حذف چهار صفر از پول ملی به کجا رسید؟

برای بار اول ایده حذف صفر از پول ملی در سال ۱۳۷۲ مطرح شد، اما این ایده هر بار به نتیجه مشخصی نرسید تا سرانجام در نهم مرداد ماه سال ۱۳۹۸ هیات دولت تصویب کرد که چهار صفر از پول ملی حذف شود.

پس از تصویب این لایحه (اصلاح قانون پولی و بانکی کشور) در هیات دولت، این موضوع برای طی تشریفات قانونی در تاریخ ۳۰ مرداد ماه سال ۱۳۹۸ به مجلس شورای اسلامی ارسال شد و هفتم مهر ماه ۱۳۹۸ نمایندگان مجلس ضمن تصویب یک فوریت این لایحه، آن را جهت بررسی‌های تکمیلی و ابعاد مختلف اجرایی به کمیسیون اقتصادی مجلس ارجاع دادند.

سرانجام این لایحه با انجام اصلاحات جزئی در عنوان و متن در ششم بهمن ۱۳۹۸ مورد تصویب کمیسیون اقتصادی مجلس قرار گرفت و مقدمات جهت طرح موضوع در جلسات صحن علنی مجلس فراهم شد.

پس از گذشت حدود ۴۵ روز از سال ۱۳۹۹، سرانجام بررسی لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور در دستور کار جلسه علنی مجلس قرار گرفت که در جریان بررسی کلیات این لایحه سه نماینده به عنوان موافق و سه نماینده به عنوان مخالف صحبت کردند و نهایتا پس از اظهارات عبدالناصر همتی، رئیس کل وقت بانک مرکزی و اعلام نظر کمیسیون اقتصادی مجلس به عنوان موافق تصویب کلیات لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور کلیات این لایحه با اکثریت آرا به تصویب رسید.

طبق این لایحه واحد پول ملی کشور از ریال به تومان تغییر کرده و چهار صفر نیز از پول ملی حذف می‌شود؛ فرآیند اجرایی این طرح پنج سال از تاریخ تصویب قانون پیش‌بینی شده است. از پنج سال فرآیند اجرای طرح دو سال طرح مورد بررسی قرار خواهد گرفت و سه سال اجرای طرح یعنی تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان به طول خواهد انجامید.

در این بین، بانک مرکزی در سال گذشته برای آشنایی مردم با ظاهر جدید اسکناس‌ها اقدام به رونمایی از ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی، اسکناس‌های ۱۰۰۰،۲۰۰۰ و۵۰۰۰ تومانی جدید کرد که در طراحی این اسکناس‌های جدید چهار صفر در این اسکناس‌ها کم‌رنگ درج شده و از عناصر مذهبی، فرهنگی، هنری و تاریخی کشور استفاده شده است؛ به گونه‌ای که پشت اسکناس ۵۰۰۰ تومانی از طرح آرامگاه حافظ شیرازی، پشت اسکناس ۲۰۰۰ تومانی از طرح مقبرةالشعرا تبریز و پشت اسکناس هزار تومانی از طرح آرامگاه شیخ‌الرئیس بوعلی‌سینا استفاده شده است.

همچنین، روی ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی جدید از تصویر تخت جمشید و پشت آن از تصویر میدان گازی پارس جنوبی استفاده شده است.

اما از آنجا که در خردادماه سال گذشته شورای نگهبان برخی ایرادات را به لایحه حذف چهار صفر از پول ملی وارد دانست و این موضوع باعث شد تا مجدد لایحه مربوطه به دولت بازگشت که در این زمینه، شورای نگهبان به بندی در لایحه حذف چهار صفر از پول ملی انتقاد داشت که براساس آن، تعهداتی در برابر صندوق بین المللی پول ایجاد شده بود که شورای نگهبان اعلام کرد این تعهدات به روشنی مطرح نشده و دارای ابهام است.

بدین منظور، جلساتی با رئیس کل بانک مرکزی پیرامون لایحه حذف چهار صفر از پول ملی برگزار و اعلام شد تا زمانی که ابهامات نسبت به تعهدات به صندوق بین المللی پول رفع نشده، شورای نگهبان در مورد آن اظهارنظر قطعی نخواهد کرد.

البته در نهایت با پاسخ مصوبه کمیسیون اقتصادی مجلس، این ابهام برطرف شد، اما در ادامه روند بررسی، مرکز پژوهش‌های مجلس لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور را مغایر جزء «۲» بند «۹» سیاست‌های کلی نظام قانون‌گذاری ارزیابی کرد.

در این رابطه، اوایل سالجاری مقامات مسئول در بانک مرکزی اعلام کردند که تمامی ایرادات شورای نگهبان برای عملیاتی کردن حذف چهار صفر از پول ملی برطرف شده و کار از نظر بانک مرکزی تمام شده است.

بنابراین، با توجه به اینکه در حال حاضر لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در مجلس جدید و منتظر تایید نهایی در صحن علنی است، باید منتظر ماند تا مشخص شود در دولت جدید، آیا سیاستگذار به دنبال پیگیری و اجرای مصوبه حذف چهار صفر از پول ملی هست یا خیر؟