.svg)
فلسفه شب یلدا و انواع خوراکی و تزئینات مخصوص شب یلدا
پارسینه: چند روزی مونده تا شب یلدا ولی ممکنه خیلیامون از فلسفه شب یلدا و علت این جشن اصیل ایرانی خبر نداشته باشیم
.توی این مقاله می خوایم براتون از یلدا و فلسفش و تاریخچش حرف بزنیم و کلی ایده های خوشگل و خوشمزه واسه برگزاری جشنتون بهتون بدیم… اینم هدیه یلدایی گروه علم ما به شما همراهان خوبمون.
شب یلدا یا شب چلّه :
شب یلدا یا شب چله یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کره شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته میشود. . به دلیل دقت گاهشماری ایرانی و انطباق کامل آن با تقویم طبیعی، همواره و در همه سال‌ها، انقلاب زمستانی برابر با شامگاه سی‌ام آذرماه و بامداد یکم دی‌ماه است. جشن شب چله، همچون بسیاری از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی کیهانی دارد. خورشید در حرکت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد که موجب کوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریکی شب میشود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگرباره بسوی شمال شرقی باز می‌گردد که نتیجه آن افزایش روشنایی روز و کاهش شب است.
ریشه کلمه یلدا و دیگر نام های آن :
(یلدا) برگرفته از واژه سریانی به‌معنای زایش است و شب چله هم که مترادف شب یلداست از آن روست که چهل روز اول زمستان را «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن را «چله کوچک» نامیده‌اند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته‌است. در آثارالباقیه بیرونی، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده‌است. در قانون مسعودی نسخهٔ موزه بریتانیا در لندن، (خُره روز) ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده‌است.
جشن یلدا در ایران کهن:
در گذشته، آیین‌هایی در این هنگام برگزار می‌شده است که یکی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است. گرد آتش جمع میشدند و شادمانه رقص و پایکوبی می‌کردند. آن گاه خوانی الوان می‌گستردند و « میزد» نثار می‌کردند. «میزد» نذری یا ولیمهای بود غیر نوشیدنی، مانند گوشت و نان و شیرینی و حلوا، و در آیین‌های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می‌گستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآوردهها و فرآوردههای خوردنی فصل و خوراکهای گوناگون، از جمله انار و هندوانه و سنجد، به رنگ سرخ خورشید بودند.یکی از لازمه‌های این جشن، حضور کهنسالان و بزرگان خانواده، به نماد کهنسالی خورشید در پایان پاییز بوده است.
جشن یلدا در ایران امروز:
جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شبنشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار میشود. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پری آن، آینده‌گویی می‌کنند.
حافظ در شب یلدا :
معمولاً در شب یلدا رسم بر این است که صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل که سواد دارد، می‌دهد. سپس هر یک از میهمانان نیت کرده و بزرگِ مجلس، این جمله را می‌گوید و تفعلی به گنجینه حافظ می‌زند: «ای حافظِ شیرازی/ تو محرم هر رازی/ بر ما نظر اندازی/ قسم به قرآن مجیدی که در سینه داری…» یا هر چیزی شبیه به این. این رسم یکی از رسوم پرطرفدار شب یلداست که امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده. به طوری که در بعضی خانواده‌ها به جای کتاب حافظ، از فال‌نامه، نرم‌افزار تفعل مجازی در رایانه، پایگاه‌های اینترنتی ویژه فال، نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه، سامانه پیام کوتاه یا پیامک و… برای انجام این رسم استفاده می‌کنند که سرگرمی خوبی برای خانواده‌ها در این شب بلند سال است.
روش سنتی سفره آرایی شب یلدا :
برای سفره از پارچه ی ترمه یا پته ی کرمان و یا هر نوع پارچه ی گل دوزی شده به سبک و سیاق قدیمی و سنتی استفاده کرده و چون هم اکنون دیگر از آن کرسی های با صفای قدیمی خبری نیست می توانید سفره را بر روی میز گرد یا چهار گوش با پایه های کوتاه پهن کنید و تمام مواد تزیین شده را در ظرفهای سفالی رنگی و یا چینی های گل سرخی قدیمی ویا حتی نقره درسفره قرار دهید .قرآن، که بهتر است با معنی و منظوم باشد را به همراه شاهنامه و دیوان حافظ ،بین دو شمع مورد نظرتان و یا درکنار کاسه ی بلورین حاوی شمع ها در بالای سفره قرار داده و بین آنها چند شاخه گل نرگس بگذارید تا سفره ی زیبا ومعطری داشته باشید و آن شب را دور سفره با خواندن قرآن و شاهنامه و گرفتن فال حافظ در کنار دوستان و اقوام شبی به یاد ماندنی و خاطره
فلسفه خوراکی های شب یلدا و ایده های خوشمزه و جذاب برای سفره شب یلدا:
هندوانه:
یکی از ارکان سفره شب یلدا، میوه هندوانه است که همیشه به شیوه‌های جذابی تزیین میشود، اما چرا هندوانه؟ هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت است. باور بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور، با خواص هندوانه که سرشار از ویتامین های A و B و C می‌باشد مطابقت دارد.
آن را از طول زیکزاک یا دالبر ونیم دایره ،نیم دایره ای برش داده وسپس هندوانه های داخل آن را گرد گرد با قاشق معمولی ویا با قاشقهای بستنی در آورده وبرای اینکه همه ی هندوانه ها را گرد گرد در بیا ورید از ابتدا که همه ی توپها را در می آورید در ظرفی دیگر ریخته وسپس همه را به سبد هند وانه ای خود وارد کنید.می توانید برای پذیرایی از چوبهای کبابی کوچک که چند عدد را در توپهای هندوانه ای فرو کرده اید و به آن شکل زیبایی هم می بخشد به جای چنگال استفاده نمایید.
انار:
این میوه در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش است. انار میوه‌ای است که از قدیم از آن به عنوان میوه‌ای خون ساز یاد می‌شد. به افرادی که رنگی مهتابی و از نظر جثه رنجور بودند، توصیه می‌شد که آب انار بنوشند. امروزه اثبات شده انار سرشار از ویتامین ث است که سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و تصفیه کننده خون و سرشار از آهن است، در نتیجه موجب افزایش انرژی و خون سازی در بدن فرد میشود و تصفیه خون مانند زندگی یا زایش دوباره انسان است، به همین علت انار را نماد زایش و شادی می‌دانند.
شکلات اناری: فقط کافیه کمی شکلات آب کنید و بعد توش دونه های انار بریزید. این شکلات ها رو به هر شکلی که دوست دارید فرم بدین، و با این کار یکی از متفاوت ترین خوراکی های شب یلدایی رو برای خودتون درست کنید.
سالاد میوه با انار: انار دون شده که پایه ی ثابت سفره های شب یلدا هست. اما جدا از اون یه سالاد میوه که روش دونه های انار پاشیده شده هم میتونه خیلی خوشمزه باشه. حتی میشه به جای میوه از ترکیب گردو (یا انواع آجیل)، کاهو یا سبزی خیلی ریز شده، و پنیر فتای رنده شده هم استفاده کرد. برای قشنگ تر شدن این سالاد ها، میتونید از میوه های تو خالی شده به عنوان ظرف استفاده کنید.
آجیل:
آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام، گردو، فندق و در بعضی مناطق کشور از میوه های خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده میشود. آجیل به عنوان سالم‌ترین تنقلات شناخته شده و دارای فیبر بالاست که در درمان یبوست، چاقی، انواع سرطان‌ها از جمله سرطان معده و روده بسیار مؤثر است.
۱- آن ها رو بصورت لایه ای در ظروف شیشه ای بریزید
۲- آجیل ها رو در ظروف یک نفره بریزید و در یک سبد بگزارید .
۳- آجیل های شکلاتی درست کنید شکلات رو به روش بن ماری ذوب کنید، آجیل رو مخلوط کنید و مخلوط رو در یک سینی بصورت دایره بریزید و در یخچال قرار بدید تا سرد بشه.
۴- و یا شکلات ذوب شده رو در سینی بریزید و روی آن آجیل بریزید و بعد از سفت شدن ، اون ها رو خرد کنید
۵- در پوست های گردو با پارافین شمع درست کنید و لا به لای آجیل قرار بدید .
چیز کیک یخچالی انار دسر شب یلدا
مواد لازم جهت تهیه چیز کیک یخچالی انار برای ۵ نفر انار بزرگ ۱ عدد پنیر خامه ای ۴۰۰ گرم خامه ۲۰۰ گرم ژلاتین ۱ قاشق مربا خوری وانیل ۱/۴ قاشق چای خوری ژله انار ۱ بسته بیسکویت پودر شده ۲۳۰ گرم کره آب شده ۲۰۰ گرم پودر قند ۲ قاشق غذا خوری
طرز تهیه چیز کیک یخچالی انار : بیسکویت را پودر کرده کره آب شده و کمی خنک شده را با بیسکویت مخلوط کنید و کف قالب کمر بندی خوب پهن کنید و پرس کنید بگذارد داخل یخچال ١۵ دقیقه تا خوب سفت شود. پنیر خامه ای را با هم زن میزنید + پودر قند وقتی یک دست شده ….خامه را هم میزنید وقتی سفت شد به پنیر خامه ای اضافه کرده . میتوانید بین مواد پنیر و خامه کمی وانیل اضافه کنید و باخامه را بزنید. مقدار ژلاتین داده شده رو هم به روش بن ماری انجام دهید با ١ پیمانه آب یا آب پرتقال وقتی شفاف شد بگذارد خنک شود بعد به مایه کرمی من اضافه کرده با هم زن خوب زده چند ثانیه در حد مخلوط شدن بعد کرم را روی بیسکویت بریزید و خوب روی آن را صاف کرده بگذارید مجددا داخل یخچال تا خودش را بگیرد. در این فاصله ژله رو هم به روش بن ماری حل کرده کاملا شفاف شود میگذارد خنک شود و انار را خوب دون کنید و روی کرم خوب پخش کنید بعد ژله خنک شده را به آرامی یک قاشق زیرش بگیرید ژله را از قاشق انتقال بدین به قالبتون تا به خامه فشار وارد نشه که خامه ها بزنه بالا. میگذارید داخل یخچال بمدت ۵ ساعت تا خوب خودش را بگیرد.
نکته : میتونید ژله رو خودتون با آب انار درست کنید در این صورت ژله خوشمزه تری خواهیم داشت. در چیزکیک انار می توان بجای پودر بیسکوییت از نان رولت استفاده کرد که خوشمزه تر هم میشود و به این صورت چرب هم نمیشود. و در آخر شما می توانید از موارد زیر برای جذاب تر شدن جشنتون استفاده کنید.
شمع
شمع میتونه هر فضایی رو دلنشین کنه و حس و حال صمیمیت و خوشحالی رو به همه برسونه. نور و گرما احساس راحتی و امنیت بهتون هدیه میدن. پس تا میتونید، از شمع های روشن کوچک و بزرگ دورتادور خونه استفاده کنید.
تلفیق شمع و طبیعت:
طبیعت: توی این فصل کافیه یک سر کوچک به پارک نزدیک خونتون بزنید تا کلی برگ پاییزی زرد، و میوه های درخت کاجی که روی زمین غلت میخورن رو پیدا کنید. چند تا از اینها رو با خودتون به خونه بیارید و توی تزئینات ازشون استفاده کنید. حتی میتونید اونها رو با کمی چوب و انار، داخل یه ظرف ساده بچینید. رنگ های طبیعت همیشه بهترین حس و حال ها رو با خودشون میارن، پس از این یکی به هیچ وجه غافل نشید!
استفاده از رنگ قرمز: شب یلدا یکی از مناسبت های شادمونه. توی این شب قراره به هم انرژی و گرما بدیم تا بتونیم یه فصل سرد رو پشت سر بگذاریم. پس استفاده کردن از چیزهایی که رنگشون قرمزه میتونه خیلی همه چیز رو گرم تر کنه. مثلا ژله های قرمز درست کنید، بستنی قرمز سرو کنید و ظروف قرمزتون رو بیرون بیارید!
ارسال نظر