حل معمای تغییرات اقلیمی با دندان کوسه‌های ۵۰ میلیون ساله

محققان دانشگاه کالیفرنیای آمریکا بر روی فسیل دندان‌های به جا مانده از گونه‌ای منقرض شده از کوسه به نام کوسه ببری شنی Striatolamia macrot متمرکز شده‌اند. این نوع کوسه‌ها در آب‌های اطراف قطب جنوب زیست می‌کردند و دندان‌هایشان در جزیره سیمور فعلی واقع در این ناحیه باقی مانده است.

کوسه‌های ببری شنی از این نوع دندان‌های تیز داشتند که به آن‌ها کمک می‌کرد تا طعمه‌شان را شکار کنند. هر کوسه چند ردیف متشکل از صد‌ها دندان داشته است و در طول زندگی با رشد دندان‌های جدید هزاران دندان جدید درمی‌آورده‌اند. امری که باعث شده تا محققان دسترسی بیشتری به فسیل این دندان‌ها داشته باشند.

اطلاعات مهم زیست‌محیطی در ترکیب شیمیایی هر دندان ثبت شده و طی میلیون‌ها سال در آنجا حفظ می‌شود. برای مثال لایه خارجی دندان کوسه از ماده‌ای به نام «هیدروکسی آپاتیت مینا» تشکیل شده است که شبیه به مینای دندان انسان است. این ماده حاوی اکسیژن آبی است که کوسه در آن زندگی می‌کرده است و دانشمندان با تجزیه و تحلیل آن اکسیژن می‌توانند دما و شوری آب محل زندگی کوسه را ولو با گذشت میلیون‌ها سال تعیین کنند.

دمای ثبت شده در دندان کوسه نشان می‌دهد که این جانور در گرم‌ترین بخش آب‌های قطب جنوب زیست می‌کرده‌اند و بافت دندان آن‌ها رد غلظت بالای دی‌اکسید‌کربن در اتمسفر مربوط به آن زمان را تایید می‌کند. دانشمندان می‌گویند دندان‌های یافت شده از جزیره سیمور نشان می‌دهد که آب‌های قطب جنوب، دست کم جایی که کوسه‌ها در آن زندگی می‌کرده‌اند، بیش از آن‌چه پیشتر تخمین زده شده بود گرم مانده‌اند.

دانشمندان غلظت دی‌اکسید کربن در دندان‌های کوسه‌های منقرض شده را ۳ تا ۶ برابر کوسه‌های هم‌نسل امروزی آنان برآورد کرده‌اند.

پژوهشگران همچنین در تحقیق جدید خود از بررسی عنصر «نئودیمیم» در دندان کوسه دریافته‌اند که تغییرات اقیانوسی چگونه رخ داده‌اند. نئودیمیم موجود در دندان‌های کوسه ببری شنی، اولین شواهد شیمیایی جریان آب در گذرگاه دریک (آبراهی عمیق به عرض ۱۰۰۰ کیلومتر که در میان دماغه هورن واقع در جنوبی‌ترین نقطهٔ آمریکای جنوبی و جزایر شتلند جنوبی) را ارائه می‌دهد که با شواهد تکتونیکی صفحات زمین که پیشتر به دست آمده همسو است.

محققان در این تحقیق ۴۰۰ دندان از جزیره سیمور متعلق به کوسه‌های نر و ماده و همچنین بالغ و غیربالغ را که مربوط به ۳۷ تا ۴۵ میلیون سال پیش بوده‌اند مورد مطالعه قرار داده‌اند.