رحیم‌پور ازغدی:جشنواره عمار می تواند جهانی شود

رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه جشنواره عمار می‌تواند جهانی شود، افزود:این جشنواره می‌تواند یک بمب باشد و جهان را تحت تاثیر قرار دهد.

حسن رحیم‌پور ازغدی روز گذشته در سومین جشنواره عمار با موضوع «سینما و سبک زندگی» پرداخت و به برخی مباحث نظری درباره سینما پاسخ گفت.

وی با بیان اینکه وقتی از سبک زندگی دینی و اسلامی در سینما صحبت به میان می‌آید، این پرسش مطرح می‌شود که نسبتش با سینما چیست، گفت: می‌توان پیش‌فرض قرار داد که سینما و رسانه نقش مهمی در فرهنگسازی ایجاد خواهند کرد، نه اینکه لزوماً تمام ابعاد را؛ اما دخل و تصرف بسیاری در دایره وسیعی می‌تواند داشته باشد و حالا این ادعا مطرح می‌شود که همین سینما و رسانه فعلی می‌تواند نقش مهمی در افکارسازی، اخلاق‌سازی و فرهنگسازی دارد.


* اینکه ما در سینما مستأجریم اشتباه است

وی در ادامه افزود: کسی منکر تأثیرگذاری سینما نیست و زیاد هم احتیاج به استدلال و برهان ندارد. پیش‌فرض بعدی در مورد سینما، دینی و غیر دینی بودن است که به نظر می‌رسد ما در سینما مستأجریم و باید بمانیم و همچنان شرمنده باشیم اما تفکر سکولارها جریان را به نوع دیگر رقم می‌زند.

ازغدی ادامه داد: در این دوره علیرغم تلاش‌ها، ما به حاشیه می‌رویم و آن‌ها پیشرو هستند، ذات سینما متعلق به ماست اما تکنولوژی برای غربی‌ها است، در نگاه معرفت‌شناسی این درست نیست. بخش اعظم ادعاهای ما درست است اما در نتیجه‌گیری به عمق قضایا یک مقداری فاصله داریم. یعنی در مکاتب معرفت‌شناسی سینما می‌تواند مفید یا مضر باشد، شناخت خوب یا بد به مخاطب بدهد، اما متاسفانه خیلی‌ها درگیر مسائل پیچیده تصویری و تکنیکی هستند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ما هم می‌توانیم از نظر تکنیکی، هنری معضلات را پیدا کنیم و به دنبال راه‌حل‌های جدید و تازه ای باشیم این مختص به هنر نیست در اقتصاد و سیاست هم این مسئله کاملاً وجود دارد و سینما می‌تواند موج منفی یا موج مثبت ایجاد کند و دینی یا ضد دینی شود.


* جشنواره عمار می‌تواند جهانی باشد

این استاد دانشگاه با بیان اینکه جشنواره عمار می‌تواند جهانی باشد، افزود: در همین جشنواره عمار امسال آثاری زیادی شرکت کرده‌اند و شنیدیم که خیلی از آثار هم به جشنواره نرسید و سال بعد شاهد آثار بیشتری در این جشنواره خواهیم بود. این جشنواره می‌تواند یک بمب باشد و جهان را تحت تاثیر قرار دهد. اما در حال حاضر خلأ ارائه مقالات دینی به سینماگران را احساس می‌کنیم.

وی ادامه داد: یک کارگردان جوان فیلم خوب دینی می‌سازد اما اطلاعات کافی از فیلم دینی ندارد. اطلاعات اگر به این سینماگر جوان برسد حتماً در اثر بعدی فیلم بهتری تولید خواهد کرد. این حلقه مفقوده اگر باشد، کمتر شاهد اشکالات دینی در آثار هستیم.

رحیم‌پورازغدی اظهار امیدواری کرد با برطرف شدن این خلأها، یک جبهه فرهنگی متحد جهانی تشکیل شود و با برنامه‌ریزی دقیق و ارائه اطلاعات مناسب به دانشجویان جوان، فیلم‌های خوب دینی ساخته شود.

حسن رحیم پورازغدی در ادامه سخنان خود با اشاره به مثال‌هایی از فعالیت‌های رسانه‌ای که نوعی تصرف اعلام نشده است، گفت: در یک گزارش فوتبال گزارشگر با نوع کلمات خود ذهن شما را جهت می‌دهد گرچه صادق‌ترین آمار را بیان و شما تصویر را می‌بینید و این یک سرگرمی است لذا سینما که تصرف اعلام شده در واقعیت است تاثیرگذاری فراتر از رسانه و خبر دارد.

وی با اشاره به مثالی درباره شکل‌گیری پول یورو در اتحادیه اروپا و خرید منچستر یونایتد و بازتاب متفاوت رسانه‌ای آنها، افزود: چند سال پس از جنگ خلیج فارس گاردین فهرست کلملاتی را منتشر می‌کند که در آن جنگ به کار رفته است که در این طرف به نیروی جنگجو ارتش و در آن طرف ماشین جنگی می‌گفتند، آن طرف می‌کشد و این طرف حمله را خنثی می‌کند، این طرف سنگر دارد و آن طرف سوراخ موش.


* انسان در رفتار روزمره‌اش واقعیت، غیرواقعیت و نیمه واقعیت را با هم مخلوط می‌کند


رحیم‌پور ازغدی با اشاره به مثالی درباره دعوای دو زوج و خبررسانی عادی درباره آن تاکید کرد: انسان خود نیز در رفتار روزمره‌اش واقعیت، غیرواقعیت و نیمه واقعیت را با هم مخلوط می‌کند و هیچ وقت در اسلام بر گفتن همه واقعیت تاکید نشده و گفته شده دروغ نباید گفت هر راست نشاید گفت.

وی با بیان اینکه یک فرد با یک دوربین می‌تواند با مبانی خود از ده نقطه متفاوت یک واقعیت را بیان کند، با اشاره به اقدامات سینمایی در غرب و هالیوود برای دشمن ساختن مسلمانان، ایرانی‌ها و ... افزود: خود آمریکایی‌ها می‌گویند ما از طریق سینما مردم آمریکا که یک دست نیستند را ملت نگه داشتیم و با همین سینما شیطان ساختیم.

رحیم‌پور ازغدی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا فلسفه اسلامی پای کار سینما هست یا نه، گفت: زیبایی‌شناسی‌ها در فلسفه اسلامی و تفسیر آنها می‌تواند پاسخ به نحله‌های فلسفه هنر موجود باشد.


* برخی نسبیت انسان‌ها را نسبیت ارزش‌ها نتیجه می‌گیرند و خیانت جنسی را توجیه می‌کنند


وی با اشاره به نظرات حکمت متعالیه درباره مراتب زیبایی، افزود: زیبایی در نگاه مکتب متعالیه هم محسوسات، هم متخیلات هم معانی کلی و هم مادی و هم معنوی است و زیبایی معنوی و مادی دو سنخ زیبایی نیست بلکه دو سطح از زیبایی است.

این استاد دانشگاه و حوزه با بیان اینکه امروز از استعاره تصویری در سینما بهره برده می‌شود، تصریح کرد: از نظر صدرایی‌ها وجود غیر از زیبایی نیست حال زیبایی صوری یا معنوی که با وهم، با خیال و یا با عقل درک شود اما همه یکپارچه هستند.

وی با طرح این سوال که آیا می‌توان 4 ارزش زیبایی را در کنار هم گذاشت، افزود: این ارزش‌ها می‌تواند تزاحم داشته باشد و به عنوان مثال صدق با حقوق حداکثری تزاحم دارد و برخی در فیلم‌ها به این نتیجه می‌رسند که خیر و شر واقعی نیست و اخلاق نسبی است و بعد با آن به توجیه خیانت جنسی و ... می‌پردازند.

رحیم‌پور ازغدی ادامه داد: این نتیجه که اخلاق نسبی است حق و باطل را حذف می‌کند و همه را خاکستری می‌کند و این سوال را مطرح می‌کند پس باطل کجاست؟؛ ما نمی‌گوییم سینمای دینی شعاری باشد بلکه می‌تواند نسبیت آدم‌ها را نشان دهد اما نسبت اخلاقی و ارزش‌ها را نتیجه نگیرد.


* سینما اگر با واقعیت مواجهه بسیط داشته باشد، سینمای دینی است


وی با بیان اینکه سینما اگر با واقعیت مواجهه بسیط داشته باشد، سینمای دینی است، به رابطه نفس هنرمند و تعالی هنر او پرداخت و گفت: کسی که در مراتب پایین است زیبایی بالا را درک نمی‌کند و اگر بالا را درک نکند نمی‌تواند آن زیبایی را به تصویر بکشد.

رحیم‌پور ازغدی با رد این سخن که سینما به پایین تنه کار دارند و در پایین تنه کم می‌شود چراکه این ذات سینماست، افزود: اینگونه نیست؛ این ذات انسان است که حتی در عرصه سیاست حزبی که به ارزش‌های متعالی توجه دارد کمتر مورد توجه است چراکه بشر در شهوت است و به بیان لطایف معنوی کمتر توجه دارد.

وی در ادامه به سخنان خواجه نصیر در بیان نظرش درباره شعر پرداخت و با بیان اینکه این امر در سینما نیز صدق می‌کند، گفت: خواجه معتقد است که برای عموم مردم شعر و وزن و قافیه قابل درک است ولو مزخرفترین سخنان در این بین باشد.

رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه بشر کلا به جاذبه صوتی و تصویری علاقه دارد، افزود: خواجه در ادامه می‌گوید منطقیون قدیم وزن و قافیه را بی‌ربط می‌دانند بلکه شعر را تنها خیال می‌دانند و منطقیون جدید که گویا خود خواجه نیز بر این نظر است می‌گویند هنر هم به وزن است هم به خیال باید توجه داشته باشد.

وی همچنین به آراء اخوان الصفا درباره موسیقی اشاره کرد و گفت: آنان معتقدند موسیقی‌هایی می‌تواند ایجاد کته کند،‌موسیقی‌هایی می‌تواند فی‌المجلس انسان را برهنه کند و یا به او تمرکز دهد و یا او را درمان کند و سینما و تاثیر او بر مخاطب به مراتب اولی‌تر از موسیقی است.

* سینما می‌تواند مانند موسیقی درمانگر باشد

رحیم‌پور ازغدی افزود: سینما می‌تواند مانند موسیقی درمانگر باشد اما مسلما اگر درمانگر خود بیمار باشد نمی‌تواند درمانی صورت دهد.

رحیم‌پور ازغدی در ادامه سخنان خود به نظریات مرحوم مددپور و معارف و داروی اشاره کرد و با اشاره به تلاش‌های آنان گفت: بیشتر نظریات این دوستان مهم و مورد قبول است اما من به برخی از آنها انتقاد دارم.


* سینمای اسلامی سینمای قدرت، شهوت و ثروت ذیل توحید است

وی در پاسخ به این سوال که هنر تکنولوژیک غربی قابلیت دینی شدن دارد یا نه، گفت: این نگاه سکولارانه که نمی‌شود با سینما حرف دینی زد اشتباه است و تلاش برای تصرف امکان‌پذیر است و اسلامی است اما نوع تصرف مهم است.

رحیم‌پور ازغدی افزود: اینکه ماده و معنا را جدا کنیم و چه طرف معنا را بگیریم و چه طرف ماده را بگیریم هر دو سکولاریسم است چون سکولاریسم آمده است این دو را از هم جدا کند و سینمای اسلامی سینمای ضدقدرت، شهوت و ثروت نیست بلکه سینمای اسلامی سینمای قدرت، شهوت و ثروت ذیل توحید است.

وی تاثیرگذاری را ضروری سینما دانست و تصریح کرد: تاثیرگذاری اعم از اغوا و هدایت است و پیامبران را شاعر و ساحر و دیوانه می‌خواندند.


* گرایش به غریزه ذاتی انسان است و ربطی به سالن و تاریک بودن آن و ذاتی سینما ندارد


رحیم‌پور ازغدی افزود: البته انسان دو جنبه دارد غریزه و فطرت که غریزه بالفعل است و فطرت بالقوه و چه سینما باشد و چه نباشد گرایش به غریزه است و این ربطی به سالن و تاریک بودن آن و ذاتی سینما ندارد.

وی با رد اینکه تصرف کردن نوعی سکولاریسم است، با بیان اینکه انبیا هم به دنبال تصرف و هدایت بودند، تصریح کرد: اینکه بین هدف و وسیله باید نسبت وجود داشته باشد صحیح است اما این باید درست معنا شود و حدود شمولی‌اش معنا شود.

رحیم‌پور ازغدی افزود: این درست است که سینمای دینی در اقلیم دینی جواب می‌دهد اما این ربطی به جبر تاریخی ندارد.

رحیم‌پور ازغدی در ادامه با نقد سخنان مرحوم مددپور و بیان اینکه مددپور آوینی را استثنا می‌دانست گفت: آوینی استثنا نبود بلکه خود را حذف کرد و در امام و اسلام ذوب شد و در آن مسیر حرکت کرد.

وی افزود: ائمه به ما یاد دادند که مادیات را با معنویات همراه کنند و این جمله که ذات سینما تکثر و وهمیات دلیلی درستی نیست که سینما را سکولار ببینیم چراکه مستغرق شدن عیب نیست بلکه مستغرق شدن در چه مهم است.


* مواظب سینمای ریاکارانه باشید

رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه می‌توانیم سینمای خانواده اسلامی داشته باشیم با انتقاد از فرار از غرب‌زدگی و رسیدن به تفریط شرقی، تصریح کرد: برخی ذهنیت‌زدگی را دیانت هنری خوانده‌اند اما هر سینمایی را سینمای شهودی نمی‌توان نامید.

وی افزود: ما هم خلوت با شیطان داریم و هم خلوت با فرشته داریم و خدا گفته است که اگر بگوید خدا و بایستد و ایستادگی کند فرشته‌ها با آنها همراه می‌شوند.

حسن رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه باید به منابع دینی به صورت عقلانی مراجعه کرد و سبک زندگی را ساخت، گفت: این اگر با تکنیک و همچنین مبانی مطهری‌ها و مصباح‌ها آشنا شوید ممکن است.

وی در عین حال افزود: مواظب سینمای ریاکارانه باشید، حتی بچه‌های جنگ را به تصویر نمی‌کشند و کاسب‌کاری و سودجویی در شیعیان نباید باشد.