کودکان و بحران اعتیاد به گوشی

طالبعلی پورشریعه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ضررهای اعتیاد به اینترنت و گوشی همراه اظهار کرد: استفاده زیاد از اینترنت و فضای مجازی، اعتیاد به گوشی همراه را به دنبال داشته و منجر به افزایش انزوا و تنهایی، افسردگی،مشکلات خانوادگی،طلاق، افت تحصیلی، از دست دادن شغل شده و یا بدهی مالی به خاطر رفتارهای وسواس گونه قمار و خرید اینترنتی ایجاد می‌کند.

وی در پاسخ به اینکه چگونه از اعتیاد به اینترنت و کامپیوترجلوگیری کنیم، خاطرنشان کرد:ثبت و تعیین مدت زمان و تعداد دفعات استفاده از اینترنت و کامپیوتر  و درمان علت زمینه ای استفاده از این ابزار می تواند راهگشا باشد، معمولا اضطراب یکی از علت های شایعی بوده که اعتیاد به اینترنت را موجب می شود.
این روانشناس بالینی ادامه داد: داشتن گروه های حمایتی می تواند موقع اضطراب و بحران به فرد کمک کند تا به جای استفاده از اینترنت در جمع دوستان به سر ببرد.
وی افزود: بعلاوه صحبت کردن به جای پیام فرستادن و کپی کردن یا چاپ کردن اطلاعاتی که نیاز به خواندن دارد، استفاده از کامپیوتر در مکان هایی مانند کتابخانه نیز موثر است.

پورشریعه در بیان اینکه والدین از چه سنی به فرزندان اجازه کار با کامپیوتر، اینترنت و دیگر وسایل الکترونیکی را بدهند، گفت:به دلیل  در دسترس بودن و فراگیر شدن این وسایل، کودکان به محض اینکه راه می افتند یا توانایی حرف زدن پیدا می کنند استفاده از گوشی و تبلت برایشان جذاب می شود، همچنین به دلیل اینکه برنامه های آموزشی با این وسایل ارایه می شود سن استفاده از گوشی و تبلت پایین آمده است.
این روانشناس بیان کرد:به دلیل  تغییر سبک زندگی خانواده ها و پیشرفت تکنولوژی برای تعیین مناسب زمان استفاده از این ابزارها باید با توجه به شرایط خانواده نحوه تربیت خانوادگی، شرایط کودک و غیره برنلمه ریزی کرد.

وی ادامه داد: پیش از شروع استفاده از کامپیوترو اینترنت پیشگیری از اعتیاد به آن، امری ضروری است و در این راستا والدین خود باید در رابطه با اینترنت و خدمات اینترنتی که کودکان استفاده می کند آموزش ببینند تا بدانند چگونه می توانند بر روی فرزندتان نظارت داشته  و کامپیوتر خانگی را برای کنترل بیشتر تنظیم کنند.

پورشریعه تصریح کرد: لازم است بدانید که فرزندتان در چه مکان های دیگری جز خانه دسترسی به کامپیوتر و اینترنت دارد؛مثلا در کتابخانه، خانه دوستانش و دیگر مکان ها، بعلاوه خانواده ها باید از سنین پایین تر در مورد اهمیت امنیت اینترنتی با او صحبت کنند.

این روانشناس بالینی تاکید کرد:نکته بسیار مهم ایجاد قوانین برای استفاده از اینترنت برای کودک و نوجوان است، در قرار داد شما با فرزندتان باید گفته شود که شما رمز و کاربری را در اختیار داشته و شما قرار است نظارت داشته باشید.
وی افزود: به فرزندتان بگویید،عکسهایتان را بدون اجازه ما در اینترنت آپلود نکنید، پیش از ارسال اطلاعات به صورت آنلاین به خوبی فکر کنید و برای ملاقات حضوری یا آنلاین درخواست کسی را قبول نکنید حتی اگر رابطه ای شکل گرفته باشد.
این روانشناس بالینی با بیان اینکه به فرزتد خود بگویید اطلاعات شخصی و مورد شناسایی خود از قبیل نام،شماره تلفن، آدرس یا نام مدرسه را در اختیار افراد غریبه و در فضای مجازی قرار ندهند،یادآورشد: در مورد پیدا کردن دوست جدید هم باید گوشزد کنید که به راحتی اعتماد نکنند ممکن است آنها واقعا کسانی که ادعا می کنند نباشند.

وی افزود: در ایجاد پروفایل با فرزند خود همراه باشید تا مطمن شوید اطلاعات شخصی زیادی از خود در آن قرار نمی دهد؛در مکالمه های آنلاین با فرزند خود وقت بگذرانید تا از این جنبه مثبت اینترنت استفاده کنید.
پورشریعه گفت: رابطه خوبی را با فرزندبرقرار کنید تا در بروز مشکل با شما مشورت کند بدون اینکه از شما ترس داشته باشد؛با تمام این وجود شما نمی توانید نظارت کامل داشته باشید،ضروری است که فرزندتان آموزش کافی ببیند شما هم در مورد جنبه های مثبت و هم جنبه های منفی استفاده از اینترنت با فرزندتان صحبت کنید قبل از اینکه مشکلی برایش به وجود بیاید
.
وی ادامه داد: ارتباطات مجازی به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا اثرات سو این وضعیت (موقتی) کم‌تر شود و آنها را تشویق می‌کند تا به زندگی روزانه خود ادامه دهند اما از طرف دیگر چالش‌های جدیدی برای والدین ایجاد می‌کند؛ اینکه چطور می‌توانید از فضای اینترنت بیشترین استفاده  را کرده در حالیکه  کم‌ترین آسیب  متوجه کودکان گردد،حتی در شرایط عادی هم حفظ چنین تعادلی کار ساده‌ای نیست، حالا که بحث بحران سلامتی مثل بیماری کرونا هم مطرح است.
این روانشناس بالینی به چند راهکار موثر درباره حضور درفضای مجازی و ایمنی اظهار کرد:درباره فضای مجازی با فرزندان خود شفاف صحبت کنید.
وی افزود: با فرزندان خود صادقانه راجع به کسانی که با آنها در ارتباط هستند و چگونگی ارتباط‌شان صحبت کنید؛ اطمینان حاصل کنید که اهمیت و ارزش تعاملات دوستانه و حمایتگرانه را می‌فهمند و این‌که رفتارهای تبعیض‌آمیز و نامناسب هرگز قابل قبول نیستند؛ آنها را تشویق کنید که اگر هر یک از این رفتارها را تجربه کرده‌اند فوراً موضوع را با شما یا شخص بالغ و معتمدی درمیان بگذارند. نسبت به حالات فرزندتان هنگام کار با اینترنت هشیار باشید که مثلاً آیا غمگین یا پنهان‌کار به نظر می‌رسد، یا اذیت و آزار اینترنتی را تجربه می‌کند.

این روانشناس بالینی گفت: به همراه فرزند خود قوانینی وضع کنید که چگونه و چه زمانی می توانند از این وسایل استفاده کند.
وی با بیان اینکه از تکنولوژی برای حفاظت از فرزندان خود استفاده کنید، تصریح کرد:مطمئن شوید که لوازم الکترونیکی فرزندتان به آخرین نسخه نرم‌افزار و آنتی‌ویروس مجهز  و تنظیمات حریم خصوصی روشن باشد؛ دوربین (وب‌کم) را درصورت عدم استفاده بپوشانید، برای بچه‌های کوچک‌تر، از ابزارهایی نظیر برنامه‌های "کنترل والدین بر اینترنت" و "جستجوی امن" استفاده کنید، تا تجربیات آنلاین ایمنی داشته باشند.  
این روانشناس بالینی اظهارکرد: درمورد منابع آموزشی رایگان آنلاین محتاط باشید، فرزند شما هرگز نباید عکس یا اسم کامل خود را برای دسترسی به این منابع استفاده کند؛به خاطر بسپارید که تنظیمات حریم خصوصی را کنترل کنید تا دریافت اطلاعات را به‌حداقل برسانید، به فرزند خود یاد دهید که  اطلاعات شخصی خود را به‌خصوص در اختیار غریبه‌ها قرار ندهند.

پورشریعه با بیان اینکه  با فرزندتان در فضای مجازی زمان بگذرانید، افزود: فرصتهایی برای فرزندتان ایجاد کنید تا ارتباطات آنلاین مثبت و ایمن با دوستان، خانواده و شما داشته باشند؛ در حال حاضر، ارتباط با دیگران مهم‌تر از همیشه است و می‌تواند فرصتی عالی برای شما باشد تا در "ارتباطات مجازی" الگویی مناسب از لحاظ مهربانی و همدردی برای فرزندتان باشید.

این روانشناس خاطرنشان کرد: به کودکان خود آموزش دهید چطور می توانند از اطلاعات نادرست و محتواهای نامتناسب با سن آنها که می تواند موجب نگرانی بیشتردر مورد ویروس کرونا گردد، اجتناب کنند، منابع دیجیتالی معتبر زیادی از سازمان هایی مانند یونیسف و سازمان جهانی بهداشت در دسترس بوده که شما و فرزندان تان را قادر می سازد با هم در مورد ویروس اطلاعات بیشتری کسب کنید.
وی گفت:برای فرزند خود زمان بگذارید و برنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و سایر سرگرمی‌های مناسب سنش را پیدا کنید.
پورشریعه با بیان اینکه عادت‌های آنلاین سالم را تشویق کنید،بیان کرد: رفتارهای خوب را در فضای مجازی و در تماس‌های تصویری تشویق کنید؛فرزندتان را تشویق کنید تا با همکلاسی‌هایش مهربان باشد و به آنها احترام بگذارد، مراقب پوشش فرزندان‌تان درجلوی دوربین باشید و اجازه ندهید از داخل اتاق خواب تماس تصویری بگیرند.
این روانشناس خاطرنشان کرد: سیاست‌ها و راه‌های تماس با مدرسه برای گزارش آزار و اذیت اینترنتی یا محتوای نامناسب آنلاین را بدانید؛وقتی کودکان  زمان بیشتری را در فضای مجازی می‌گذارنند، ممکن است درمعرض تبلیغات بیشتری قرار بگیرند که غذاهای ناسالم، کلیشه‌های جنسیتی یا موضوعات نامتناسب با سن‌شان را ترویج می‌کنند، به فرزندتان کمک کنید تا تبلیغات آنلاین را تشخیص دهد و از این فرصت استفاده کنید تا با هم برخی پیامهای منفی را شناسایی کنید.

وی با اشاره به اینکه بگذارید فرزندتان اوقات خوشی داشته باشند و ابراز وجود کنند، تصریح کرد: گذراندن زمان در خانه می‌تواند فرصت خوبی برای فرزندان شما باشد تا از فضای مجازی برای انعکاس نظرات خود و حمایت از کسانی که در این بحران به کمک نیاز دارند، استفاده کنند.
این روانشناس خاطرنشان کرد: فرزندان خود را تشویق کنید تا با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال فعالیت جسمانی داشته باشند، به عنوان مثال تشویق به استفاده از ویدیوهای ورزشی آنلاین برای بچه‌های کوچک و بازی‌های ویدیویی که تحرک آنها را زیادتر می‌کند.
پورشریعه گفت: والدین به یاد داشته باشند که بین سرگرمی‌های آنلاین و فعالیت‌های غیرآنلاین تعادل برقرار کنند، به عنوان مثال اگر امکان دارد بیرون و در فضای آزاد هم وقت بگذرانند.