تحریک پذیر خواهد شد یعنی نسبت به سایر افراد زودتر عصبانی می‌شود و کنترل کمتری بر رفتار خود خواهد داشت و میزان پرخاشگری و اضطراب بیشتری تجربه خواهد کرد. در نتیجه مجدد رو به سیگار کشیدن می آورد تا حس و حال خوبی تجربه کند.


این روانشناس گفت از دیگر هورمون ها که سیگار بر روی آن اثر دارد، پروژسترون است. پروژسترون ، تاثیرات مثبتی در از بین بردن نوسانات خلقی، از بین بردن اضطراب و هم چنین کاهش اختلالات خواب دارد. مصرف سیگار باعث می‌شود بدن با میزان پروژسترون خود به تعادل نرسد و دچار اختلال شود، بنابراین فرد برای رسیدن به آرامش تمایل بیشتری به مصرف سیگار پیدا می‌کند. خصوصا در زنان که در کشیدن سیگار خیلی بیشتر از مردان کاهش هورمون پروژسترون اتفاق می‌افتد و اختلالات بیشتری به همراه دارد.

فنایی توضیح داد: هورمون اُکسی توسین که به هورمون شادی معروف است، انتقال دهنده عصبی شگفت انگیزی است. طبق مطالعات محققان دانشگاه کالیفرنیا، این هورمون باعث بالا بردن سطح رضایت مندی از زندگی زنان می‌شود و در ایجاد شادی نسبت به مردان نقش مهم تری ایفا می‌کند. استرس یکی از عوامل مهم موثر بر اُکسی توسین است و باعث کاهش این هورمون و در نتیجه کاهش شادی و رضایتمندی می‌شود. به گفته فنایی در ابتدای مصرف سیگار، میزان اُکسی توسین بسیار بالا می‌رود اما در ادامه کاهش شدید خواهد داشت و در نتیجه استرس بالا می‌رود. در نتیجه زنان با مصرف سیگار خیلی شادتر از مردان خواهند بود اما وقتی بدن تعادل هورمونی برقرار کند، میزان غم و ناراحتی زنان نسبت به مردان بیشتر می‌شود. در واقع سطح بالای هورمون اکسی توسین باعث می‌شود فرد عواطف بیشتری به خرج دهد و محبت آمیزتر از معمول خود رفتار کند اما با افزایش استرس، فرد پرخاشگر، بی حوصله و مضطرب خواهد شد.

این روانشناس گفت به نظر می‌رسد افراد با در نظر گرفتن فواید موقت و مضرات جبران ناپذیر سیگار کشیدن به نتیجه مطلوب در خصوص تغییر عادت نادرست خود به عادات پسندیده جایگزین، خواهند رسید.