تغییرات کنکور نزدیک است؟ + جزئیات طرح ساماندهی، سنجش و پذیرش کنکور

تحریریه پارسینه - گروه اجتماعی: سال‌هاست که بحث بر سر حذف کنکور به یکی از موضوعات داغ حوزه آموزش عالی تبدیل شده است. اینکه هر از گاهی برخی کارشناسان اظهار نظری می‌کنند و این اظهارات مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و، اما در نهایت آن چیزی که اتفاق می‌افتد، برگزاری کنکور است و تحمیل همان استرس و اضطراب همیشگی بر جوانانی که تنها هدف و رویایشان راه یابی به دانشگاه است.

این استرس و اضطراب تنها مختص دانش آموزان پشت کنکوری نیست و حتی خانواده‌های آن‌ها را درگیر می‌کند. هرینه‌های سنگین کلاس‌های کنکور، خرید کتاب‌هایی که قرار است روش‌های تست زدن را به دانش آموزان بیاموزد، هزینه‌های هر دوره تست زنی در کلاس‌های کنکور و ... این مافیا دست بردار نیست و حذف کنکور به رویایی دست نیافتنی تبدیل می‌شود.

بازار داغ کنکور قرار نیست از بین برود، اگر کنکور را حذف کنند، پس کلاس‌های کنکور به چه کار می‌آیند، تکلیف این همه مشاور انتخاب رشته چه می‌شود؟ کلی شغل از بین می‌رود که در تمام این سال‌ها درآمد‌های نجومی داشته اند و البته که چندان تاثیری بر جای نگذاشته اند. این که سر در هر کلاس کنکوری عکس و اسم چند رتبه اولی کنکور به چشم می‌خورد، هم قصه تکراری است که دیگر همه می‌دانیم چرا و چگونه اتفاق می‌افتد. اولین بار در دهه ۸۰ بود که بحث حذف کنکور مطرح شد و حتی خیلی جدی بیان شد که از سال ۹۰ دیگر کنکور برگزار نمی‌شود، حالا که ما سال ۱۴۰۰ را آغاز کرده ایم یک بار دیگر بحث کنکور بالا گرفته است.

این بار البته حرفی از حذف کنکور نیست، بلکه قرار است برگزاری کنکور دو بار در سال اتفاق بیفتد. این که مجموع نمرات دانش آموزان در سه سال پایانی تحصیلات مقدماتی به عنوان نمرات دروس عمومی در پذیرش دانشگاه تاثیر داشته باشد و کنکور فقط در زمینه دروس تخصصی برگزارشود.

چند روزی است که این مساله در شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و باید تکلیف آن روشن می‌شد، اما براساس آخرین اظهار نظر وزیر علوم این طرح هنوز به تصویب نرسیده و نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.

باید نظام هدایت تحصیلی ساماندهی شود

نایب رئیس و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور در این باره به پارسینه می‌گوید: قبل از توجه به کنکور باید نظام هدایت تحصیلی دانش آموزان را ساماندهی کنیم. در بحث کنکور دو نگاه متفاوت وجود دارد که یکی از آن‌ها اصالت را به کنکور می‌دهد، به این معنا که این روش مناسب‌ترین و بهترین روش برای گزینش افراد برای صندلی‌های دانشگاه است و اگر این روند دارای اشکالاتی است، باید آن را رفع کرد؛ اما اصل و مهم‌ترین راه گزینش دانشجو باید از طریق کنکور باشد که برخی از کارشناسان سازمان سنجش و آموزش عالی مدعی این موضوع هستند.

مهدی نوید ادهم می‌افزاید: از سوی دیگر نگاه دیگری نیز به کنکور وجود دارد که اصالت پذیرش در دانشگاه را به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان می‌دهد و مدعی است اگر اشکالاتی وجود دارد باید آن‌ها را رفع کنیم، اما برای گزینش در دانشگاه‌ها باید سوابق تحصیلی دارای بیشترین امتیاز باشد که این دو نوع نگاه در سه دهه گذشته روبروی هم قرار گرفته‌اند.

او با بیان اینکه به عنوان یک کارشناس آموزش و پرورش معتقدم آسیب‌های کنکور به روش فعلی بیش از محاسن آن است، می‌گوید: محاسن شیوه گزینش دانشجو بر اساس سوابق تحصیلی بیش از معایب آن است.

«صنعت کنکور» یا «مافیای کنکور»

نوید ادهم در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: آسیب‌های اقتصادی موضوع دیگری است که از آزمون سراسری نشات گرفته و در حال حاضر کنکور را به «صنعت کنکور» تبدیل کرده است و به تعبیر کارشناسان، «مافیای کنکور» در کشور شکل گرفته است. مافیای کنکور با گردش مالی میلیاردی، فرآیند آموزش و پرورش را متاثر کرده است، چرا که به علت توان مالی بالا در همه جا مداخله و کیف دانش‌آموزان را سنگین و با استفاده از روش‌های آشکار و پنهان، کتاب‌های خود را وارد کیف دانش‌آموزان می‌کنند که همه این اتفاقات در سایه قدرت مالی رخ داده است.

او با اشاره به برخی از آسیب‌های کنکور، می‌افزاید: مشهودترین آسیب کنکور که مورد نقد کارشناسان آموزش و پرورش قرار گرفته است، استرس‌هایی است که به دانش‌آموزان و سلامت و امنیت روانی آن‌ها و به تبع به خانواده وارد می‌کند و موج این آسیب‌پذیری روانی و به هم ریختن بهداشت روانی دانش‌آموزان نه تنها در دوره پیش دانشگاهی و دبیرستان که در سال‌های اخیر متاسفانه به دوره راهنمایی و ابتدایی نیز کشیده شده است.

تعیین سرنوشت در چند ساعت محدود

نایب رئیس و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور اظهار می‌دارد: تعیین تکلیف سرنوشت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان با یک امتحان چند ساعته و محدود که پیش از محتوا، سرعت و مهارت تست‌زنی بر آن حاکم است، هیچ توجیه علمی و کارشناسی ندارد. ضمن آنکه آموزش و پرورش رقابت برای رشته‌های خاص دانشگاه‌ها را می‌پذیرد و معتقد است که باید برای آن فرمول‌هایی را پیدا کنیم، همانطور که در سایر کشور‌ها روش‌های مختلفی برای رشته‌های پر رقابت دانشگاه‌ها پیدا کرده‌اند.

نوید ادهم می‌گوید: نقدی که مدعیان کنکور مطرح می‌کنند، این است که آموزش و پرورش آمادگی ارائه سوابق تحصیلی را ندارد، این در حالیست که این آمادگی بار‌ها از سوی وزیر آموزش و پرورش و معاونان مختلف وزارتخانه اعلام شده است. همچنین این مدعیان مطرح می‌کنند که سوابق تحصیلی، قدرت تفکیک و تمیز را ندارند، در حالی که روش‌های علمی و کارشناسی برای این موضوع وجود دارد که از نمرات موجود برای تفکیک دانش‌آموزان استفاده کنند.

ماجرای برگزاری دو کنکور در سال

سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره می‌گوید: مصوبه اول مبنی بر این بود که در آزمون سراسری سهم آموزش و پرورش به لحاظ سابقه تحصیلی ۶۰ درصد و سهم کنکور سراسری ۴۰ درصد خواهد بود. تصمیم دوم این بود که کنکور سراسری مختص دروس تخصصی باشد و دروس عمومی به بخش سوابق تحصیلی منتقل می‌شود و سوابق تحصیلی مبنای ارزیابی نهایی خواهد بود، مصوبه سوم برگزار آزمون سنجش (کنکور) دو بار در سال برگزار شود که فشار و اضطراب از روی دانش آموزان ما برداشته شود و دانش آموزان ما وقتی در این آزمون شرکت می‌کنند نگران نباشند که تا سال دیگر فرصت دیگری نخواهند داشت.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران می‌افزاید: به این ترتیب کنکور دو بار برگزار خواهد شد. مصوبه چهارم این است که نتایج آزمونی که دانش آموزان در آن شرکت می‌کنند تا دو سال اعتبار خواهد داشت و دانش آموزان می‌توانند از نتایج آن تا دو سال استفاده کنند. مصوبه پنجم درباره پذیرش بود که دانشگاه‌ های کشور می‌توانند یک حد نصاب برای معدل بگذارند و بر اساس آن مشخص کنند که تا چه معدلی را پذیرش می‌کنند و اگر معدل داوطلب از میزان مشخص پایین‌تر باشد این اختیار به دانشگاه‌ها داده می‌شود که داوطلب را پذیرش نکنند.

اضطراب زدایی و عمق بیشتر سنجش

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگ ی می‌گوید: با این رویکرد که اضطراب زدایی از جامعه داوطلبان کنکور مخصوصاً در رشته‌های پر متقاضی انجام شود و هم اینکه سنجش با عمق بیشتری صورت بگیرد و فرد با سئوالات کیفی که در طی دوره تحصیل در آموزش و پرورش با آن‌ها رو به رو می‌شود و مورد سنجش قرار می‌گیرد. واقعیت این است که دانش آموز ۱۲ سال تحصیل می‌کند و این ۱۲ سال تحصیل باید در موفقیت او در دانشگاه بروز داشته باشد. با طرح تأثیر ۶۰ درصد سوابق تحصیلی و ۴۰ درصد آزمون این امکان فراهم می‌شود تا عمق یادگیری دانش آموز سنجش شود. در حال حاضر حدود ۱۷ درصد صندلی‌های دانشگاه‌ها بدون کنکور پر می‌شود و حدود ۱۳ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها نیازمند شرکت داوطلبان در کنکور دو مرحله‌ای است. این مصوبه از سال ۱۴۰۲ اعمال می‌شود و در کنکور ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ این مصوبه اعمال نخواهد شد.

سعیدرضا عاملی می‌افزاید: تصمیم اتخاذ شده محصول کار کارشناسی گسترده در دو سال گذشته است و تجربه موفق جهان و چالش‌های بزرگ ملی در حوزه سنجش و پذیرش داوطلبان ورود به دانشگاه مورد توجه قرار گرفته است. طرح ساماندهی سنجش و پذیرش داوطلبان ورود به دانشگاه محصول توافق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش و حضور مؤثر کارشناسان و رئیس سازمان سنجش و آموزش کشور است.

* گزارش از گلی ماندگار